Được làm thủ công từ cây rau câu, dân dã nhưng không kém phần tinh tế, bánh đúc rau câu đã trở thành đặc sản của các địa phương ven biển bởi chính hương vị vô cùng đặc trưng. Món này xuất hiện đầu tiên ở xã Vĩnh Quang (nay là thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh) từ tấm lòng và sự khéo léo của người phụ nữ miền biển. Mỗi lần chồng, con ra khơi đánh bắt thủy hải sản dài ngày, các chị, các mẹ sẽ chuẩn bị bánh đúc rau câu để người nhà mang theo làm bữa phụ ấm dạ. Sau này, nhiều người thích bánh đúc rau câu, nhu cầu sử dụng bánh cao hơn nên phụ nữ xứ này bắt đầu nấu bánh mang ra chợ bày bán.
Rau câu sau khi hái từ các ghềnh đá ở bãi biển Cửa Tùng còn bám đá, cát nên phải rửa, đãi trực tiếp bằng chính nước biển thật nhiều lần cho sạch hẳn. Khi mang về nhà, kỳ công hơn sẽ ngâm rau câu trong nước muối pha loãng cho ít gừng tươi đã giã vào. Sau đó vớt ra, để ráo, rồi bỏ vào nồi lớn bắc lên bếp, tiếp đến cho nước giếng vào đun khoảng 15 - 20 phút. Nồi bánh đúc rau câu chuẩn độ dẻo mịn và sánh đặc thường sẽ theo tỉ lệ 2/1 (cứ 2 phần rau câu tương ứng với 1 phần nước). Khuôn bánh rau câu gồm 2 chiếc lá tươi mà người dân địa phương gọi là lá bai và 1 chiếc bát.
Từ món “ăn dặm” vợ gửi cho chồng, nay bánh đúc rau câu đã trở thành “món tủ” không thể thiếu trong thực đơn vô cùng phong phú, đa dạng của các khách sạn, nhà hàng trên địa bàn dùng để thiết đãi khách du lịch và làm quà quê gửi bạn vô cùng ý nghĩa.
Rau câu là loại cây có thân màu xanh, cành nhỏ và lá rất mỏng thường mọc trên các lớp đá vùng ven biển. Đợi thủy triều xuống, nước biển cạn dần mới thấy rõ rau câu để hái. Nếu không sẽ phải lặn xuống biển.
Để làm ra bánh đúc rau câu, mất nhiều thời gian và tỉ mẩn nhất ở công đoạn lấy rau câu sơ chế.
Rau câu nguyên thủy đã sẵn vị ngọt thanh tự nhiên nên quá trình chế biến người nấu không cần thêm bất kỳ gia vị nào nữa.
Bánh đúc rau câu chấm với ruốc đậm đà hương vị truyền thống nhưng vô cùng bổ dưỡng.
Người dân miền biển đều “nghiện” món quà quê bổ dưỡng. Trẻ nhỏ có thể ăn một lúc 4, 5 bánh mới hết thòm thèm.
Chợ Cá Cửa Tùng luôn có 10 hàng bán bánh đúc rau câu. Bà Nguyễn Thị Tạo (64 tuổi), Khu phố An Đức 2, thị trấn Cửa Tùng, người có gần 50 năm gắn bó với nghề nấu, bán bánh đúc rau câu ở Chợ Cá Cửa Tùng và Chợ Do.
Nhiều phụ nữ miền biển nuôi con, lo cho gia đình từ nghề nấu bánh đúc rau câu
