Ngày xưa thật tuyệt, dù vui buồn sướng khổ đều nhớ về ngày xưa. Hai từ ngày xưa ai đó thốt lên dễ làm người ta bùi ngùi, xúc động. Đã bao năm trôi qua, cuộc sống đổi thay từng ngày, hễ đến mùa Xuân cây cối đâm chồi, nẫy lộc mình lại gặm nhấm về ngày xưa.
Ngày xưa, theo bạn từ Vĩnh Thành về Vĩnh Quang để được xem kịch, ôi thôi vừa đến nơi là màn cuối của đêm diễn. Thế mà, đợt nào đoàn kịch về diễn ở quê hương, lòng cứ sôi sục đi xem thần tượng của mình cho bằng được. Hôm rồi, gặp chú Hoàng Sĩ Cừ, cô Kim Phú mình cười bảo: Ngày trước thấy cô chú diễn trên sân khấu mà yêu mến dễ sợ, hễ thấy cô chú ở đâu là sấn tới chỉ cần nắm được vạt áo là lòng lâng lâng, vui sướng cả mấy ngày. Về nhà khoác lác cho mấy đứa bạn quanh xóm một phen nễ phục...Những câu chuyện trên sân khấu “Thoại Khanh Châu Tuấn”, “Ni cô Đàm Vân” “Phạm Công Cúc Hoa”... làm nức lòng người, xem đến say mê, co thắt cảm xúc những lúc cao trào. Mình nhớ, có lần vì không có tiền vé vào xem mà từ chiều đã rũ hai đứa bạn cùng xóm “nấp” ngụy trang trong đống rơm khô gần sân khấu từ chiều cho đến tối, nóng đến phát sốt, nhưng khi các nghệ sĩ lên sân khấu, là mình như lạc vào mê cung của các cảnh diễn. Nhớ lại vẫn còn rưng rưng!.
Vào thành phố Đà Nẵng thăm bạn thuở chăn trâu, thấy bạn bây giờ xây dựng được cơ ngơi sự nghiệp mà thấy mừng. Hai đứa lại tỉ tê về ngày xưa: Nhớ cái tết rét đến quắt người, mình được mẹ mua cho cái áo ấm mới, còn bạn nhà nghèo đông anh em cơm chưa có ăn nói gì áo tết. Nhìn bạn rưng rưng nước mắt, mình dấu ba mẹ luân phiên cho bạn mượn mấy ngày; nhớ từng đoàn người cùng đi chơi tết, kéo một đoàn dài gặp ai cũng tay bắt mặt mừng, bất kể giàu nghèo, gia cảnh thế nào đều vào chúc Tết. Cứ như thế từng đoàn thay nhau đi từ đầu làng đến cuối làng, vui như mở hội. Giờ ở thị thành nhớ da diết cái tết quê!.
Những ký ức lộn xộn về ngày xưa, mình viết cho mình sao hai dòng nước mắt lăn dài trên má. Một thời nghèo khó qua rồi, còn lại phía trước, dòng thời gian trôi vô tận, xin những yêu thương, bao dung mãi là hành trang cho mình cùng mùa Xuân bước tiếp.
|
Hoa cà phê
Thời gian này, ai lên phía Tây huyện Hướng Hoá đều bắt gặp những đồi hoa cà phê nở trắng, đẹp lạ kỳ. Sáng sớm, xe lướt qua các con đường, ta lại liên tưởng đến các đồi hoa tuyết, long lanh đang ngậm trĩu những lá và cành cây. Không gian mờ sương tôn thêm vẽ đẹp núi rừng đang vào xuân, cây cối rạo rực búp non, lòng người rạo rực vào mùa mới.
Hoa cà phê trắng ngần, như kể về một chuyện tình của đôi trai gái. Ngày ấy, chàng và nàng yêu nhau vùng này ai cũng biết, cũng thương. Ngặt cái gia cảnh nàng nghèo khó lại thêm một đàn em nheo nhóc, gia cảnh chàng cũng chẳng khá hơn. Yêu nhau sâu đậm, dùng dằng mãi không thấy chàng đã động gì chuyện cưới xin. Đùng cái chàng đưa về làng một cô gái thị xã tóc vàng hoe, làm thợ cắt tóc, nghe nói có tiệm cắt tóc ở ngoài đó, kinh tế khá giả, rồi họ nên duyên vợ trong vòng 1 tháng (từ ngày quen, yêu cho đến cưới). Nàng buồn quá, nỗi tình chẳng biết tỏ cùng ai, nước mắt đã cạn theo từng con khe, con suối. Những đêm trăng sáng vằng vặc, hết đi ra rồi đi vào, nhìn những đồi cà phê đẫm sương đêm nghe lòng mình lành lạnh. Nàng đã thấy thân hình mình “khô” đi rất nhiều. Nàng thì thầm với cỏ hoang: “Phải lên đường thôi, để cứu lấy cuộc đời mình. Phải đi thật xa để thoát khỏi không khí ngột ngạt này”. Thế là nàng ra đi với số tiền mà cha mẹ nàng bán con trâu cày bừa bấy lâu. Nàng vào giúp việc cho người bà con đang làm kinh tế mới ở bản xa xôi Tây Nguyên. Bản tính thật thà, chịu thương chịu khó, nàng đã mua được mảnh vườn cà phê kha khá. Rồi nàng lấy chồng, kinh tế gia đình đi lên vùn vụt. Cuộc sống ấm êm với hai con, cùng người chồng chung thuỷ chăm lo gia đình.
Xa quê cũng đã lâu, mấy lần về làng nàng có nghe về gia cảnh của chàng, nàng định qua nhưng rồi lại thôi, phần vì ngại vợ của chàng, phần vì buồn cho số phận của cuộc tình. Nàng lại vào với gia đình của mình, nhưng cái “nghĩa” con người nàng không sao dứt được. Trằn trọc mãi, vương vấn mãi. Nàng lo sợ nhưng vẫn quyết định tâm sự với chồng chuyện chẳng lành. Nào ngờ anh ôm nàng vào lòng an ủi, bao dung, mở rộng tấm lòng.
Một tuần chuẩn bị, gia đình nàng về quê bằng chiếc ô tô mới mua “láng cóng”. Cả làng ai cũng “chặc lưỡi” nào biết đâu chữ ngờ!. Về thăm bố mẹ xong, hai vợ chồng nàng đến thăm người xưa của nàng. Người xưa giờ gầy sọp hẳn, hai đứa con bị thiểu năng trí tuệ đang nằm lăn lóc trên nền nhà xi măng, vợ đang trốn chui, trốn lủi, giờ không biết ở đâu vì đánh bạc vỡ nợ. Nàng vẫn thấy đâu đó trong ánh mắt người xưa những nét ngại ngùng khi gặp lại, những nét mặc cảm hoàn cảnh. Bỏ qua những xã giao ban đầu hai vợ chồng nàng bồng những đứa trẻ trên tay, hỏi han anh về bệnh tật các cháu. Người xưa vừa trả lời, vừa khóc... Gần một ngày vợ chồng nàng động viên, đêm vợ chồng nàng bàn tính chuyện nhận đỡ đầu hai đứa trẻ tàn tật và gần sáng vợ chồng nàng quyết định hỗ trợ một ít tiền giúp người xưa vượt qua thời khắc buồn tẻ của đời mình.
Câu chuyện tình như “chất sống” của cây cà phê, cây mọc lên ra hoa rồi ai đó nỡ chặt đi, thời gian làm lành các vết thương, nhưng cây cà phê vẫn nở những bông hoa trắng tinh khiết, không khác được!.
|
Lời ru… để ngỏ
Tuổi thơ ngày xưa là những câu hò đưa cánh võng, bà ru mẹ, mẹ ru tôi và tôi lại ru các em mình ngủ trong những buổi trưa hè gió nồm thổi vít cây dương đầu ngõ vi vu.
Mẹ đã dạy cho tôi những lời ru để đưa các em tôi vào giấc ngủ trẻ thơ: “À ơi! Chiều chiều ra đứng ngõ sau; Trông về quê mẹ ruột đau chính chiều”, hay “Gió nam vít đọt tre còng, tôi thương o nớ mất lòng o tê Nhờ trời kiếm được hai o; Một o làm chính, một o làm hầu”... Vậy đó, tuổi thơ lớn lên cùng những lời ru của mẹ, dù đi đâu, về đâu lời ru vẫn theo con người đi hết cuộc đời.
Bây giờ còn đâu lời ru ngọt buồn, thay vào đó các bà mẹ trẻ dỗ con bằng những bài hát trẻ, bí quá thì mở nhạc thiếu nhi. Nhiều đứa trẻ cứ dán mắt trên các màn hình ti vi với các chương trình phong phú được trả tiền. Để đánh lừa những cơn “khóc nhè” của trẻ nhỏ nhiều cha mẹ thường xuyên mở các chương trình truyền hình liên hoan làm mình ái ngại, nào là nhạc trẻ nhảy xập xình, rồi cảnh yêu đương lãng đãng, cảnh game thủ đánh nhau... Hôm rồi, nhìn mấy đứa trẻ quanh xóm nhảy cùng nhau điệu nhạc nước ngoài mà mình không nhịn được cười. Hay chuyện hai đứa cháu cùng tranh nhau áo, kiếm siêu nhân, cùng thể hiện màn “quyết chiến” như trong các bộ phim siêu nhân, làm mình phải vã cả mồ hôi mới chuyển chúng chơi trò khác. Dẫu biết cuộc sống đổi thay, những trò chơi con trẻ phát triển tự nhiên theo cuộc sống, nhưng không biết tại sao mình lại nhớ những câu hát đồng dao ruộng đồng, những lời ru có cánh cò bay mơ mộng thủa nào.
Ai đó đã từng viết “làn môi chúm chím ngậm đầy lời ru”, trẻ thơ lớn lên không chỉ ngậm đầy bầu sữa mẹ, không chỉ ấm áp trong vòng tay yêu thương của gia đình, mà còn lớn lên trong lời ru ngọt ngào. Tôi nghĩ, phải là người đầy kỷ niệm tuổi thơ, mới có câu viết hay như vậy, ai nghe xong mà không xao xuyến tâm hồn, nghĩ thương bà, thương mẹ ngày xưa...
Thỉnh thoảng nghe loáng thoáng đâu đó một vài câu hát ru đứt quảng vào những chiều muộn, tôi cố dừng xe đứng nghe, rồi đành buông tiếng thở dài: Lời ru trẻ thơ còn mấy ai nhớ, ai quên!.
L.N.T
