Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị 30/03/2024 Danh sách tạp chí Hotline: 02333 852 458 Đặt báo Giới thiệu tạp chí

Tìm kiếm trên website chúng tôi

X

Người coi đèn biển

Chúng ta yêu mến thứ ánh sáng bảo hiểm của những ngọn hải đăng nhưng ít khi nhìn thẳng vào nó.

Thường chỉ có những người bảo vệ và các tay lái tàu dán mắt vào hải đăng để kiểm tra bí mật độ lóe sáng của nó. Bởi vì tất cả hải đăng trên biển đều cháy và nhấp nhánh khác nhau, theo những tín hiệu đó, người ta có thể biết được hải đăng nào và con tàu hiện đang ở đâu.

Vậy hàng năm, ngọn hải đăng Batum vẫn cháy nhưng ít ai biết được cuộc sống của người coi đèn biển Xtavraki. Hơn nữa, từ trong thành phố rất khó nhìn thấy ngọn lửa đèn.

Xtavraki rất am hiểu đèn biển. Ông ta là người đầu tiên mang đến ban biên tập báo Hải Đăng một bài báo (trong bài đó kể về những loại đèn biển mới nào đó).

Ông ta ngồi nửa tiếng rồi đi, để lại cho toàn thể chúng tôi - Baben Ulianxki và tôi - ấn tượng một con người khó chịu, trơ tráo. Đám râu bạc trắng, cứng tua tủa ở bên má vàng nghệ, cặp mắt sưng mọng nói lên rằng ông ta đã uống khá nhiều rượu Vôtka trong thời gian gần đây.

Quần áo ông ta mặc vừa cẩu thả vừa nhầu nát, dường như suốt ngày đêm lăn lộn nó trên giường mà không cởi ra.

Xtavraki thường ho sù sụ, sặc mùi thuốc lá khét nặng. Và lúc đó, từ trên cặp má râu lún phún, lăn xuống vài giọt nước mắt.

Xtavraki không thích Baben vì không thích cặp mắt sắc của anh. Có lần ông hung hãn nói với tôi:

- Hắn nhìn gì tôi, cái người đeo kính này. Tôi ghét cái gã “người nhìn” ấy. Lùng sục tâm hồn người khác. Tôi có gì trong đầu, chẳng ma nào biết được. Và hắn cũng đừng hòng biết. Tôi là người cho vay nặng lãi hay một thằng móc túi già? Hay kẻ giết người?

Một lần khác, ông nói:

- Để trở thành một người trông coi đèn biển, cần thiết phải quên sạch quá khứ. Khi đó anh sẽ luôn để ý đến ngọn lửa trên đèn.

- Có khi nào đèn biển không cháy? - Tôi hỏi.

- Chỉ xảy ra khi người bảo vệ đèn chết - Xtavraki cười mỉa - Hoặc là anh ta đã phát điên. Chỉ trong trường hợp anh là người duy nhất trên hải đăng. Không có ai để thay thế. Hoặc là vợ hoặc con gái.

- À, ông có gia đình chưa nhỉ? - Tôi hỏi và ngay lập tức cảm giác mình đã làm một điều khiếm nhã, khó hiểu, thậm chí cho cả ngay chính bản thân.

Xtavraki trả lời thô lỗ và cáu kỉnh:

- Nếu mà anh, anh bạn trẻ ạ, muốn giữ được mối quan hệ tốt với mọi người thì đừng có nên động chạm vào những công việc khác. Hãy kiếm lấy tờ giấy và ghi vào đấy tất cả đề tài không dẫn tới chuyện đụng chạm, loại đề tài thường bắt nguồn từ tính tò mò vô tích sự.

- Sự thô lỗ không đem lại vinh quang cho ông đâu - Tôi trả lời.

Xtavraki rút từ túi cái áo thủy thủ một lọ nước hoa ôđờcôlôn dèn dẹt và uống vài ngụm, sau đó nheo nheo mắt nhìn tôi.

Vài ngày sau, tôi có dịp quay lại Batum bằng tàu thủy.

Trời đã về chiều. Biển, như hoàng hôn thường nhật của nó, chuyển sang mù mịt sương mờ vô biên. Dường như động, có con tàu đang gõ một cách hốt hoảng trên vùng vực sâu yên tĩnh.

Ngọn đèn biển treo rất thấp, sát trên sa mạc nước hoang vắng. Từ nay, nó dường như là nơi nương tựa cuối cùng của con người.

Thấp thoáng ánh lửa yếu ớt từ trong cái ô cửa sổ của đèn. Trên đầu nó sáng lòa lửa hải đăng, cháy rừng rực, ngạo nghễ và hung dữ dường như là một lời thách thức được ném ra đối với thế lực hoang sơ, nguyên thủy trong đêm đen.

Tôi chợt nhớ Xtavraki. Ông ta đang suy nghĩ gì khi ngồi trông ngọn đèn biển: hồi tưởng tuổi trẻ của mình, quá khứ giống như những bông hoa đồng nội đã héo quắt lại, hoặc lần đọc cuốn sách nào đó tìm thấy niềm an ủi cho cuộc đời không gặp may của bản thân.

Tôi một lần nữa thương ông già, nhưng sáng hôm sau, lòng thương đó bị đặt dấu chấm hết – thật bất ngờ và khủng khiếp.

Thì ra người trông đèn biển Batum Xtavraki chính là trung úy Xtavraki của Hạm đội Biển Đen vào tháng 3 năm 1906 đã thực hiện hành quyết trung úy Smit trên hòn đảo Berezanhi.

Chính cái đêm tôi ở trên tàu đi qua gần đèn biển, Xtavraki đã bị bắt và đưa ra trước tòa án binh.

Bị thúc bách bởi một nhu cầu nội tâm nào đó và cảm giác ghê tởm, tôi lấy tất cả các bài báo của Xtavraki ở nơi ban biên tập và đốt nó. Đáng lẽ, nếu có thể, tôi đã đốt luôn cả bàn tay đã đưa ra bắt với Xtavraki. Tôi vứt luôn cả cái ghế gỗ cũ có chân bằng gang mà Xtavraki đã từng ngồi khỏi phòng làm việc của ban biên tập ra hành lang và thay vào đó dăm cái ghế mới.

Tôi không biết ai là nhà văn, ai là người am hiểu tuyệt vời tâm hồn con người, có thể mô tả về tâm địa đen tối của Xtavraki, theo dõi được con đường quanh co của sự đê tiện trong đầu và trong tim hắn. Có thể Bandắc hay Đôtxtôievxki?

“Không - tôi nghĩ - không thể ngủ. Tôi ngột ngạt từng đêm vì trong căn phòng này, cách đây không lâu, con người đó từng ngồi. Bóng đêm của tôi từ đó đến nay dường như bị thấm đẫm hơi thở chua loét của kẻ nghiện rượu và thuốc. Không, không phải là Đôtxtôievki. Lẽ ra tôi có thể viết về hắn, nhưng không bao giờ muốn. Không bao giờ. Vì rằng sự nhân hậu đã có thể vĩnh viễn tắt ngấm trong trái tim kiệt sức do va đập với cuộc đời của Xtavraki”.

Cuộc sống này đậm đặc sự phản bội đen đúa. Và sự phản bội lớn lên bởi rặt những điều vặt vãnh, tầm phào: mong muốn thêm một ngôi sao trên ve áo, được trở nên đẹp đẽ hơn trước mọi phụ nữ, từ nỗi sợ hãi kiểu nô lệ trước mọi chính quyền - sợ từ người quét sân đến hoàng đế - khát vọng sống giàu có, vô tâm, không phải suy nghĩ gì cả, liếm mút cuộc sống một cách keo kiệt như mỏ con chim đa đa, và thay thế tình yêu bằng sự cưỡng bức những cô người ở nết na. Nếu như đã thỏa mãn khát vọng đó, tất nhiên, không có gì nguy hiểm nữa.

Xtavraki tốt nghiệp Học viện hải quân cùng Smit. Suốt những năm đi học, họ cùng ngồi một bàn và cả những năm đi học này Stavraki bị giày vò - bởi nỗi ghen tị với Smit.

Hắn ghen tị tính hào hiệp, sự dũng cảm và tính xả thân của anh. Hắn ghen tị anh như ghen với chính vị anh hùng tương lai, quan chấp chính hay là lãnh tụ.

Hắn hiểu rằng Smit có thể làm được điều đó và với những tư chất như thế, một khi cuộc đời cho cơ hội, Smit sẽ có vinh quang bất tận.

Trong thời gian này, Macxim Goocki đã từng nói những câu nổi tiếng về một loại người vô tri vô giác, nó như loài sâu mù.

Xtavraki căm ghét Goocki vì ông dường như trong một ánh chớp rực đã nhìn thấu tới tâm can đen tối của hắn.

Khi Xtavraki và Smit chia tay nhau sau lễ tốt nghiệp, Smit nói với hắn:

- Misa, trong tâm hồn cậu không có cốt lõi.

- Không, có đấy - Xtavraki giận dữ trả lời - Còn cậu giở cái trò gì ra đấy: bò vào tận tâm hồn người khác.

- Nếu có lõi - Xmit nói và chăm chú nhìn Xtavraki - thì nó không bằng sắt mà bằng cao su. Đừng có rơi vào chuyện xấu xa nhé.

- Công việc của tôi - Xtavraki bị kích động trả lời - là trong bất kỳ trường hợp nào cũng không lấy một con điếm làm vợ - để cứu cô ta và cùng tuôn hàng đống nước mắt vì quá khứ buồn giống như cậu đang chuẩn bị làm.

- Đủ rồi - Smit nổi cáu trả lời - Mỗi người một con đường. Tôi chỉ có thể cầu Chúa cho con đường của chúng ta không gặp nhau.

Và như vậy, họ chia tay nhau để gặp nhau trên đảo Beredanhi trong cái ngày nổ súng.

Không hiểu ở đâu, một thứ bình minh lạnh lẽo, nhăn nhúm tuôn ra trên miền xa xăm thảo nguyên. Từ thuyền, người ta đưa Xmit và những người lính thủy lên bờ, tới chỗ có hàng cột chôn xuống đất.

Chỉ huy bắn là trung úy Xtavraki. Khi Xmit đi qua, Xtavraki quỳ gối và nói:

- Hãy tha thứ cho tôi, Pêchia, nếu có thể…

- Đứng lên, Misa, đừng chùn tay - Xmit nói - thôi cái trò õng ẹo đi. Tốt nhất, cậu hãy nói với những người của cậu để họ ngắm chính xác hơn.

Cái gì đã ở trong tâm hồn Xtavraki? Rõ ràng là không có cái gì ngoài mong muốn nhanh chóng tách khỏi Xmit, tách khỏi lời quở trách. Nhưng chính từ giờ phút này trở đi, Xmit đã bắt đầu làm phiền cuộc đời của Xtavraki, còn anh cảm thấy mình kiên định, thành công.

Xtavraki đứng dậy, vội vã phủi bụi ở quần và kết thúc cuộc xử bắn thật nhanh cho xong việc, cố gắng không nhìn Xmit đang đứng chắn trước các thủy thủ.

Một ý nghĩ hoàn toàn không cần thiết và đểu cáng cứ ám ảnh hắn cho tới tận lúc Xmit chưa ngã úp sấp mặt xuống đất, liệu Xmit có biết hắn là sĩ quan duy nhất của Hạm đội Biển Đen tình nguyện đồng ý bắn anh ta? Tất cả sĩ quan, ngay cả những người theo chủ nghĩa quân chủ cực đoan nhất, đều dứt khoát từ chối công việc này.

Nhanh chóng, Xtavraki nhận thấy các đồng đội bằng mọi cách, cố gắng tránh chạm vào tay hắn.

Từ đó trở đi, hắn chịu khó làm việc và sống thu mình, kín đáo. Lẩn tránh mọi người, cho đến trước ngày bùng nổ cách mạng, chạy ra Xêvaxtôpôn và ở đấy hắn bắt đầu cuộc đời người coi đèn biển Batum.

Xtavraki ở lại đó cho đến khi chính quyền Xô Viết thắng lợi hoàn toàn.

Vụ án Xtavraki có một điều khá đặc biệt: không ai hiểu tại sao hắn vẫn giữ tên thật cho tới khi bị bắt. Tại sao hắn không đổi tên ngay sau khi cách mạng thành công? Khi người thẩm phán hỏi Xtavraki chuyện này, hắn trả lời:

- Dưới bất kỳ cái tên nào, người ta cũng có thể tìm được tôi thôi. Càng sớm càng tốt. Họ tìm tôi hơi chậm đấy.

- Nghĩa là anh mong muốn bị bắt?

- Đó không phải là việc của ông - Xtavraki trả lời.

Hắn được lấy khẩu cung khá đầy đủ - lời nói cuối cùng của Xtavraki gằn và làm kinh ngạc mọi người trong phiên tòa:

- Tóm lại - Hắn nói giọng khô lạnh với hơi thở dài nhẹ nhõm - Lạy Chúa, cuối cùng đã kết thúc cái việc quá ư chậm chạp. Một cái chết xứng đáng cho con chó.

Quan tòa, thậm chí, rùng mình nhìn hắn trừng trừng. Hắn đứng, mắt cụp xuống, tay giữ những sợi chỉ từ ống tay rách của chiếc áo thủy thủ. Và không nói thêm một lời nào nữa.

Nguyễn Thiên Việt dịch

Theo: Đại biểu nhân dân

http://daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=80&NewsId=335285

Konstantin Paustovsky :mongoactron:Nga:dongngoactron:
Bài viết đăng trên Tạp chí Cửa Việt số 274

Mới nhất

Bộ từ điển bỏ lại giữa rừng sâu

7 Giờ trước

Sau hiệp định Pari, 27/1/1973, chiến tranh tạm dừng, đại đội tôi đóng quân giữa bãi cát Lệ Xuyên, huyện

Đi tìm cỏ

7 Giờ trước

Nhiều lúc ngồi thẫn thờ nhìn đàn trâu bò gặm cỏ dọc triền đê chợt giật mình: Cỏ quê

Chị ấy…

7 Giờ trước

Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Huế tổ chức một chuyến đi thực tế dài ngày tại Tổng Công

Pa Ling mùa mưa

7 Giờ trước

Tháng 11, dưới cơn mưa rừng tầm tã, chúng tôi tìm về thôn Pa Ling, xã A Vao, huyện Đakrông,

Chiều không tắt nắng

27/03/2024 lúc 16:33

Truyện ngắn của THỦY VI

Tạp chí số cũ
Câu chuyện du lịch
tư tưởng Hồ Chí Minh

Thời tiết

Quảng Trị

Hiện tại

26°

Mưa

31/03

25° - 27°

Mưa

01/04

24° - 26°

Mưa

02/04

23° - 26°

Mưa

Nguồn: Weathers Underground