|
C |
ơn mưa trắng trời tháng chín không làm chậm bước chân tất bật, nhọc nhằn của những cư dân miền biên ải cho một ngày mưu sinh nơi vùng đất được mệnh danh là chốn phiên dậu của đất nước. Chỉ có tôi là nhàn tản thả rơi từng bước chân trên cầu Cốc Lếu trong mưa mà ước ao được ngắm một trời hóa gạo tháng ba rực đỏ đôi bờ con sông Hồng. Để mường tượng mình là chàng trai (hai cô gái) dân tộc Giáy thuở đất này còn hồng hoang có thể trong một lần lạc bước giữa rừng gạo bừng nở sắc hoa đã cảm khái reo lên bằng thổ ngữ Giáy “Coóc réo” có nghĩa là cây gạo. Miền đất “Coóc réo” được đọc trại thành Cốc Lếu rồi bây giờ thành địa danh để đặt tên cho chiếc cầu Cốc Lếu qua sông Hồng bốn mùa ngầu đỏ phù sa mà nối nhịp mọi miền đất nước, thông thương qua cửa khẩu Lào Cai sang thị trấn Hà Khẩu (tỉnh Vân Nam) rồi tỏa đi khắp nước Trung Quốc rộng lớn để mang ngoại tệ về làm giàu cho đất nước. Nguồn ngoại tệ ấy cũng góp phần xây dựng Lào Cai vốn xưa kia có tên là phố Lão Nhai (người Pháp khi đặt chân đến đây đã đọc thành Lao Kay bây giờ là Lào Cai) buồn vắng trong chiều mờ sương lạnh chỉ có loạng choạng móng va của một vài chú ngựa thồ lam lũ từ các châu, huyện xã xôi mang thổ sản xuống núi thành thành phố Lào Cai ngày nay phồn thịnh soi mình kiêu hãnh bên bờ “con sông Hồng chảy và đất Việt”
Lào Cai tính từ cái mốc Nguyễn Quang Bích là người làng Trình Phố, phủ Kiến Xương, Thái Bình (ông sinh năm 1832 – 1890 thi đỗ Nhị giáp Tiến sỹ được bổ nhiệm làm Tri phủ rồi Án sát tỉnh Sơn Tây, Bình Định và sau đó là Tế tửu Quốc tử giám ở kinh đô Huế đưới triều Nguyễn sau này trở thành lãnh tụ của phong trào Cần Vương ở vùng núi rừng Tây Bắc) trong một lần nhận lãnh sứ mệnh của vua Hàm Nghi đi sứ sang Trung Quốc khi ngang qua đất Bảo Thắng (ngày nay là Lào Cai) đã thốt lên bằng bài thơ Bảo Thắng phố “Thuyền bè tấp nập nhiều nguồn lợi/ Cạnh tranh náo động tiếng vang xa/ Từ khi Lưu tướng nghiêm đốn trú/ Nơi đây hiện rõ cảnh phồn hoa” như tiên đoán sự phồn thịnh, sức phản triển của mảnh đất này. Cho đến tháng 7/ 1907 khi thực dân Pháp chuyển Lào Cai từ hình thức tổ chức Đạo quan bình sang c ai trị theo chế độ dân sự (năm 1886 dưới sự chỉ huy của Đại tá Mô si ông, những tàu chiến cùng với quân đội thiện chiến được trang bị đại bác của thực dân Pháp được các nhà buôn dẫn đường đã ngược sông Hồng từ Yên Bái lên Bảo Hà đánh chiếm Lào Cai. Ngay sau đó chúng áp đặt chế độ quản lý bằng hình thực Đạo quan đối với Lào Cai) tơi hôm nay Lào Cai đã tròn trăm tuổi.
Một trăm năm là quá dài đối với cuộc đời dâu bể của một con người nhưng là thời gian ngắn để Lào Cai (12 phường, 5 xã, dân số trên 10 vạn người) tự chuyển mình vươn lên, vượt lên thành thành phố trẻ năng động với nhiều lợi thế phát triển mà hiếm vùng đất nào có được. Sự phát triển đó được tiếp thêm sức mạnh mới khi ngày 30/ 11/ 2004, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định thành lập thành phố Lào Cai và cho phép Lào Cai xây dựng khu kinh tế mở ngay tại cửa khẩu Lào Cai. Để thực hiện ý tưởng quy hoạch xây dựng một cửa khẩu quốc tế hiện đại, văn minh xứng đáng với tầm vóc là cửa ngõ của hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân thành phố Lào Cai đã mạnh dạn chuyển cả một dãy phố hàng trăm hộ dân cư để dành đất đai và những khu nhà chức năng cao tầng hiện đại để phục vụ cho hoạt động xuất nhập khẩu một cách nhanh chóng, thuận tiện và cũng là điểm nhấn thu hút các nhà đầu tư đến với Lào Cai. Với việc làm năng động đó chỉ tính riêng trong năm 2006, tổng kim ngạch xuất – nhập khẩu qua cửa khâu Lào Cai đạt bốn trăm bảy mươi triệu USD (tăng gấp hai mươi lần so với khi mới tái lập tỉnh Lào Cai năm 1991). Bên cạnh việc tạo nên nhiều cơ chế thông thoáng, ưu đãi để thu hút đầu tư tại Khu kinh tế mở cửa khẩu Lào Cai, thành phố Lào Cai đang xúc tiến đầu tư xây dựng Khu công nghiệp sạch Bắc Duyên Hải, Đông Phố Mới và Khu thương mại tự do Kim Thành nằm bên bờ sông Hồng. Khu thương mại tự do Kim Thành (Việt Nam) với diện tích 152 ha có các công trình như cảng sông, kho tàng, bến bãi, siêu thị… sẽ nối với Khu tương mại Bắc Sơn (Trung Quốc) bằng chiếc cầu Kim Thanh bắc qua sông Hồng. Khu thương mại tự do Kim Thanh mới đang trong thời gain gấp rút hoàn thành các hạng mục công trình nhưng đã có hai mươi ba nhà đầu tư đến đăng ký kinh doanh với tổng vốn 726 tỷ đồng. Hai khu công nghiệp sách Bắc Duyên Hải, Đông Phố Mới có tổng diện tích 450 ha hiện đang có năm mươi lăm nhà đầu tư đến đăng ký đầu tư… Những con số trên đã thể hiện một cách sinh động tầm vóc của Lào Cai ngày nay và trong tương lai không xa.
Buổi chiều khi cơn mưa vẫn còn dày hạt vỗ lốp bốp trên chiếc ô mượn tạm của anh hướng dẫn viên Công ty du lịch Lào Cai (người đưa tôi sang thăm thị trấn Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam), tôi mang tấm giấy thông hành cùng tâm trạng hồi hộp của người chưa một lần ra khỏi biên giới Việt Nam để bước vội vã trên cầu Hồ Kiều II bắc qua sông Nậm Thi sang Hà Khẩu. Chỉ một loáng, tôi đã đặt chân đến trung tâm Hà Khẩu để rồi đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Thì đây, bảng hiệu tiếng Việt treo trên các cửa hiệu, nhà hàng; tiền Việt Nam tiêu cùng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc; mỗi người Việt Nam sang đây buôn bán thưởng “tậu” thêm cho mình một chiếc điện thoại sử dụng dịch vụ Chinaphone để gọi cho đối tác Trung Quốc và ngược lại. Cái nháy mắt tinh quái của anh hướng dẫn viên đã giúp tôi biếc được mình đang đứng trước Trung tâm biên mậu Việt – Trung trên đất Hà Khẩu. Thấy tôi cười hiền ngơ ngác, anh ta cho tôi biết bằng giọng đùa cợt rằng Trung tâm biên mậu Việt – Trung có ba tầng và tầng trệ dùng để bán hàng hóa phục vụ khách Việt Nam còn tầng hai, ba là chốn ăn chơi. Ở đó có nhiều “nàng Kiều” thả trôi thân phận phấn hương lưu lạc sang đây phục vụ quý ông thèm “của lạ”. Tôi ngước nhìn lên theo tay chỉ của anh hướng dẫn viên để rồi thấy lòng mình chợt nặng trĩu nỗi buồn tựa hạt mưa rơi xuống mặt đường Hà Khẩu. Có bao nhiêu hạt mưa thân phận sa xuống đất này mang theo tiếng thở dài của bao bà mẹ Việt trong đêm buồn vắng thôn dã thương nhớ con. Tôi chỉ thấy đậu hững hờ trên môi họ là nụ cười giã lã để chèo kéo khách ngang qua. Ngày mai tôi lại rong ruỗi trên dặm dài đất Bắc nhưng niềm vui cùng thoáng buồn nơi “con sông Hồng chảy vào đất Việt” sẽ neo lại trong lòng tôi.
H.T.S
