|
T |
iết trời đã vào cuối xuân, nắng trải vàng au trên từng mái nhà, góc phố. Trên các ngã đường của thị trấn huyện lỵ Gio Linh, đâu đâu cũng thấy phấp phới cờ đỏ sao vàng. Màu vàng của nắng và màu đỏ của cờ như hòa quyện lại tạo nên một cảnh sắc yên ả, thanh bình. Gio Linh- mảnh đất từng bị bom cày, đạn xới, làng mạc xác xơ, tiêu điều trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt, giờ đã hồng da, thắm thịt sau hơn ba mươi năm lăm dựng xây với những cánh đồng lúa mượt mà, xanh biếc ở Trung Sơn, trung Hải, Gio Mỹ, Gio Quang...và những vườn cao su, hồ tiêu ngút ngàn, trù phú ở Gio An, Gio Bình, Gio Sơn, Hải Thái...Và đây nữa một thị trấn Gio Linh cũng đang từng ngày mọc lên những công trình mới, những gốc phố mới. Cả Gio Linh như đang hối hả chạy đua với thời gian, cả Gio Linh như đang bừng một sức sống mới. Bởi chỉ không còn bao lâu nữa Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Gio Linh sẽ long trọng kỷ niệm 35 năm ngày huyện nhà giải phóng. Trong dịp này rất nhiều các hoạt động đã diễn ra nhằm ôn lại truyền thống vẻ vang của quân và dân Gio Linh trong suốt hơn 18 năm chiến đấu kiên cường oanh liệt chống đế quốc Mỹ, giải phóng quê hương.
Ngay từ sáng sớm một ngày giữa tháng ba tôi đã có mặt tại nhà Văn hóa huyện Gio Linh để chứng kiến cuộc gặp mặt, hội ngộ đầy cảm động giữa huyện ủy, UBND huyện, BCH Quân sự huyện Gio Linh với gần 100 cựu dân quân Vĩnh Linh đã từng tăng cường chi viện cho chiến trường Gio Linh trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bốn mươi năm đã qua, hơn một nửa đời người đã ra đi theo năm tháng. Tất cả họ đều đã già, mái tóc ai cũng điểm bạc. Nhưng trở về đây, gặp lại nhau đây, ai ai cũng như trẻ lại. Những cái bắt tay vồ vập, những nụ cười, và cả những giọt nước mắt lăn dài trên hai gò má. Ông Nguyễn Thanh Tâm, Phó chủ tịch UBND huyện Gio Linh có mặt từ rất sớm đón chào các vị khách quý. Ông bắt tay từng người, ôm choàng lấy từng người hỏi han rối rít như anh em ruột thịt lâu ngày gặp lại. Rồi bà Lê Thị Phương Hoa Bí thư huyện ủy, ông Lê Xuân Nam, chủ tịch UBND huyện, ông huyện đội trưởng và các sĩ quan trong Ban chỉ huy quân sự huyện Gio Linh cũng có mặt từ rất sớm để bắt tay chào mừng những người con Vĩnh Linh một thời "Ăn cơm Bắc, đánh giặc Nam". Tôi đọc được trong ánh mắt của các vị lãnh đạo huyện Gio Linh niềm kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với các cựu dân quân Vĩnh Linh. Các ông Trần Hữu Vụ, Ngô Quang Thiên, Lê Phước Sơn ở Vĩnh Sơn; ông Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Văn Cường ở Vĩnh Quang, ông Nguyễn Bá Thược ở Vĩnh Thạch, ông Nguyễn Văn Hà, bà Nguyễn Thị Liên ở Vĩnh Chấp, bà Hồ Thị Tình ở Vĩnh Lâm, ông Phạm Quang Lực ở Vĩnh Thành, bà Nguyễn Thị Đán ở Vĩnh Thủy...ai ai cũng rưng rưng lệ khi nhắc đến những đồng đội đã hi sinh không có mặt hôm nay.
Mỗi cựu dân quân Vĩnh Linh đến với buổi gặp mặt đều có một tâm sự riêng, một nỗi niềm riêng. Nhưng có một điểm chung là ai ai cũng nhớ về một thời trai trẻ, một thời oanh liệt được sống, chiến đấu trên đất Gio Linh. Họ nhớ về một bà mẹ Gio Sơn đêm đêm chong đèn ngồi đợi họ chiến đấu trở về. Họ nhớ đến một người con gái Gio Hải chiến đấu bên họ và hy sinh khi tuổi mới đôi mươi. Rồi những đồng đội dân quân ở Gio Mỹ, Gio An...bây giờ ai còn, ai mất. Họ nhớ đến những trận chiến đấu ác liệt mà dân quân Vĩnh Linh, Gio Linh phối hợp với bộ đội ở Cửa Việt, Cồn Tiên, Dốc Miếu... Ông Trần Quang Kiệm, một dân quân Vĩnh Linh kể rằng: "Chúng tôi lên đường vào Gio Linh không thuộc diện B dài, cũng không phải là B ngắn. Mọi thứ trang bị cá nhân đều phải tự túc lấy, còn vũ khí đồng chí Trần Tình khu đội trưởng Vĩnh Linh nói với chúng tôi hãy vào trong đó lấy của địch mà đánh địch. Tuổi trẻ chúng tôi hồ hởi ra đi như mùa xuân trẩy hội...Tôi chứng kiến nhiều tấm gương hy sinh anh dũng như anh Cường, anh Khuê, anh Viễn, chị Nga...trong một trận chiến đấu với kẻ thù đông hơn nhiều lần, các anh, các chị đã vĩnh viễn nằm lại trên đất An Xá, Gio Linh. Tôi nhớ mãi anh, người con trai vĩnh Sơn là du kích xã Gio Lễ có giọng ngâm thơ truyền cảm, sâu lắng, trong một lần hành quân gặp địch anh Thanh Tùng đã một mình ở lại chặn địch, tạo điều kiện cho đồng đội rút ra ngoài và đã anh dũng hy sinh. Bọn địch đã buộc xác anh vào xe kéo lê từ Hà Thanh vào Đông Hà..."
Ông Hoàng Đức Hòa, cựu dân quân thôn Phan Hiền, xã Vĩnh Sơn nhớ lại: "Tôi được tham gia vào lực lượng dân quân khu vực Vĩnh Linh trực tiếp cùng bộ đội và du kích huyện Gio Linh tham gia chiến đấu nhiều trận ở Gio Lễ, Gio Mai, Gio Việt, Trung Sơn. Trong trận đánh ngày 24 tháng 6 năm 1968, dân quân Vĩnh Sơn đã phối hợp với bộ độ và du kích Gio Linh bắn tỉa diệt được 25 tên cả Mỹ lẫn ngụy. Trận chiến đấu ngày 20 tháng 10 năm 1969, dân quân xã Vĩnh Sơn và du kích xã Trung Sơn cùng phối hợp với bộ đội đánh tan Tiểu đoàn biệt động bao vây trạm phẩu thuật tiền phương của ta..."Ông Võ Văn Viếc, nguyên là trung đội trưởng bộ binh của xã vĩnh Thủy tâm sự với tôi: "Lực lượng dân quân xã Vĩnh Thủy tăng cường cho Gio Linh bắt đầu từ tháng 2.1963 đến ngày Gio Linh giải phóng. Chúng tôi được chia thành nhiều đơn vị nhỏ gồm đơn vị cối, 12ly7, bộ binh và bắn tỉa. Chúng tôi có nhiệm vụ phối hợp với các đơn vị khác chốt giữ ở Cửa Việt, Dốc Miếu, Tân Hà, Tân Lịch và đã tham gia chiến đấu 26 trận lớn nhỏ, tiêu diệt 137 tên ngụy, 5 tên Mỹ, bắn cháy 1 máy bay trực thăng và 2 xe tăng. Những năm tháng chiến đấu trên đất Gio Linh dân quân xã Vĩnh Thủy đã có 3 đồng chí hy sinh là Phan Ngọc Thanh, Phan Ngọc Thế và Lê Xuân Xinh...".
Trong cuốn "Lịch sử Đảng bộ và nhân dân Vĩnh Linh” có ghi lại một trận đánh xuất sắc của dân quân xã Vĩnh Trung ở điểm chốt Phò Cam, xã Gio Mỹ vào ngày 15 tháng 3 năm 1968: "14 tay súng dân quân xã Vĩnh Trung kết hợp với một tổ dân quân Gio Linh đã anh dũng chiến đấu trong chín giờ liền, bẻ gãy chín đợt tiến công của 4 tiểu đoàn bộ binh ngụy, có 21 xe tăng, xe bọc thép và pháo binh chi viện, giữ vững trận địa chốt. Gương hy sinh oanh liệt của liệt sĩ Nguyễn Sử Xinh mãi mãi sống trong lòng nhân dân vùng giới tuyến. Khi 6 tên địch đột nhập vào vị trí tiền tiêu của trận địa chốt định bắt sống anh thì Nguyễn Sử Xinh đã chụp lựu đạn rút chốt cùng tan xác với 6 tên địch. Cũng trong trận này Trần Mậu Sĩ là y tá của trung đội trước tình hình đơn vị có nhiều thương vong, quân địch dồn sức tấn công chiếm lại chốt, anh luồn lách thu gom các loại vũ khí của thương binh, liệt sĩ đánh trả các đợt phản công của địch đến viên đạn cuối cùng và đã anh dũng hy sinh (hiện khẩu thượng liên anh dùng để đánh trả địch đã được đưa vào Viện bảo tàng quân đội). Kết thúc trận đánh, 4 tiểu đoàn ngụy phải tháo chạy, bỏ lại 150 xác chết và nhiều vũ khí. Sau một tháng tham gia phối hợp ở bờ Nam, trung đội dân quân xã Vĩnh Trung đã được tặng thưởng 1 huân chương chiến công hạng Nhất cho tập thể đơn vị, 2 Huân chương chiến công hạng Nhất và 13 Huân chương chiến công hạng Ba cho 15 cán bộ chiến sĩ có thành tích chiến đấu xuất sắc nhất”.
Cùng với dân quân các xã, dân quân xã Vĩnh Quang cũng đã lập được nhiều chiến công trên đất Gio Linh. Ngay từ năm 1968 dân quân xã Vĩnh Quang đã điều một khẩu đội DKZ gồm 12 chiến sĩ, trong đó có 3 chiến sĩ gái do Hoàng Phú làm khẩu đội trưởng vượt sông Bến Hải tập kết tại làng Mai Xá. Trong trận đánh đầu tiên khẩu đội đã bắn cháy 2 tàu vận tải của địch trên sông Cửa Việt. Trong một trận khác khẩu đội diệt thêm 2 tàu vận tải và 2 xe bọc thép M113. Tại cứ điểm 31 khẩu đội đánh một trận tuyệt đẹp, diệt 3 lô cốt và 1 xe tăng địch, dùng súng bộ binh phối hợp với du kích Gio Linh bắn cháy 1 máy bay trực thăng. Tổ bắn tỉa của dân quân xã Vĩnh Quang sau một tháng mai phục ở làng Thủy Khê đã tiêu diệt được 40 tên Mỹ và ngụy, trong đó có chiến sĩ Võ Vấn với 12 viên đạn đã diệt được 11 tên địch.
Bà Nguyễn Thị Liên nằm trong số không nhiều các cựu dân quân nữ Vĩnh Linh về dự buổi gặp mặt hôm nay. Dù đã ngoài 60 tuổi nhưng trông bà vẫn khỏe. Với tà áo dài màu tím giữa ngày hội ngộ, trong bà như trẻ ra, duyên dáng hẳn ra. Gương mặt bà với nụ cười rạng rỡ phảng phất một nét tươi trẻ của cô dân quân Vĩnh Linh trên đất Gio Linh thuở nào. Bà nói: "Ngày ấy chúng tôi hãy còn rất trẻ, đêm nằm ngủ không dám ra ngoài sân vì sợ bóng tối. Ấy thế mà khi nghe tin Mỹ - nguỵ tàn sát đồng bào bên kia bờ Nam, có lệnh vào dân quân là tôi xung phong vào liền. Rồi tôi được phân công vào chiến trường Gio Linh chiến đấu. Lúc ấy tôi mới sinh cháu đầu lòng được ba tháng. Chẳng cần đắn đo, suy tính, tôi gửi cháu cho bà Ngoại nuôi rồi lên đường. Tôi vào Hà Thượng, Hà Thanh, Gio Sơn...khi thì nấu cơm cho bộ đội, dân quân, khi thì tải đạn, khi thì cáng thương binh. Tôi chẳng còn sợ bóng đêm như khi còn ở nhà, trái lại tôi đã trưởng thành lên, rắn rỏi lên. Cả tuổi xuân của tôi gắn bó với Gio Linh, chiến đấu vì Gio Linh cho nên bây giờ tôi chọn Gio Linh làm quê hương thứ hai của mình..."
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước toàn khu vực Vĩnh Linh có 20 xã thì đã có tới một nửa số xã có dân quân tăng cường cho Gio Linh. Hôm nay giữa ngày xuân đất trời Gio Linh đầy nắng và gió, trong cuộc gặp mặt này chắc sẽ có nhiều người không về kịp. Và cũng có nhiều người sẽ vĩnh viễn không bao giờ về được. Những người có mặt thì đã ở tuổi “thất thập cổ lai hi”. Bốn mươi năm trước họ là những chàng trai cô gái tràn đầy sức lực, ăm ắp ước mơ, hoài bão. Ngày ấy các anh đi, tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Bốn mươi năm đã trôi qua, nhịp cầu Hiền Lương giờ đây đã nối đôi bờ Tổ quốc, nối đôi bờ hai huyện Vĩnh Linh - Gio Linh. Nơi chiến trường Gio Linh xưa đã xanh màu xanh của ấm no và hạnh phúc. Nhưng tất cả vẫn còn đó một thời máu lửa, một thời mà họ từng cất cao tiếng hát: "Các anh đi ngày ấy…”.
Gio Linh, 15.3.2007
N.N.C
