1. Hơn 2h sáng hôm qua, chúng tôi về đến Quảng Trị. Sau một chặng bay đêm hơn 1 tiếng và gần 4 tiếng chạy xe, mệt nhưng tôi không thấy buồn ngủ. Một cảm xúc khác lạ ngập tràn tôi. Lúc 3h sáng, từ ô cửa sổ phòng nghỉ của nhà khách Tỉnh uỷ, tôi nhìn ra ngoài. Đêm yên tĩnh vô cùng. Khi tĩnh lặng nhất là lúc người ta có thể nghe được rõ nhất và cũng nhìn được rõ nhất.
Tôi cảm giác nhìn thấy linh hồn những người lính đã ngã xuống trong cuộc chiến thành Quảng Trị tàn khốc trở về. Trong linh hồn những người lính trở về có anh tôi. Anh tôi đã ngã xuống trong chính cuộc chiến Thành Cổ này. Lúc đó, tất cả những kỷ niệm suốt tuổi thơ của anh em tôi hiện về trọn vẹn.
Tôi tin rằng: Linh hồn những người lính, những người dân trên mảnh đất này đêm đêm vẫn về để che chở những người đang sống và đặt một câu hỏi cho tất cả họ: “Các người đang sống như thế nào sau những năm tháng quá đau thương của dân tộc?”.
Tranh của Nguyễn Quang Thiều
2. Lễ ra mắt Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh Quảng Trị tưng bừng, ấm áp và mang thông điệp sâu sắc qua bài phát biểu của ông Nguyễn Đăng Quang, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Trị, của nhà thơ Nguyễn Hữu Quý (Chi hội trưởng) và các nhà thơ Mai Văn Hoan (Huế), nhà thơ Đỗ Thành Đồng (Quảng Bình)...
Trong lời phát biểu của mình tại lễ ra mắt, tôi nói: “Điều quan trọng nhất không phải là lễ ra mắt một tổ chức của Hội Nhà văn dù lớn hay nhỏ mà tôi nghĩ phải là lễ ra mắt của lương tri nhà văn, lễ ra mắt của một cuộc chiến đấu của các nhà văn chống lại sự bất công và cái ác. Nếu không mọi lễ nghi chẳng có ý nghĩa gì”.
3. Một sự thật là: lãnh đạo tỉnh Quảng Trị rất quan tâm đến các nhà văn không chỉ bởi hiện diện của họ trong buổi lễ này mà bởi thái độ văn hoá và sự chân thành của họ với văn học. Tỉnh đã cho Chi hội một không gian rộng rãi để làm nơi sinh hoạt.
4.Chiều qua chúng tôi vào dâng hương linh hồn các liệt sĩ hy sinh trong cuộc chiến 81 ngày trong Thành Cổ. Một chiều đông mây vần vũ. Khi bắt đầu lễ dâng hương thì trời mưa. Thắp hương và bái lạy linh hồn các liệt sĩ xong thì mưa đột ngột tạnh và trời hửng sáng.
5.Thay mặt Ban chấp hành Hội Nhà văn, tôi cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Trị và Chi hội Nhà văn Việt Nam tỉnh Quảng Trị thống nhất sẽ tổ chức một cuộc thi sáng tác với chủ đề “KHÁT VỌNG HÒA BÌNH“ vào năm tới. Cuộc thi sẽ có các hoạt động như tổ chức một trại sáng tác và mở cuộc hội thảo văn học về đề tài liên quan.
Với tất cả những hy sinh, mất mát bởi chiến tranh trên mảnh đất này, Quảng Trị có đủ lý do để kêu gọi Hoà Bình đối với con người trên trái đất này.
Theo một số người, ước tính vẫn còn khoảng một vạn hài cốt của những người lính hy sinh trong cuộc chiến 81 ngày đêm ở Thành Cổ vẫn đang yên nghỉ trong mảnh đất này.
Và tôi chợt như thấy một cậu thiếu niên gò lưng đạp xe đưa tôi đi xem những trận đấu của đội bóng làng Chùa của tôi với đội bóng các làng khác giờ đang đạp xe lướt trên những thảm cỏ Thành Cổ. Cậu thiếu niên đó là anh tôi. Rồi anh tôi đi vào mặt trận và ngã xuống.
Tôi sẽ trở lại Quảng Trị để thức trong đêm gần sáng và nghe gió từ Thành Cổ, từ sông Thạch Hãn thổi về rung trong những vòm cây.
N.Q.T
