|
P |
hải mất mấy tiếng đồng hồ, phải đi xe ba cầu, phải vượt qua bao đồi dốc, khe suối, qua những con đường gập ghềnh,... chúng tôi mới đến được các bản làng của xã Hướng Hóa. Từ đồng chí Chủ tịch tỉnh Nguyễn Minh Kỳ cho đến các đồng chí lãnh đạo huyện Hướng Hóa và cánh nhà báo đều mệt nhoài nhưng thật vui vì đến đâu cũng được bà con đón tiếp niềm nỡ, chân tình. Đó là một chuyến đi đầy kỷ niệm - đi để khảo sát hiện trạng và quyết định việc di dân ở lòng hồ thủy lợi - thủy điện Rào Quán Quảng Trị.
Nghề làm báo của chúng tôi có dịp đi nhiều nơi, biết nhiều chuyện đặc biệt là những chuyến về với vùng sâu, vùng xa. Đường đi đến những nơi đó còn khó khăn, trở ngại nhưng tình cảm của những con người ở đây thì thật là thủy chung, son sắc. Hôm đến bản Xê bai trời đã nhá nhem tối, già làng Hồ Vi và bà con dùng đèn pin soi đường, đón chúng tôi lên một ngôi nhà sàn ấm cúng. Ở đây vẫn có điện nhưng nguồn ánh sáng này được nhân dân tự tạo bằng máy phát điện nhờ dòng chảy của khe suối. Hồ Vi chọn ba chai rượu để dành lâu nay, ngon nhất mang ra mời đoàn. Không khí ấm cúng làm sao. Không có sự ngăn cách giữa khách và chủ. Chung ly rượu tất cả đều vui vẻ, chuyện trò cởi mở, chân tình. Hồ Vi bây giờ là phó Chủ tịch Mặt trận, miệng cười tươi khi nghe bàn đến chuyện di dân. Ông nói: - Mình sinh ra và lớn lên ở đây, gắn bó với mảnh đất này từ bao đời nay, nhưng bây giờ Đảng có chủ trương xây dựng công trình thủy lợi, thủy điện bản mình nằm trong làng hồ. Đảng nói di dời đi chỗ khác, mình và bà con nhất trí ngay. Ở đâu cũng là dân Quảng Trị. Còn Bí thư Đảng ủy xã Hồ Tâm tháp tùng đoàn suốt nửa ngày đường mệt lắm rồi cũng hăng hái phát biểu: - Khi nghe tin Nhà nước cho xây dựng công trình thủy lợi, thủy điện Rào Quán bà con mừng lắm. Vì có nước để tưới, có điện thắp sáng, Đảng ủy và chính quyền đã triển khai, quán triệt chủ trương di dân, bà con bản Xa-bai, bản Miệt, bản Pa-công đều ủng hộ tự nguyện đi nơi khác. Chủ tịch xã Hồ Roang thì nói như đinh đóng cột: - Hồi trước Đảng bảo đánh Mỹ ngụy, nhân dân Hướng Hóa một lòng một dạ theo cách mạng, chịu khó chịu khổ tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu. Bây giờ Đảng nói di dân, bà con thấy đi là có lợi cho Nhà nước, có lợi cho mình cái bụng đồng ý ngay. Vậy đó đồng bào Vân Kiều mang họ Bác Hồ nói một là một, nói hai là hai, trước sau như một, lúc nào cũng thủy chung son sắt với cách mạng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.
Chia tay bản Xa bai, chúng tôi đến bản Hoong nơi đã được khảo sát, dự định sẽ là quê hương thứ hai của bà con dân bản Xa-bai. Dân bản Hoong nghe tin này rất mừng vì từ nay thêm đông đúc. Hồ Văn Xuân, một người dân ở đây nói rằng: - Bản Hoong có 49 hộ, đất đai ở đây tốt, địa hình tương đối bằng phẳng, có điều kiện để phát triển lúa nước. Bà con trong bản sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuận lợi để người anh em nơi khác đến chung sống, làm ăn. Những người đi trong đoàn ai cũng thêm vui, trân trọng và cảm phục tấm lòng của bà con Vân Kiều. Dân trong lòng hồ thì tự nguyện ra đi, dân bản nơi đón tiếp thì sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuận lợi. Vấn đề đặt ra quan trọng phải được các cấp, cách ngành quan tâm, được Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Kỳ nhấn mạnh là bằng mọi cách phải làm cho nơi ở mới cuộc sống của bà con phải bằng và cao hơn nơi cũ. Điều này đã được Tỉnh ủy, UBND tỉnh xác định rõ trong các cuộc họp bàn về việc di dân...
Người dân Quảng Trị ai cũng biết và mừng vui khi điều ước ao lâu nay sắp trở thành hiện thực. Ngày 11 tháng 7 năm 2002, Chính phủ đã quyết định đầu tư xây dựng công trình thủy lợi - thủy điện Rào Quán (nay được gọi là công trình thủy lợi - thủy điện Quảng Trị) với tổng vốn hơn 2000 tỷ đồng. Đây là công trình có quy mô lớn, mục tiêu là xây dựng một công trình vừa phát điện, vừa cấp nước tưới cho hạ du và nâng cao hiệu quả tưới của hệ thống thủy nông nam Thạch Hãn, cấp điện cho khu vực, bổ sung vào hệ thống điện quốc gia có quy mô vừa, ngoài ra khi công trình đưa vào vận hành sẽ tăng lưu lượng nước cho hạ lưu vào mùa khô vào tạo ra vùng vi khí hậu xung quanh hồ chứa, có khả năng làm dịu mát không khí nóng trong vùng.
Tuy nhiên khi được xây dựng mực nước dâng bình thường ở hồ Rào Quán cao 480 mét thì xã Hướng Linh là nơi bị ảnh hưởng lớn nhất. Viện quy hoạch và thiết kế nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã khảo sát, điều tra thiệt hại về tài sản của vùng bị ngập trong lòng hồ, hoạch định chương trình tái định cư, xây dựng các phương án di dân mang tính khả thi cao. Để công trình được sớm khởi công (dự kiến vào cuối năm 2003) tỉnh đã thành lập Ban quản lý và chỉ đạo tiếp tục điều tra, khảo sát hiện trạng và lập kế hoạch di dân, tái định cư. Để kế hoạch này đạt kết quả cao, theo sự chỉ đạo của UBND tỉnh là phải đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nghiên cứu kiểu dáng nhà ở cho dân vừa thuận lợi cho sinh hoạt, ăn ở nhưng phải phù hợp với phong tục tập quán, quy hoạch đất canh tác, có hướng cử cán bộ về hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi cho bà con. Trong nay mai những bản làng mới phải được xây dựng thành bản làng kiểu mẫu. Như vậy cho đến nay lòng dân đã thuận, theo ông Đặng Minh Khanh phó Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa cho biết: - Không chỉ các bản ở xã Hướng Linh mà cả ở những xã khác nằm trong diện di dời, khi huyện và xã phổ biến chủ trương của Đảng và Nhà nước, bà con nhân dân đều nhất trí cao và đồng tình ủng hộ. Vấn đề còn lại là các cấp, các ngành và các địa phương triển khai, thực hiện có hiệu quả việc di dân, tái định cư. Chúng tôi tin và ước sẽ có một ngày rất gần đây thôi, trở lại Hướng Linh và các xã lân cận sẽ được tận mắt chứng kiến những bản làng kiểu mẫu. Ở đó, có những ngôi nhà kiểu mẫu, bà con đồng bào dân tộc thiêủ số có cuộc sống ấm no, văn minh, sẽ là những địa chỉ quen thuộc cho khách du lịch khi đến Hướng Hóa, khi đến Quảng Trị.
B.T
