Người Pa Kô ở thôn La Lay, xã A Ngo, huyện Đakrông thường nói với nhau rằng, nhìn lên ngọn núi Chẻ thấy hoa Pa Rưởi Rãy nở là mùa xuân đến. Thú thật, tôi chẳng biết dưới xuôi loài hoa này tên gì, chứ ở miền biên viễn Trường Sơn, loài hoa này được gắn với câu chuyện thần linh ban những điều tốt đẹp nhất cho người Pa Kô như là mùa màng đầy ắp lúa trong chòi, đàn gia súc gia cầm sinh sôi nảy nở và mang đầy ẩn tích thần thoại chứa đựng ước mong cuộc sống bình an, hạnh phúc của con người. Có lẽ vì thế mà hoa Pa Rưởi Rãy thường nở vào mùa xuân là mùa đẹp nhất trong năm.
Hoa Pa Rưởi Rãy trên miền biên viễn La Lay không nhiều, chỉ lác đác từng cụm nhỏ song khi đứng tĩnh tâm ngắm nhìn những bông hoa màu trắng pha chút sắc tím ở đầu cánh rung nhẹ trước mỗi đợt gió ngàn, cộng thêm bầu không khí trong lành tỏa ra từ điệp trùng núi rừng, tôi cảm thấy lòng mình nhẹ bẫng đi rất nhiều. Người tôi gặp đầu tiên khi bước chân vào sân Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế La Lay là Thượng tá Nguyễn Xuân Linh, Chính trị viên của đơn vị. Vừa gặp tôi, Thượng tá Linh đã thông tin rằng mấy hôm nay đơn vị đang tất bật chuẩn bị cho chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản” chào xuân Giáp Thìn 2024.
Mùa xuân biên giới - Tranh đồ họa của Hồ Thanh Thọ
Mỗi khi tết đến xuân về, đến bất cứ đồn biên phòng nào dọc tuyến biên cương cũng gặp khung cảnh cán bộ, chiến sĩ bận rộn với nhiều công việc phục vụ cho chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”. Đây là chương trình do Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng khởi xướng từ tết Ất Mùi năm 2015 với tên gọi ban đầu là “Xuân Biên cương nâng bước em tới trường”. Sau đó, tết Bính Thân 2016 chính thức được đổi tên thành “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”. Từ đó đến nay, chương trình đã có mặt trên khắp mọi miền biên cương đất nước, nơi có những người chiến sĩ biên phòng chiến đấu và trưởng thành luôn gắn bó máu thịt với đồng bào các dân tộc trên biên giới và những người lao động, ngư dân, diêm dân vùng biển đảo. Chương trình đã làm nên một nét xuân tươi mới, một sắc tết đủ đầy, hạnh phúc cho những gia đình còn khó khăn, thiếu thốn.
Thượng tá Nguyễn Xuân Linh lên công tác ở Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế La Lay vào cuối năm 2019. Anh đã có năm mùa hoa Pa Rưởi Rãy cùng đồng đội tổ chức chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản” để chăm lo tết cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn cũng như gia đình chính sách trên địa bàn hai xã A Bung và A Ngo, thế nhưng theo như anh nói thì “cảm xúc chẳng năm nào giống năm nào cả”.
Thượng tá Nguyễn Xuân Linh nhớ lại năm 2021, dịch Covid-19 bùng phát, chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản” không thể tổ chức tập trung được. Tết năm 2022, Đồn Biên phòng La Lay mới tổ chức lại chương trình và mời bà con đến đơn vị để cùng chung bữa cơm tất niên với cán bộ, chiến sĩ. Năm ấy, trên vùng biên giới, thời tiết mưa phùn lạnh giá, vì thế những người cao tuổi không thể góp mặt, dù họ rất muốn được tận mắt chứng kiến không khí vui vẻ, đầm ấm của chương trình. Hiểu điều đó, nên khi chương trình kết thúc vào tối hôm trước thì ngay sáng ngày hôm sau, Ban chỉ huy Đồn Biên phòng La Lay đã phân công các đồng chí lãnh đạo đến thăm các gia đình và trao tận tay quà tết cho những người cao tuổi. Trong lần đi ấy, Thượng tá Nguyễn Xuân Linh và một số chiến sĩ đến thăm mẹ Căn Thung 106 tuổi là Mẹ Việt Nam anh hùng, sống một mình trong căn nhà nhỏ ở thôn Ty Nê, xã A Bung. Chồng và con trai mẹ Căn Thung là liệt sĩ hi sinh trong kháng chiến chống Mỹ. Thượng tá Nguyễn Xuân Linh xúc động kể: “Biết tin chúng tôi đến thăm nên mẹ đã dậy từ sớm, chuẩn bị trà nước, bánh kẹo và ngồi ở góc cửa nhìn ra phía con đường bê tông chờ đợi. Khi chúng tôi vừa bước vào nhà, mẹ đã ôm lấy chúng tôi và nói: “Mẹ chờ mãi mà chừ các con mới đến. Năm vừa rồi dịch bệnh, các con ít ghé nên mẹ nhớ lắm”. Nghe mẹ nói vậy, chúng tôi thấy rất có lỗi với mẹ. Để mẹ Căn Thung bớt cô đơn trong những ngày tết, đơn vị đã tổ chức bữa cơm tất niên cùng mẹ và cử cán bộ thay nhau vui trọn tết với mẹ”.
*
Chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản” đón tết Giáp Thìn 2024 tổ chức vào buổi chiều nên buổi sáng Đại úy Nguyễn Văn Tám, Chính trị viên phó đưa tôi xuống thăm thôn La Lay để xem không khí đón tết của bà con. Thôn La Lay nằm dưới chân ngọn núi Chẻ, cả thôn có 78 nóc nhà sàn của cộng đồng dân tộc Pa Kô sinh sống. Trên những con đường nhỏ, bà con đã phát quang dọn dẹp sạch sẽ, treo cờ Tổ quốc ngày từ cổng chào vào thôn. Chúng tôi ghé vào ngôi nhà của già làng Hồ Văn Thương khi ông đang cùng các thành viên trong gia đình hoàn thành nốt những công việc cuối cùng chuẩn bị vui tết. Ngôi nhà sàn khang trang đã được lau chùi sạch sẽ, điều đáng trân quý là ảnh chân dung Bác Hồ được treo ở vị trí trang trọng nhất trong ngôi nhà. “Không chỉ riêng gì nhà bố đâu, trong thôn này và cả xã A Ngo, nhà ai cũng treo ảnh Bác Hồ mỗi ngày chứ chẳng riêng gì ngày lễ, tết. Người Pa Kô có cuộc sống hết đói khổ như hôm nay là nhờ công ơn của Bác Hồ nên ai cũng yêu quý và biết ơn Bác”, già làng Hồ Văn Thương mở đầu câu chuyện cùng chúng tôi như vậy.
Bên ly trà nóng tỏa hương thơm, chúng tôi tiếp tục lắng nghe già Thương kể về niềm vui đón Tết cổ truyền của gia đình ông và bà con thôn La Lay. “Năm nay gia đình bố đã chuẩn bị một con lợn gần 70 kg, 30 kg gạo nếp và đàn gà hơn hai chục con để con cháu sum vầy đón tết. Được sự giúp đỡ của các cấp chính quyền và cán bộ, chiến sỹ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế La Lay nên người dân đã không còn phát nương phá rừng như trước đây nữa mà trồng cây sắn, trồng rừng và cấy giống lúa nếp đen, nuôi dê, nuôi lợn giống thuần địa phương… Nhờ đó mà nhiều gia đình có thu nhập ổn định, tết này gia đình bố và bà con thôn La Lay chắc chắn sẽ có một cái tết no đủ hơn”.
Tạm biệt già làng Hồ Văn Thương, tạm biệt bà con thôn La Lay, chúng tôi trở lại Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế La Lay, nơi diễn ra chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”. Chương trình năm nay, ngoài Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế La Lay là đơn vị chủ quản, còn có thêm sự đóng góp rất đáng trân trọng của Hội từ thiện Thiện Duyên Quảng Trị và Công ty cổ phần tập đoàn Hoành Sơn tỉnh Hà Tĩnh cho nên thêm nhiều hộ gia đình khó khăn trên địa bàn hai xã A Bung và A Ngo được trao tặng quà tết.
500 phần quà tết tổng trị giá 250 triệu đồng đã được trao cho 500 hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn và gia đình chính sách đã thật sự đem mùa xuân vui tươi, tết đủ đầy đến với bà con dân bản để nhà nhà đều có tết. Nét mặt vui tươi, phấn khởi của bà con khi đón nhận những phần quà đã nói lên tất cả ý nghĩa và tính nhân văn của chương trình, của tấm lòng những người chiến sĩ biên phòng, các tổ chức thiện nguyện, mạnh thường quân đã dành cho bà con dân bản nơi biên giới xa xôi.
Sắc trời dường như cũng vui lây với lòng người. Ánh nắng ửng sắc vàng mang theo hơi ấm mùa xuân đến từng nóc nhà của người Pa Kô neo ở lưng ngàn. Một mùa xuân mới đang về, người dân vùng biên giới La Lay rạng rỡ niềm vui và đầy ắp hy vọng về một năm mới có nhiều điều tốt đẹp sẽ đến với bản làng.
