|
N |
ăm 1980, để đi thăm gia đình của một người thân, lần đầu tiên tôi về Gio An. Bấy giờ, đường lên Gio An phải lội qua một vùng đồi trống huơ trống hoác, lâu lâu lại bắt gặp những cụm dây thép gai bùng nhùng lẫn giữa những bụi sim móc. Tàng ẩn dưới mặt đất là bom mìn và vật liệu nổ chưa rà phá được. Những bảng cảnh báo nguy hiểm, một cái đầu lâu và hai cái xương người bắt chéo trông rờn rợn, nổi cả da gà.
Dấu tích chiến tranh cho tôi nhớ lại một thời với bao nhiêu sự tích đau thương và anh dũng của nhân dân vùng miền tây Gio Linh, trong đó có nhân dân Gio An đã kiên cường, sống chết vì mảnh đất quê hương. Một cái xã nhỏ chỉ vẻn vẹn 2711 héc ta đất với hơn ba ngàn dân trong mấy năm trời đã bị cày xới tung tóe lên trong khói lửa chiến tranh. Vùng đất ấy được lịch sử xã ghi lại: là nơi tập kết quân và triển khai những mũi tấn công trên toàn địa bàn của quân giải phóng Mặt trận B5. Vùng đất ấy cũng được huyện Gio Linh chọn làm căn cứ của huyện, bị bom Mỹ chà đi xát lại không còn một dấu tích. Nhân dân Gio An phải đương đầu với một lực lượng địch đông và với vũ khí, phương tiện chiến tranh hiện đại. Tháng 5 năm 1967, trước sự càn quét điên cuồng của giặc Mỹ, ta chủ trương đưa dân sơ tán ra Bắc thực hiện vườn không nhà trống vừa giảm tổn thất cho nhân dân. Nào ngờ địch biết được tập trung lực lượng dồn dân vào trại tập trung, nhân dân không cam chịu đã tổ chức vượt tuyến. Và cái ngày đau thương 20 tháng 5 năm 1967 ấy đã đến, địch cho máy bay ném bom đánh phá vào giữa sông trong lúc nhân dân đang vượt sông để ra miền Bắc. Máu và thây người đỏ chật dòng sông. Cái ngày đau thương đó, giặc Mỹ đã giết hơn năm trăm dân thường của xã Gio An. Gio An trở thành vùng trắng không dân, chỉ còn 96 cán bộ đảng viên và du kích tập trung ở hai thôn An Nha và Phường Xuân để kìm chân giặc. Một trăm phần trăm nhà cửa bị phá huỷ, song tuyệt nhiên chẳng thể hủy diệt nổi sự sống. Người chết tìm về với đất, người sống cũng lặn vào đất đai mà tồn tại để chiến đấu và chiến thắng. Chín mươi sáu cán bộ, chiến sĩ, du kích càng kiên gan, quyết tâm giữ đất quê bằng “Bám thắt lưng giặc mà đánh” Đề ra khẩu hiệu có tính mệnh lệnh: “Dỡ nhà làm hầm trú ẩn”, “Nhà che nắng che sương, hầm che xương che thịt” “Một tấc không đi, một ly không rời”…Biết bao nhiêu người con ưu tú của quê hương Gio An, của mỗi vùng miền trên đất nước đã ngã xuống để giữ lấy mảnh đất này. Đồng chí Trương Thanh Hải, xã đội trưởng, đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Anh đã kịp lắp lê đâm chết năm lính Mỹ trước khi gục xuống dưới gốc đa làng. Anh hùng Cao Như Thiêm chiến đấu bị thương vào tay và bị địch bắt, vẫn anh dũng chiến đấu đến viên đạn cuối cùng trước khi hy sinh. Anh đã gửi lại lời thề và niềm tin vào thắng lợi: “Việt Nam nhất định thắng”, “Hồ Chí Minh muôn năm”…
Quê hương sạch bóng quân thù, nhưng cái giá của độc lập tự do đã phải đổi bằng “một tấc non sông, một dòng máu đỏ” của nhân dân. Máu xương, nước mắt, mồ hôi của nhân dân Gio An đổ xuống trong chiến tranh đang được đền đáp. Nhân dân đang ngày càng nhanh nhạy nắm bắt chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước để mở hướng đi cải thiện đời sống, và từng bước làm giàu có đời sống của mình. Họ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, đột phá trong cách làm ăn, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nhất là từ khi có Nghị quyết 03 của huyện Gio Linh về phát triển vùng kinh tế gò đồi, triển khai các dự án 327, cao su tiểu điền, thì vùng đất này cây cao su đã làm chủ, làm đổi đời người dân ở đây. Những năm gần dây xã Gio An đã có nhiều ngôi biệt thự mọc lên, điều đó nói lên rằng thu nhập từ trang trại, từ cây cao su đã đưa người dân đến chỗ khá giả, cuộc sống ngày một tươm tất. Trên mảnh đất từng được mệnh danh là “vành đai trắng” với ngổn ngang bom đạn này, những người cựu binh năm xưa và hôm nay trong gian khổ khó khăn càng sáng lên phẩm chất anh bộ đội Cụ Hồ với những ước mơ táo bạo đã lập nên những trang trại phát triển kinh tế làm giàu cho gia đình cho xã hội. Họ đã biến những vùng đất, đồi trọc ở miền tây Gio Linh thành những cánh rừng xanh bát ngát, tận dụng được nguồn tài nguyên dồi dào từ lòng đất.
Trang trại hộ gia đình anh Nguyễn Văn Luyện và chị Nguyễn Thị Gái ở thôn An Hướng là trang trại lớn nhất, một trong những trang trại đầu tiên ở Gio An. Sau hai mươi năm lăn lộn, trang trại của anh có hàng chục héc ta rừng, hàng chục héc ta cao su, hàng chục ngàn gốc hồ tiêu, chăn nuôi gia súc gia cầm. Hơn mười công nhân phụ việc. Những năm đầu anh đầu tư vào cây tiêu, trúng đậm. Sau này, khi cây cao su lên giá, anh đầu tư trồng năm hec ta. Còn lại anh trồng sắn, chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi cá. Đặc biệt anh đã dám đầu tư hệ thống điện chiếu sáng cho trang trại với nhiều chục triệu đồng ngay từ khi mới lập trang trại. Cho đến bây giờ, chỉ duy nhất ở Gio An, trang trại của anh có điện phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt. Chúng tôi đến khi anh đang chuẩn bị chở chén hứng mủ cao su mua từ Đồng Nai ra lô. Lô cao su của anh chuẩn bị cho thu hoạch vụ đầu tiên. Sau vườn nhà ở trang trại của anh là hồ nuôi cá, dưới hồ, đàn cá trắm, cá rô phi đang đua nhau tung tăng, vùng vẫy. Mùi thơm của ngọn khói đồng, mùi tanh của cá, của tôm và mùi nồng nồng của bùn đất dậy lên màu của ấm no tạo nên khung cảnh thân thương, yên ả của một vùng đồng bằng. Hàng năm gia đình anh thu từ trang trại hơn nửa tỷ bạc. Từ những năm 2005, anh đã từng được báo cáo điển hình về gương làm ăn giỏi của huyện, của tỉnh. Anh là một chủ hộ trang trại giàu có. Ngôi biệt thự đẹp nhất ở trung tâm xã của anh vừa xây xong, chính nhờ từ những giọt mồ hôi hai sương một nắng mà có được.
Câu chuyện làm ăn của anh Luyện chỉ là một trong hàng trăm, hàng ngàn cách làm giàu của các chủ hộ trang trại nơi đây. Hàng năm mỗi trang trại của họ thu lãi ròng từ hai đến ba trăm triệu đồng. Đứng ở trang trại anh Nguyễn Văn Luyện nhìn về phía trước mặt, là trang trại của Nguyễn Xuân Thu, Nguyễn Thanh Liêm. Vòng về An Nha phía hồ Kinh Môn là trang trại Ngô Văn Hương, Nguyễn Thị Nga… Một buổi sáng yên lành, trong cái cảnh tấp nập của những đám người gặt lúa, bên những chú bò say sưa gặm cỏ và núi đồi nhấp nhô trên nền xanh vô tận của cây cao su nó đẹp chẳng khác gì bức tranh thủy mặc. Ngày ngày, những người nông dân ở đây, các anh, các chị đang mải miết, họ như con ong cái kiến, tích cóp những đồng tiền từ những giọt mồ hôi khuya sớm, nhọc nhằn để có hạt cơm bạc cơm vàng no ấm. Những tháng ngày cùng vui buồn, ăn ở với đất, họ biết rằng không gì giàu bằng đất. Đêm đêm lắng nghe tiếng đất thì thầm trăn trở. Đất như vươn vai đứng dậy cùng họ đi trong khát vọng, ước mơ đổi đời. Giữa vùng đồi chỉ có lau sậy, sim mua và bom mìn còn sót lại trong chiến tranh, không ai dám nghĩ đến một ngày nào đó mình có quyền sở hữu những chiếc xe máy, những chiếc điện thoại di động, làm được những ngôi nhà khang trang. Thế mà giờ đây, đến Gio An tất cả những điều đó như là những nhu cầu sinh hoạt bình thường của nhân dân. Những gia đình có cao su có thể mua xe đạp máy cả chục triệu bạc để con em đi học trường huyện không khó khăn gì. Những người nông dân ở đây đã gắn chặt cuộc đời mình vào mảnh đất này, cùng hòa lẫn với bao mồ hôi rồi cả hy vọng xen lẫn đắng cay để họ có được những gì từ lao động mồ hôi công sức của mình cần có.
Cặp vợ chồng Trần Bình – Trương Thị Thanh có chút đặc biệt. Chị là kế toán Nông trường Trường Sơn, những năm trước đây cao su đang rớt giá, chị xin về, tự bỏ tiền đi học Đại học. Bây giờ chị là cử nhân Y tế, đảm nhận Trạm trưởng trạm y tế xã. Chồng chị lại là một cán bộ xã năng động, vừa là một nông tri điền tài năng. Trang trại của anh chị thật đẹp. Anh lập trang trại từ năm 2004, với năm héc ta đất, anh trồng hai héc ta cao su, một héc ta sắn và hai héc ta trồng cây tràm, bạch đàn. Cao su của anh đã cho thu mủ. Mỗi ngày anh có dăm trăm ngàn đồng tiền thu từ mủ cao su hỗ trợ thêm với lương cán bộ xã để nuôi hai đứa con một trai, một gái đang học Đại học tại Đà Nẵng.
Trần Bình dẫn tôi leo đồi, lội khe hết trang trại này đến trang trại khác. Đến trưa nắng đã trên đỉnh đầu, tôi và anh mới về đến trang trại của mình. Anh kể, từ những năm 2004, anh đã đầu tư hàng trăm triệu đồng thuê máy cày về cày đào hồ nuôi cá. Nhưng rồi không có nhân lực, anh đã tháo nước hồ cá để hoang hóa gần hai héc ta đất. Anh tâm tình rằng, muốn nghỉ công việc ở xã để đầu tư “chiến lược” cho mai sau từ trang trại này mà chưa đành. Từ một cán bộ văn phòng giờ anh chuyển qua phụ trách công tác văn hóa xã. Vì bận công việc anh không có thời gian chăm sóc trang trại. Ẩn sâu trong những việc làm bình dị từ anh là niềm vui được góp sức cùng nhân dân xã xây dựng cuộc sống yên bình ấm no. Anh nói, ở đời người có yêu cây, cây mới cho hoa thơm trái ngọt. Có yêu nước, nước mới cho con tôm con cá, có yêu đất, đất mới cho mùa màng màu mỡ. Trang trại của tôi còn thế này là vì tôi chưa hết lòng vì nó, chưa đầu tư thích đáng cho nó. Sau này, khi nghỉ công việc ở xã rồi, tôi sẽ đầu tư trang trại của mình thành “khu trang trại sinh thái” mời gọi anh em bạn bè về chung vui. Và khi đã bỏ công sức ra ra làm một việc gì đấy, thấy được thành quả lao động của mình có ích cho mình, cho làng xã thì thật không hạnh phúc nào bằng.
Tôi biết, một chiến sĩ quân báo năm xưa giờ trong anh đầy những trăn trở ước mơ làm giàu từ đồng đất của quê hương. Với khả năng của mình, anh có thể xin vào làm việc ở một cơ quan nhà nước, hay một doanh nghiệp nào đấy, nhưng anh đã ký thác về với đồng đất quê mình. Với niềm tin và tình yêu, bằng quyết tâm và việc làm cụ thể, anh đã đánh thức từng thước đất hoang, trở thành khu trang trại có hình hài, diện mạo, cốt cách sau gần mười năm lăn lộn. Nhìn anh cầm cuốc cuốc lật lên những thớ đất thẫm tươi, mồ hôi ròng ròng nhỏ xuống, toát lên sự năng động, bình dị trong anh. Tôi thấy những giọt mồ hôi của anh đổ xuống thấm vào đất đai, thấm luôn cả sức người bền chặt của anh gắn với đất. Và nghĩ rằng, anh Bình thật sung sướng. Sau mỗi lần xong công việc ở xã trở về nhà, anh lại xắn quần, lên xe máy lội về trang trại, anh trở về với chính mình để hít thở không khí trong lành và thảnh thơi, không xô bồ như ở phố thị.
Buổi tối, chúng tôi ra quán Cà phê Nét xưa của chị Lan nhâm nhi từng giọt cà phê đắng trong tiếng nhạc du dương như thấy mình đang trôi trong sự ồn ào của phố thị. Rồi đây không xa nữa, sẽ hiển hiện một phố thị nơi miền tây Gio Linh. Tôi nói với Trần Bình: Gio An sắp vượt phố thị Đông Hà rồi. Khoảng chừng dăm ba năm nữa Gio An sẽ thành làng tỷ phú. Điều đó hiển hiện trong tầm tay và không dễ gì nơi nào cũng có được. Anh gật đầu đồng ý. Trong mắt anh ánh lên niềm tự hào về những người thân đã biết sống tận cùng với đất nên đất đã không phụ lòng của họ.
Làng An Bình, 2011
N.T.S
