Đường vào làng Long Quang, xã Triệu Trạch, Triệu Phong -Ảnh: Đ.T
Hôm nay đây, tròn 50 năm sau ngày quê hương Triệu Phong được giải phóng, đi qua những vùng đất phía Đông, chúng tôi như vẫn còn nghe từ trong lòng đất, lòng người kiên trung nơi đây mãi luôn đồng vọng, âm vang những chiến công đánh giặc, giữ làng. Và màu xanh sự sống đã khỏa lấp dấu tích của một vùng chiến địa khốc liệt. Sức vươn của vùng đất lúa Triệu Phong trong chặng đường tái thiết quê hương thật mạnh mẽ và rất đáng tự hào.
Từ thị tứ Bồ Bản nhộn nhịp hàng quán, người mua, người bán không khác chốn thị thành, tay phải theo con đường nhựa thẳng tắp chừng 3 cây số, chúng tôi đến làng Long Quang, xã Triệu Trạch, nơi có “Chốt thép Long Quang” nổi tiếng trong những ngày du kích Triệu Phong cùng với bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực phối hợp đánh bại các đợt phản kích của địch, giữ vững vùng giải phóng, “chia lửa” với cuộc chiến đấu bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị 81 ngày đêm bi tráng và hào hùng. Hai bên đường, những thửa ruộng bát ngát tận chân mây, lúa đang vào trổ, xanh một màu xanh no ấm, yên bình.
Dừng chân bên bia di tích “Chốt thép Long Quang” chúng tôi thấy công trình đang được nâng cấp, sửa chữa cho kịp ngày đón mừng 50 năm giải phóng quê hương. Những người thợ thi công ở đây cho biết, từ sự đóng góp kinh phí của những cựu chiến binh đã từng tham gia chiến đấu trên địa bàn, nay sinh sống ở miền Bắc, tiêu biểu là cựu chiến binh Nguyễn Quang Tiệp ở Thái Bình, bia di tích “Chốt thép Long Quang” đã được “làm mới” lại, từ nền sân, cổng vào, nâng cấp tường rào, sửa chữa bia tưởng niệm khang trang, đúng với tầm vóc của một di tích lịch sử với kinh phí dự tính trên 300 triệu đồng.
Nơi chúng tôi đứng đây, nửa thế kỷ trước là một “vòng cung lửa”, nơi du kích vùng Đông Triệu Phong sát cánh với các lực lượng của ta bám trụ chiến đấu kiên cường, lập công xuất sắc. Tiêu biểu là “Chốt thép Long Quang” do xã đội trưởng Phan Tư Kỳ chỉ huy đánh quỵ một đại đội thủy quân lục chiến ngụy có 5 xe tăng yểm trợ, bắn cháy 3 xe, diệt một số tên, bắt tù binh, thu vũ khí, đẩy lùi cuộc lấn chiếm của địch.
Đúng như tên gọi, “Chốt thép Long Quang” trong những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1972-1975) là một mắt xích quan trọng nằm ở vị trí tiền tiêu bảo vệ vòng ngoài phía Đông Thành Cổ Quảng Trị. Đây cũng là địa điểm bộ đội chủ lực kết hợp với bộ đội địa phương tạo thành “lá chắn thép”, chặn bước tiến của địch, là dấu tích lịch sử của một thời chiến tranh ác liệt, biểu tượng của nghệ thuật chiến tranh nhân dân anh hùng.
Di tích “Chốt thép Long Quang” đang được đầu tư tôn tạo -Ảnh: Đ.T
Đến bây giờ, vùng cát trắng rát bỏng, đầy rẫy đạn bom, mìn và dây thép gai năm xưa đã nhường chỗ cho màu xanh no ấm của cánh đồng lúa chất lượng cao, rồi dưa hấu, dưa gang, thanh long ruột đỏ cùng nhiều loại cây hoa màu khác; nhiều trang trại, gia trại chăn nuôi gia súc, gia cầm quy mô lớn…Ít ai ngờ rằng đồng ruộng xã Triệu Trạch lại có bước chuyển mình mạnh mẽ như thế. Từ năm 2016, để tiếp tục tạo bước đột phá trong hành trình cải tạo cát trắng hoang hóa, xã Triệu Trạch đã lập đề án “Xây dựng cánh đồng lớn, phát triển trang trại, gia trại xã Triệu Trạch giai đoạn 2016 - 2020”. Trong năm 2021, tổng diện tích gieo cấy lúa 2 vụ đã lên đến trên 1.000 ha, với các loại giống mới như QS447, ĐT100, Đài Thơm tám…,năng suất đạt trên 60 tạ/ ha. Đặc biệt là địa phương đã duy trì mô hình canh tác lúa tự nhiên ở 2 đơn vị là Linh An và Vân Tường trên 14 ha.
Thực tế cho thấy năng suất lúa canh tác theo phương pháp tự nhiên thấp hơn canh tác thông thường, nhưng giá sản phẩm lại cao gấp nhiều lần, đem lại thu nhập khá cho nông dân. Xã cũng đã thực hiện 7 mô hình cánh đồng lớn trên 200 ha ở Linh An, Long Quang, Vân Tường, Lệ Xuyên. Mô hình cánh đồng lớn với việc sản xuất cùng một loại giống, quy trình và đưa máy móc hiện đại vào phục vụ sản xuất đã góp phần giảm chi phí, công lao động, lượng giống…, tăng hiệu quả kinh tế. Địa phương đã chỉ đạo các đơn vị đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, áp dụng công cụ sạ hàng trong gieo cấy đạt trên 88% diện tích. Phát triển cánh đồng chuyên màu vùng cát Long Quang gồm dưa hấu, các loại dưa khác và các loại cây họ đậu, ném với diện tích 12 ha, đem lại thu nhập cao.
Riêng cây dưa hấu duy trì được 22 ha (vụ đông xuân 10 ha, vụ hè thu 12 ha), năng suất bình quân đạt 189 tạ/ha, sản lượng gần 4.200 tấn. Giống dưa mà người dân thôn Long Quang chọn trồng là giống Trang nông 12, Hắc mỹ nhân. Dưa hấu Long Quang khi chín trái to, vỏ bóng láng và có sọc xanh thắm, ruột đỏ, thơm, ngọt, nhiều nước nên được người tiêu dùng tin dùng với mức giá khá ổn định. Nhờ trồng dưa hấu mà nhiều hộ gia đình trong thôn có cuộc sống sung túc, có mức thu nhập từ 30 - 50 triệu đồng/hộ/vụ.
Hiện nay, dưa hấu Long Quang đã được công nhận nhãn hiệu và xây dựng thành sản phẩm đặc trưng của địa phương theo chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”. Mô hình trồng sen gần 10 ha ở vùng ruộng sâu, năng suất 15 tạ/ha, sản lượng 14,8 tấn/ vụ; trồng khoai lang trên cát với trên 114 ha, năng suất đạt 90 tạ/ha, sản lượng trên 1.000 tấn…là những loại cây có thế mạnh đang được nông dân Triệu Trạch chú trọng thâm canh, đầu tư mở rộng.
Ngoài mô hình cánh đồng lớn trồng lúa, dưa hấu và các loại cây truyền thống, xã Triệu Trạch luôn chú trọng đến việc phát triển kinh tế trang trại, gia trại. Đến nay, toàn xã có 21 trang trại, gia trại. Nhiều trang trại, gia trại chăn nuôi lợn, vịt, gà kết hợp nuôi cá với nguồn thu nhập hàng chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Mô hình chăn nuôi gà quy mô trên 50.000 con bằng hệ thống nhà kín, nuôi lợn trên 2.400 con/lứa đã được triển khai. 2 hợp tác xã được công nhận hợp tác xã kiểu mới. UBND xã đã tổ chức thực hiện duy trì, bổ sung xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí đã đạt chuẩn nông thôn mới; tập trung xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu; xây dựng kế hoạch, đề án xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2023. Năm 2021, tổng giá trị các ngành sản xuất đạt trên 214 tỉ đồng. Thu nhập bình quân đầu người đạt gần 55 triệu đồng. Đến cuối năm 2021, qua rà soát điều tra hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn mới, kết quả có 77 hộ nghèo, chiếm 5,25% (trừ đối tượng bảo trợ xã hội còn chiếm 3,34%), cận nghèo 103 hộ, chiếm 7,02%.
“Long Quang bây giờ xanh lắm” là cảm xúc bật ra từ đáy lòng người cựu chiến binh Sư đoàn 390 - sư đoàn từng gắn bó với địa bàn Triệu Phong trong cuộc kháng chiến chống Mỹ - khi có dịp thăm lại chiến trường xưa nơi vùng đất Triệu Trạch anh hùng. 50 năm đã qua đi, không chỉ ở Long Quang, Triệu Phong; vùng cát trắng khô khát Hải Lăng hay Cồn Tiên (Gio Linh), Đầu Mầu (Cam Lộ)… màu xanh bất tận của của sự sống cũng đang lan tỏa mạnh mẽ trên mảnh đất Quảng Trị khi hành trình đang tới: Đột phá, phát triển và hy vọng…
