Hoa cau rụng trắng ngoài thềm”
Cứ đọc đến hai câu thơ này của Đỗ Trung Quân, tôi lại lắng chìm trong không gian trăng tỏ rất quê, rất thơ. Ngỡ như có thể chơi vơi trong ánh sáng huyễn hoặc, hít hà vào bầu ngực gió lành mát rượi để cảm giác sảng khoái dâng lên trọn vẹn trong mọi giác quan.
Đêm trăng ở thôn xóm đồng nội, thanh khiết nhất vẫn là vầng trăng bạc trên nền trời xanh thẳm. Thềm nhà dàn trải ra khoảnh sân trước mặt, chan hòa với thiên nhiên cây cỏ trong vườn, ngắm trăng rơi, hít hà hương cau thanh mát, thanh dịu. Gió cũng nhẹ nhàng thỏa mình hòa cùng hương cau diệu vợi rồi buông lơi lên mái tóc thiếu nữ, buông lơi lên bờ vai mềm, chảy óng ánh trong dòng sông ánh trăng dát bạc.
Để khi giọt vàng giăng tràn trên mọi nẻo, thắp lên giữa đám cỏ non nét nhị vàng tinh khôi dịu nhẹ. Ta khẽ bước chân trần trên cỏ, bước thật khẽ để không làm nhàu những cánh trắng li ti, để cảm nhận cỏ mơn man mát lành dưới gan bàn chân vốn ngày nào cũng bị bó hẹp trong những đôi cao gót chật chội. Một cảm giác thật gần với đất mẹ, với tuổi thơ đã nghịch ngợm đánh rơi giữa khoảng quá khứ xa xăm muôn năm nào đó.
Hòa vào gió một mùi hương rất khẽ, rất nhẹ vờn quanh không gian, khỏa lấp bến bờ những giấc mơ vội. Đó là hương cau - hương thơm của một loài hoa nở trên cao, giữa lưng chừng nắng. Hương bẽn lẽn cúi xuống hòa mình cùng hoa cỏ. Hương nương theo từng gót chân người ra đồng, hương ngan ngát bồng bềnh cả trời quê.
Hàng cau quê nhà neo vào lòng bao người xa xứ - Ảnh: Cáp Lộc Hàn Vũ
Qua kẽ lá những tàu cau, ánh trăng sóng sánh chảy xuống hiên nhà. Bọn trẻ sẽ trải một chiếc chiếu mỏng lên bậc thềm và nằm dài trên đó, gió nồm miên man thổi lên nồng hậu. Hoa cau nhiều hương thơm, khi nhỏ có màu trắng ngà, lúc chín rụng xuống như vãi gạo, hoa trắng nhỏ xinh như hạt ngọc trời. Đêm hoa cau thơm dìu dịu sóng sánh sắc trăng, ngan ngát tỏa hương. Hương cùng với gió bay đi khắp thôn nhỏ, xóm nhỏ. Mái hiên ngói cũ cũng nghiêng nghiêng hít hà hương cau.
Ta thấy trong mông lung dáng ngoại những đêm nhà chưa có điện, trong ánh đèn dầu chỉ tỏa rạng vài đốm sáng, ngoại thường thổi cho dầu tắt để ánh trăng chạy vào tận đầu giường. Ngoại nói, ánh sáng của trăng là ánh sáng thanh sạch nhất. Và hương cau, là thứ hương thơm quý giá nhất của linh hồn quê hương. Đó là hương thơm của mùi đất mặn, mùi gió ngàn, mùi bông lúa trổ bông và cả mùi của hương đồng gió nội.
Cau là hồn quê, hương cau là hương quê, hương đất, hương người, là sợi thương sợi nhớ cột vào chân người xa xứ. Hương cau còn giấu giùm những e ấp diệu vợi của những mối tình quê đơn sơ mộc mạc. Thân cau mọc thẳng, cứng cỏi, kiên cường. Dây trầu mảnh dẻ, lá trầu mềm mại quấn quýt bên cau. Thêm chút vôi sẽ kết duyên, tình thắm như máu, như son. Có lẽ tình yêu đẹp nhất là khi cuối đường đính ước bằng duyên thắm trầu cau. Miếng trầu têm cánh phượng khi xưa của nàng Tấm đã giúp đức vua nhận ra người vợ hiền bao lâu người luôn mong nhớ. Những e ấp cái thuở ban đầu lưu luyến ấy, trong hương cau thoang thoảng, hồ dễ mấy ai quên.
Nơi chập chững những bước đi đầu tiên cũng chính là nơi cuối đời chậm rãi đau đáu mong tìm về. Có ai chưa một lần cầm trên tay mình một quả cau đâu. Một duyên tình, một ước hẹn, một chốn xưa để tri giao, đó chính là nẻo về quê hương mà không ai có thể khuyết thiếu.
Tháng năm qua đi trên tờ lịch mỏng, con người cõng cuộc đời qua vai mềm dằng dặc hoài vương. Nhưng hương cau vẫn bình thản thơm mùi hương ngàn năm không đổi khác. Gió quê vẫn e ấp lần giở những nụ hoa cau, rải những bông trăng trắng xuống thềm nhà. Trăng vẫn sóng sánh chảy bạc xuống nhân gian, nhuộm hương cau trong ngan ngát màu trắng phấn vàng. Hương cau tỏa lan trên những mo cau có chuyện tình cậu bé năm nào tha thiết làm phu kéo mo cau, nhớ hoài cô bé nhỏ vai mềm tóc cột đuôi gà vương hoa cau chấm li ti như điểm tô màu tóc đen lòa xòa trong gió.
Rồi chỉ muốn nằm dài trên cỏ như thuở còn thơ bé, buông vai mềm để xuyến chi hôn lên tóc, cỏ may in dấu lên gấu quần. Hương bùn đất ngai ngái sẽ chiếm trọn khoang mũi để thỏa sức mà hít hà. Trong một chiều nắng nhẹ rất êm, ngửa mặt nhìn ngắm bầu trời cao xanh vời vợi, vài ngọn gió nồm mát lành ủ ấp giấc ngủ vùi rất vội. Gió khẽ xạc xào hát khúc tình ca.
Miền Trung yêu dấu hòa lẫn cả nắng, cát, gió và mùi đồng ruộng. Vị mặn của những con cá rô phi đồng và bát canh chua lá me đất. Vị mặn của những giọt mồ hôi rơi trên tháng ngày tất tưởi đồng lặng sớm trưa, mót rau muống dại, hai buổi chợ quê. Vị mặn của khói đốt đồng bảng lảng trong buổi chiều quê nồng mùi lúa mới, xót xáy làn da dần ngăm đen theo tháng ngày. Những tháng ngày ấy, trên môi các cụ già vẫn thắm đượm sắc hồng miếng cau lá trầu, tiếng cười những đứa trẻ vẫn vang lên trên chiếc tàu cau nơi cuối xóm và gió vẫn hát trên bàn tay người bởi những chiếc quạt làm từ mo cau.
Để ta biết yêu, biết trân trọng cuộc sống hôm nay được tạo nên từ những năm tháng quê hương ngập tràn khói lửa chiến tranh, những tháng ngày vất vả dài như nỗi đợi chờ của một thời chưa xa. Biết ơn các vị tiền bối đi trước đã băng qua những gai góc khó khăn cho tuổi trẻ hôm nay kế thừa và phát triển. Bởi cây có cội, bởi sông có nguồn, tuổi trẻ cần có tuổi già, để được chỉ dạy, được bao dung, được trưởng thành. Giữa cái nắng chói chang như trút lửa, cỏ dại vẫn lặng lẽ bám vào nhau và bền bỉ vươn dài màu xanh khát vọng. Để rồi một chiều êm đềm nào đó, cả miền cỏ dại bất chợt đồng loạt dệt đầy sắc tím miên man.
Lại da diết thèm được bé lại, trải dày lá chuối lên thềm nhà và nằm òa trên đó, để tóc mềm vẩn vơ hương cau thơm dịu và làn da tươi mát chân chất mùi bùn đất như năm tháng xa nào…
T.H
