Phòng triển lãm tranh thiếu nhi huyện Cam Lộ lần đầu tiên ra mắt công chúng tại trung tâm huyện. Một phòng tranh được chuẩn bị âm thầm, khiêm tốn, nhưng đồng thời là một quyết tâm.
Phòng tranh đầy cảm xúc đó có ngôn gữ tạo hình mang tính tuổi thơ, nó như một thứ cảm hứng chủ đạo, với độ hồn nhiên tươi sáng, tạo một dấu ấn cho phong trào hội họa và tính cách tuổi thơ Cam Lộ hôm nay.
Cái riêng tư của các em trong đùm bọc của tập thể nhà trường và gia đình, mỗi cá tính mỗi khác nhau… nhưng có một điều cần nhìn nhận, tập thể các em đồng nhất, được khơi gợi, được dẫn truyền bằng một ý tưởng giàu sức sống…
Cũng ở những phong cách bình thường, những nơi không tên tuổi, mơ hồ, mông lung nhưng thật là cụ thể, thật là rõ ràng, đó những cảnh miền quê yêu dấu của các em. Những cảnh núi rừng mênh mông, hiu quạnh và thoáng có bóng con người mà tôi nghĩ rằng các em đã gửi gắm tâm sự của mình nhiều nhất, cô đọng nhất. Đó là niềm xúc cảm đối với quê hương, của mảnh đất từng là nguồn khát khao mong mỏi sự bừng sáng. Những kỷ niệm chồng chứa trong mỗi em nay được tuôn trào trên mặt tranh, bằng những gốc mít, gốc chuối, những chiếc ghe xuồng, những ngôi trường ngói đỏ, những trò giải trí ngày nghỉ, những buổi học tập, việc làm của các em đối với bố mẹ, thầy cô, các chú bộ đội… cho ta thấy một tình yêu sâu đậm, một hồi ức lóe sáng từ tuổi thơ, ở đó, các em bé chăn trâu, con trâu mà có thể các em đã ký họa ngay tại Cam Lộ hiện ra, lặng lẽ như một nỗi nhớ thương yêu có tính thuyết phục. Những bức tranh nhỏ tự bản thân nó đã hoàn chỉnh về hình tượng, về bố cục, về phong cách, về bút pháp muôn vẻ và giá trị thẩm mỹ. Tranh của các em hoàn toàn có giá trị độc lập của một tác phẩm mỹ thuật. Các em đưa vào cái nhìn mới rất lạc quan, yêu mến cuộc sống với sự hoàn thiện ngây thơ. Hiển nhiên mang trong mình những yếu tố lý tưởng thẩm mỹ về đạo đức, xã hội… là những mặt mà các em không thể hình dung sự thành công của nó đã được hiện lên tranh với tất cả sự bình dị nhưng vô cùng trong sáng, với sắc màu đạm bạc mà lung linh, óng ánh.
Hơn 120 bức tranh lần này của các em là sự truyền cảm của cái thật bằng nghệ thuật cao một tình yêu sâu đậm đối với quê hương Cam Lộ. Hội họa đã tôn cái thật thành một bản nhạc, một lời thơ, điều mà cái thật chưa nói đủ.
Sau khi được xem kỹ từng bức tranh, điều cảm nhận đầu tiên của tôi là: Thoạt nhìn tranh của các em có vẻ giống như tất cả những bức tranh khác mà tôi được xem từ rất nhiều cuộc triển lãm hoặc phòng tranh thiếu nhi đã trưng bày ở Hà Nội, Đông Hà, Huế, Đà Nẵng. Nhưng càng nhìn kỹ thì thấy tranh của các em Cam Lộ từ dung dáng đến sức biểu cảm khác hẳn. Có những bức màu sắc thật phong phú, rạng rỡ, có được vẻ đẹp tiềm ẩn, bề sâu của vật thể. Ở đó có những cái xấu đẹp có thể thấy ngay và cả những xấu đẹp vô hình, kín đáo.
Thực ra thì sự phát sinh, phát triển của tranh thiếu nhi huyện Cam Lộ có vô vàn cách biểu hiện khác nhau. Chính vì vậy, xem tranh sáng tác thiếu nhi gần như được đi du lịch vào một thế giới quen thuộc với những hình ảnh gần gủi, vui buồn kèm theo những màu sắc, hình thái nghiêng ngã, làm cho người xem như đang sống ở một thế giới phong phú vừa thực tế vừa mơ mộng. Bóng dáng con người qua tranh của các em chứng tỏ một hiện tượng độc đáo, không khuôn khổ, không “khuynh hướng” trong nghệ thuật. Những tác phẩm ấy được nảy nở, được vuốt ve qua những xúc cảm mạnh mẽ của một tập thể nhỏ luôn gắn bó với quê hương, xứ sở, cuộc đời. Và sức sáng tạo ấy dựa trên hai yếu tố: Trí tưởng tượng phong phú và sự cảm thụ nhạy bén về cái đẹp. Có thể nói tư duy của các em qua phòng tranh này, một phòng tranh trong thời điểm huyện đang gặp nhiều khó khăn về mọi mặt, để cố gắng tạo điều kiện cho cuộc thi và lần trưng bày đầu tiên là một sự nổ lực đáng được trân trọng, quý mến.
Năm 1995 một số em ở huyện Cam Lộ được tham dự trại sáng tác Cửa Tùng do Nhà văn hóa thiếu nhi tỉnh tổ chức. Và kết quả đáng chú ý. Như em Trịnh Hoàng Lâm – Trường PTTH Cam Lộ được tặng giải A. Em Phạm Trường Giang – Trường tiểu học số 1 Cam Lộ được tặng giải B và em Nguyễn thị Hòa Bình – Trường tiểu học số 2 Cam Lộ được tặng giải C.
Phòng tranh thiếu nhi Cam Lộ năm nay vẫn có những gương mặt ấy tham gia và nhiều gương mặt mới tiêu biểu như Trần Thị Quyên – Trường Trung học cơ sở Lê Thế Hiếu, Hồ Công Sơn, Hồ Lê Tuấn Anh, Nguyễn Thị Lài, Trần Quốc Huy, Nguyễn Thị Như, Hồ Quốc Tuấn, Võ Ngọc Dũng, Trần Thị Mỹ Trang – Trường tiểu học Cam Thành. Nguyễn văn Ngà – Trường tiểu học Cam Thủy. Phan Anh Ngọc, Nguyễn Đức Thành, Phan Minh Tiến, Nguyễn Đức Tú, Phan Thế Phi, Hương Quỳnh, Trần Thị Mỹ Nhung, Dương Hữu Phước, Nguyễn Thị Thu Hương – Trường Tiểu học số 2 Cam Lộ. Hà Xuân Định, Nguyễn Trần Thuần – Trường trung học cơ sở Thanh An. Hồ Quốc Tuấn, Võ Ngọc Dũng, Trần Thị Mỹ Trang, Nguyễn Thị Mai Sao, Hoàng Thế Nhân, Nguyễn Thanh Sơn, Nguyễn Văn Anh, Nguyễn Anh Đức – Trường PTTH Cam Lộ. Trần Thị Ngọc Trinh, Trần Thị Liễu – Trường cấp II-III Tân Lâm.
Các em muốn liên tưởng về cấu trúc của một hình hài nghệ thuật bằng tất cả mọi cố gắng có được, nhưng bản năng tình cảm luôn xóa nhòa sự liên tưởng ấy, và có xu hướng làm cho bức tranh trở nên dịu dàng, phẳng lặng. Đó cũng là bước đầu thể nghiệm của một số em trong tương quan phòng tranh thiếu nhi Cam Lộ hôm nay.
Ví như em Trịnh Hoàng Lâm đa dạng trong chiều sâu tư duy hình thể trẻ thơ. Tranh em có lúc thì thầm, xao động như rừng dương đón gió. Lại có bức ngang tàng run rẫy, làm người xem xao xuyến, nặng lòng bởi tính bình dị, trong sáng trong biểu đạt.
Nguyễn Thị Mai Sao bộc lộ nhiều hiểu biết trong cách nhìn thế giới. Với em, ta dễ nhận ra một tâm hồn đa cảm.
Hoàng Thế Nhân tinh khiết khắc họa những đường nét nguyên sơ mà làm nên vẻ đẹp huyền thoại, ở em có yếu về hình hài, con người.
Nguyễn Thanh Sơn, Nguyễn Văn Anh, Nguyễn Anh Đức gượng gạo trong sắp xếp, trong tiếp nhận nhưng các em vẫn say mê vẽ bằng cả tâm hồn.
Trần Thị Ngọc Trinh, Trần Thị Liễu bộc lộ rõ một điều, tuy không mới mà giàu ý nghĩa tích cực, đó là sự không câu nệ bởi những rung cảm đầu tiên, em đã vẽ bằng cả thị giác thực của mình.
Phan Anh Ngọc, Nguyên Đức Thành muốn thâu tóm vẻ đẹp bốn phương. Ở đấy, sự biến động của cảnh vật, con người, không gian và thời gian, luôn là cứu cánh cho các em.
Nguyễn Đức Tú, Phan Thế Phi, Hương Quỳnh nhạy cảm với thiên nhiên, con người, nét vẽ nguệch ngoạc như chấm phá, không bị những công thức và định nghĩa mỹ thuật ràng buộc mà vẫn hiệu quả không ngờ.
Nguyễn Thị Hòa Bình, Phạm Trường Giang có cái nhìn cứng cáp, bố cục và màu sắc đẹp. Ý tưởng sáng tạo mềm mỏng và chan chứa. Tranh của hai em như một bài ca tìm cách ngân lên cuộc sống còn gốc rễ bám đầy sau vạn hữu.
Hà Xuân Định, Nguyễn Trần Thuần hiện diện sự bộc lộ tự khẳng định về mình, các em dùng những mảng màu dịu nhẹ, mềm mà ấm, mềm mà chật chội, mềm mà căng đầy.
Nguyễn Văn Ngà có cái nhìn nghiêng rất dễ thương cùng với khoảng tối sáng ẩn khuất như hư ảo, làm cho tranh có vẻ rộn ràng, tươi tắn của làng quê.
Hồ Công Sơn, Hồ Lê Tuấn Anh đi tìm những ý tưởng gần gũi với quê hương, những bố cục lạ, những gam màu mạnh mẽ và bất ngờ. Đây chính là một thao thức với quê cha đất tổ.
Nguyễn Thị Lài, Trần Quốc Huy, Nguyễn Thị Như, Hồ Quốc Tuấn, Võ Ngọc Dũng tràn ngập màu xanh quê hương. Các em ít dùng màu nóng, có lẽ màu nóng không được ăn ý cho lắm, thậm chí có vài bức bị xỉn màu, u ám. Trong khi đó thì màu xanh được thể hiện cẩn thận và trong sáng. Nhìn chung các em sử dụng màu khá táo bạo nếu không muốn nói là liều lĩnh.
Trần Thị Quyên đã vẽ với tất cả tình yêu đối với vùng Cùa, có những chút thoáng vương mượt mà, óng ả của núi rừng của thung lũng nhiều mây. Em rất đằm thắm trong cảm nhận về quê hương.
Phòng tranh thiếu nhi Cam Lộ như một giấc mơ của bao người nay đã trở thành hiện thực. Tranh của các em đã không bị ràng buộc, câu thúc bởi những công thức đã trở thành đường mòn, sáo cũ. Các em biết tiếp nhận, tự tin trong học hỏi và biết thanh lọc. Đó chính là điều cần có của hội họa mà các em là những bông hoa tha thiết và chân thành.
Một hy vọng khát khao, nhưng đứa con tinh thần của các em khi chọn gửi đi dự thi trong và ngoài nước rất có thể sẽ hé mở một điều gì đó cho người ta khi nhớ đến Cam Lộ - miền đất không thể lãng quên.
Và cũng từ cuộc triển lãm này, ta được tin thêm một lần vào sự bền bỉ, dịu dàng của tâm hồn các em, chưa có cái đắm đuối tràn ngập đến mộng mị như ở các phòng tranh thiếu nhi khác, nhưng các em có cái nhìn hiếm hoi, thuần khiết từ đáy bắt đầu sự sống. Và các em đã có “Chất nước” tạo ra diện mạo riêng, dễ thấy.
T.H.T
