|
K |
ý ức đầu tiên của tôi về Đông Hà bao giờ cũng là khu chợ ồn ào nằm bên Sông Hiếu, tấp nập trên bến dưới thuyền. Có lẽ tại thời sinh viên, mỗi lần từ Hồ Xá vào Huế, trên chặng đường dài dằng dặc chỉ thấy xóm làng đìu hiu và miên man cát trắng thì chợ Đông Hà là nét chấm phá dường như duy nhất của sự phồn hoa, đô hội trên đất mẹ nghèo Quảng Trị. Khu chợ ngập tràn mái tôn bán toàn rau má và các thứ hàng làm từ vật liệu chiến tranh sau năm 1972 trong lời kể của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lùi vào quá vãng song chợ Đông Hà vào đầu thập niên chín mươi của thế kỷ trước vẫn quá ư nghèo nàn. Đứng từ cầu Đông Hà nhìn xuống, chỉ thấy nhô lên vài ngôi nhà hai tầng xây theo lối giật gấu vá vai bởi thời bao cấp vật liệu khan hiếm; còn lại là cơ man những lều, lán “dã chiến” làm bằng đủ thứ vật liệu bà rằn, lô nhô lổm nhổm như một trận đồ bát quái.
Tôi vẫn nhớ mãi một buổi trưa đầy nắng, ngồi trên chuyến tàu Nam Bắc ghé qua Đông Hà: Đại lộ Hùng Vương chưa kịp tráng nhựa, đất đỏ choá nhưng nhức mắt. Em gái học trò tan trường, xiêu vẹo đạp xe trong gió Lào ràn rạt và bụi tung mù mịt. Cô bạn người Huế ngồi cạnh tôi lấy tay che mặt, thở dài ngao ngán: Không trách chi chị em khóc cạn nước mắt khi bị phân công nhiệm sở ở Đông Hà. Nắng non, bụi bặm dữ ri sống mần răng nổi anh hè?
Tôi không trả lời câu hỏi của cô bạn gái vì ngay lúc đó thật khó có thể giải thích để cô hiểu, trên vùng đất nắng lửa, hoang sơ này, trong tương lai một thành phố phồn thịnh sẽ mọc lên. Nhưng từ câu ca dao tràn đầy lạc quan của quê hương Quảng Trị: Đừng than phận khó ai ơi, còn da lông mọc còn chồi nẩy cây, tôi đã nuôi một niềm tin cháy bỏng: một ngày không xa, Đông Hà sẽ là thành phố trẻ, khang trang, soi bóng dòng Hiếu Giang hiền hoà.
Dự cảm được điều đó khi tôi miên man say với nhịp điệu hối hả dựng xây của đại công trường tỉnh lỵ. Mỗi lần qua Đông Hà, lại xôn xao, tự hào bởi bao điều mới mẻ: Công viên Thanh niên nằm sát quốc lộ 1A mới xây xong, cầu nhỏ nghiêng nghiêng làm duyên với hồ nước trong xanh, Đại lộ Hùng Vương thênh thang, rãi nhựa phẳng lì, cột ăng ten Bưu điện vươn cao chót vót ngạo nghễ. Và phố mới Lê Duẩn, Trần Hưng Đạo san sát nhà hai, ba tầng, rộn ràng cửa hàng, cửa hiệu, sầm uất bán buôn, báo hiệu một tương lai phồn hoa.
Năm 1995, Chợ Đông Hà được xây dựng hoàn thành. Thật may mắn nên tôi- một công chức huyện xa lại được cử vào Tỉnh họp đúng vào ngày khánh thành chợ mới. Ngồi trong quán nhỏ, tôi lắng nghe tiếng bàn tán xen lẫn xuýt xoa, náo nức của người Đông Hà khi nói về ngôi chợ mới kỳ vỹ và đồ sộ của mình. Có người còn quả quyết, đây là khu chợ đẹp nhất miền Trung, lớn hơn cả những ngôi chợ đàn anh đàn chị nổi danh, nức tiếng như Đông Ba, chợ Cồn Đà Nẵng…
Hoà vào dòng người, chen vai thích cánh trong Lễ Khánh thành chợ mới; ngước nhìn toà nhà màu trắng, sừng sững như con tàu lớn đang chuẩn bị hú còi vươn ra đại dương mà lòng thấy nao nao. Cảm giác như một người suốt đời ở lều tranh, vách đất giờ đang đứng trước bàn thờ, thắp nén nhang thơm báo cùng tiên tổ để dọn vào nhà mới to đẹp, đàng hoàng - thành quả của bao mồ hôi công sức, của một nắng hai sương, của lần lửa chắt chiu để có được cơ đồ sáng lạn…
Như duyên kỳ ngộ, tôi trở thành công dân Đông Hà. Đông Hà là nơi tôi sống và làm việc, nơi tôi có những bạn bè thân thuộc, những quán cà phê quen cùng vô vàn kỷ niệm buồn vui. Điều hạnh phúc nhất là ở đó, từng ngày từng giờ, tôi được lắng nghe hơi thở và sự vươn mình lớn dậy của Thành phố. Mỗi buổi sáng, hoà vào dòng người xe trên đường Hùng Vương nối dài, ngắm những toà nhà sang trọng, kiến trúc đa dạng nằm ẩn mình bên rừng cọ dầu bạt ngàn xanh hay lang thang trên phố xá sầm uất Lê Duẩn, Đường 9, Lê Lợi, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi…tôi cảm nhận được nhịp sống náo nức của thành phố trẻ; dẫu chưa thênh thang, lớn rộng, chưa lộng lẫy, nguy nga nhưng thật sống động và bừng sáng niềm tin.
Bây giờ thì cái thị xã đèn dầu, đường đất, mờ mịt bụi, nằm chênh vênh bên đường 9 ngày nào đã trở thành Thành phố, hơn thế nữa là thành phố đầu tiên về phía Việt Nam nằm trên Hành lang kinh tế Đông - Tây. Cùng với tiến trình nỗ lực đưa Đông Hà trở thành thành phố, Đông Hà đã đạt được nhiều kết quả quan trọng: Kinh tế phát triển tương đối nhanh và ổn định, mức tăng trưởng bình quân trong giai đoạn 2005-2008 là 14,8%, cơ cấu kinh tế ngày càng chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng thương mại - dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông nghiệp. Nhận thức là vai trò trái tim của tỉnh, với tất cả quyết tâm, Thành phố đang tập trung các nguồn lực đầu tư xây mới và chỉnh trang đô thị với kết cấu hạ tầng theo hướng hiện đại và đồng bộ. Đã tăng cường đầu tư cho giáo dục và các vấn đề xã hội theo hướng xây dựng một thành phố vững mạnh về kinh tế và phát triển về văn hoá. Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đạt 84,1%; tỷ lệ dân được cấp nước sạch đạt 95%, Bình quân thu nhập đầu người đạt 25,8 triệu đồng; 66/83 khu phố, 38/50 cơ quan, trường học được công nhận đơn vị văn hoá, 14.712/18.042 hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hoá, đạt tỷ lệ 81,5%.
Quy hoạch chủ đạo của Đông Hà tương lai được bố trí theo mô hình Thành phố bên sông hồ và đô thị nhà vườn, nhằm tạo điểm nhấn để thành phố có những nét độc đáo về cảnh quan kiến trúc và không gian đô thị. Quy hoạch đô thị chung đến năm 2020 được xác định phát triển cả về bốn hướng, lấy sông Hiếu làm trung tâm cảnh quan và điểm nhấn kiến trúc phát triển đô thị. Mở rộng đô thị về phía Nam đến sông Vĩnh Phước, phía Bắc phát triển theo hai bờ Sông Hiếu kéo dài đến ngã Tư sòng; mở rộng và xây dựng các khu đô thị mới về phía Nam và Bắc. Các khu dân cư, khu vui chơi giải trí, khu mua sắm và khu vực dành cho các cơ quan nhà nước quan trọng, các cơ sở giáo dục đào tạo sẽ được quy hoạch tập trung…
Sẽ còn nhiều điều khiến người dân Thành phố trẻ băn khoăn. Điều dễ nhận thấy là Đông Hà có điểm xuất phát thấp, kinh tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của một đô thị Tỉnh lỵ. Các ngành kinh tế chủ lực và sản phẩm chủ yếu chưa rõ, sức cạnh tranh yếu, môi trường đầu tư kém hấp dẫn. Công tác quy hoạch, quản lý đô thị và đầu tư xây dựng cơ bản còn bất cập. Cơ sở hạ tầng còn nghèo nàn, kiến trúc xây dựng còn tự phát, manh mún. Thành phố chưa có công viên, khu vui chơi xứng tầm, là nơi giải trí của người dân sau những ngày lao động mệt nhọc. Đặc biệt Đông Hà vẫn chưa có các công trình kiến trúc hoành tráng, mang bản sắc riêng nhằm tạo điểm nhấn cho cảnh quan Thành phố. So với các Thành phố tỉnh lỵ xung quanh, Đông Hà vẫn còn quá khiêm nhường. Nhiều vấn đề xã hội như ma tuý, mại dâm, ô nhiễm môi trường, việc làm và thu nhập cho người lao động chưa được giải quyết triệt để.
Ngày mai đang bắt đầu từ ngày hôm nay. Đông Hà đã gượng dậy từ ngổn ngang đổ vỡ, từ sự huỷ diệt đến 200% vì chiến tranh khốc liệt; Đông Hà đã vươn mình lớn lên từ cơ sở hạ tầng cực kỳ nghèo nàn sau ngày chia tách tỉnh. Những thành quả đạt được hôm nay dẫu khiêm nhường song sẽ là bệ phóng để Thành phố vững tiến vào tương lai tươi đẹp .
Đứng bên Công trường đồ sộ của Nhà văn hoá Trung tâm Tỉnh, tôi thả trí tưởng tượng về tương lai - một tương lai rất gần. Ngày mai, khi Quảng trường và Nhà văn hoá xây xong; mỗi buổi tối, hàng trăm người dân Thành phố sẽ đến đây dạo chơi, hóng mát, ngắm Đông Hà phồn hoa, náo nhiệt người xe, rực rỡ trong muôn ánh đèn màu. Trong đêm giao thừa thiêng liêng, đây sẽ là nơi người dân ngước nhìn lên trời cao, ngắm những chùm pháo hoa bừng sáng lung linh để nguyện ước về những điều tốt lành cho bản thân, gia đình và thành phố thân yêu. Các toà nhà cao tầng, khu công nghiệp, trường Đại học, bệnh viện, siêu thị, khách sạn sẽ tiếp tục mọc lên; những vườn hoa công cộng và công viên cây xanh sẽ được xây dựng mới góp phần xoa dịu cơn bão lửa mùa hè ở xứ gió Lào khắc nghiệt.
Đông Hà trở thành Thành phố - trái tim của Quảng Trị sẽ càng đập mạnh, hồng tươi sức sống. Thành phố sẽ được chắp thêm cánh để kêu gọi đầu tư, tăng cường sự đóng góp của các tổ chức và nhân dân tập trung xây dựng, chỉnh trang đô thị. Trong tương lai không xa, Đông Hà sẽ tạo được bản sắc riêng, sẽ trở thành đô thị xanh, hiện đại, hoành tráng để tự hào, vững tin là Thành phố ở điểm đầu Hành lang Xuyên Á thay mặt cho Việt Nam gửi lời chào nồng ấm, hân hoan đến bạn bè bốn biển, năm châu.
Và bây giờ, hãy lắng nghe nhịp đập rộn ràng của Thành phố trẻ…
P.M.Q
