|
D |
ường như xứ Huế là cuộc đất thiên định từ xa xưa đó sớm mang nặng duyên phận với Phật giáo, để rồi tiền nhân đến đây khai sơn lập cảnh dựng nên những ngôi cổ tự cùng những tiếng chuông đồng ngân vọng nhạc thiền siêu niệm. Trải qua năm tháng biến thiên của lịch sử, nhiều quả chuông nay đó bị mưa nắng gió sương đẩy trở về với cát bụi, nhưng âm thanh huyền diệu của nú thì đã thấm vào tận cùng ngõ ngách của miền tri giác làm nên sức mạnh nhiệm mầu “sắc, không”. Và bằng tha lực âm thanh, nó kéo Con Người mong manh trong kiếp phù sinh của vũ trụ tự ý thức về sự nối tiếp vĩnh hằng dưới Cõi Tạm. Chính vì tri ngộ được sự nối tiếp ấy mà Con Người thường sáng tạo ra và tìm đến những âm thanh đồng vọng như tìm về cội nguồn uyên nguyên, để đánh thức lũng hướng thiện vào một thế giới nhân văn sâu thẳm hơn. Và trong một sát na hay thậm chí chuỗi những sát na thỏa mãn dục vọng, những ham muốn danh lợi phù vân ở trần gian này, đời người ngẫm lại chớp mắt thoảng qua cũng chỉ như một hồi chuông mà thôi. Dẫu vậy, Con Người vẫn không thể sống thiếu những âm thanh linh diệu ấy được...
Xứ Huế có những quả chuông thiền âm của nó rất kỳ lạ. Ví như gần ba thế kỷ trước, dưới thời chúa Nguyễn Phúc Chu, từ trên đồi Hà Khê đă có câu chuyện huyền thoại vị chân sứ nhà trời giáng thế. Bỗng một sớm mai, chuông chùa Thiên Mụ đột nhiên gióng giả thả vào thinh không những hồi ngân dài, báo hiệu một giai đoạn chấn hưng của đạo Phật. Để đến bây giờ thiền âm diệu vợi của nó vẫn cũn là sự hoài niệm, vẫn chiếm lĩnh được vị trí quan trọng nơi niềm sống sâu thẳm trong tâm hồn người Việt. Rồi thêm nữa, hơn một trăm sáu mươi năm trước, vào thời vua Nguyễn Thiệu Trị, từ phía đông ngoài Kinh thành Huế, bên phố Gia Hội cạnh bờ sông Đông Ba, tiếng chuông báo hiếu tri ân của chùa Diệu Đế ngân lên mỗi sáng mỗi chiều cùng với tiếng trống Đăng văn Tam Tũa hũa nờn một bản tiết tấu đạo - đời diệu vợi, vừa thổn thức lũng người, vừa chuyển tải khát vọng đũi quyền dõn chủ bằng thanh õm nhạc khí...Và bây giờ, vào tháng hai âm đầu năm Đinh Hợi 2007 này, trên một đỉnh cao của dóy nỳi Ngũ Phong, thuộc lớp đệ nhị án sơn (núi Ngự Bỡnh được xem là đệ nhất án sơn) trước mặt Kinh thành cổ kính, người Huế lại vừa xây thêm một lầu chuông nhỏ và treo lên đó một quả chuông lấy tên Hũa Bỡnh. Lầu chuụng này và ngụi đền thờ vị thần Công chúa nhà Trần dưới núi, là hai công trỡnh nằm trong tổng thể kiến trỳc Trung tõm văn hóa Huyền Trõn. Mà chỉ với hai chữ Hũa Bỡnh thụi cũng đó đủ nói lên tư tưởng chủ đạo và ước vọng của những người dựng lầu, đúc quả chuông này rồi...
Buổi sáng hôm ấy, đúng ngày kỷ niệm ba mươi hai năm quê hương Cố đô giải phóng, người Huế hoan hỉ kính cẩn tổ chứckhỏnh thành cụng trỡnh văn hóa giàu tính tâm linh và tri ân Công chúa Huyền Trân. Khi những giọt sương đêm cũn đang ngái ngủ đọng lại trên lá cây ngọn cỏ, tôi đó cú mặt ở chõn nỳi Ngũ Phong để dự buổi lễ trọng này. Đây là công trỡnh kiến trỳc mới, được xem như một tác phẩm nghệ thuật tổng hũa thuộc về “trường phái ẩn dụ vừa cổ vừa tân” thể hiện lối ứng xử của hậu thế, nhằm tôn vinh công lao vô lượng người con gái nước Việt, vị sứ giả hũa bỡnh năm xưa dấn thân ngàn dặm xa xôi từ Thăng Long vào đây khai lập, mở ra một vùng đất phên dậu Ô Lý rộng lớn bằng mấy tỉnh bõy giờ, mà từ đấy con thuyền Đại Việt về tới Cà Mau. Sau lễ dâng hương lên Huyền Trân, tôi theo con đường bê tông khá rộng nằm về bên trái ngôi điện, hũa vào dũng người nghỡn nghịt như nêm, ngược dốc leo núi. Con đường bê tông này mới mở, dài hơn bốn trăm mét, dẫn tôi đến một ngó ba vũng xuyến nhỏ. Tại đây người ta đặt một pho tượng ngồi, được đúc bằng xi măng cốt thép khá đồ sộ; hỡnh nhõn phỳc hậu, khuụn mặt tươi vui, nụ cười món nguyện, nhỡn qua rất giống ụng Phật Di Lặc, nhưng người hướng dẫn vẫn khăng khăng nói với tôi rằng: “Ông ấy là Thần Tài và cũng mang vài nét của ngài Thổ Địa”. Tôi nhỡn một lỳc, lục tỡm tất cả trớ nhớ, thấy đôi chỗ hơi khác lạ, không biết vị nào ngồi đây? Thỡ ra những người xây dựng nên Trung tâm văn hóa Huyền Trân ước muốn rằng trước khi lên núi, ta hóy dừng lại trước dung nhan pho linh tượng này để nghỉ chân; tùy theo vị thế, hoàn cảnh, nghề nghiệp, tôn giáo tín ngưỡng, quan niệm xó hội của mỗi người mà thành tõm cầu nguyện cho riờng mỡnh, gia đỡnh và Tổ quốc: “Hũa bỡnh an lạc. Từ bi hỉ xó. Phỳc lộc đầy nhà. Đất nước hùng cường và phát triển ...”, miễn là lời cầu nguyện ấy nhân bản, hướng thiện thỡ Phật Di Lặc hay bất cứ vị Phỳc thần nào ngồi đây cũng đều phũ trợ. Rồi tiếp tục leo nỳi, lờn lầu chuụng Hũa Bỡnh, để thỉnh một hồi dài và hưởng ngọn gió trung thiên trong lành. Lầu này cũng được khánh thành và khai chuông cùng buổi với ngôi đền thờ thần nữ Huyền Trân dưới núi.
Chừng nửa giờ ngược dốc, vừa leo vừa nghỉ như lần tràng hạt, tôi lên đến lầu chuông được đặt trên một ngọn núi cao đúng một trăm lẻ tám một của dóy Ngũ Phong; lầu này xây tựa lối cổ, cao bảy mét, mái hỡnh lục giỏc trựng thiềm. Trong lầu người ta treo một quả chuông bằng đồng nguyên chất, do những nghệ nhân cơ sở đúc đồng nổi tiếng Nguyễn Văn Sính thuộc Phường Đúc Huế thực hiện vào ngày 3 tháng 12 năm 2006. Chuông cao 2,16 mét, đường kính miệng rộng 1,26 mét, nặng 1,6 tấn. Quai gánh thân chuông được đúc theo lối truyền thống mang hỡnh long mó đối lưng vào nhau (trông xa hơi giống hỡnh hai con bồ lao sống ngoài biển cả, mà theo huyền thoại khi bồ lao húa vào quả chuụng thỡ tiếng kờu vang dội và thanh trầm hơn), thân chuông hỡnh trụ dưới to trên nhỏ. Quanh chuông được chia làm tám ô chính: bốn ô phía trên khắc tám chữ ước nguyện rất lớn: Thế giới hũa bỡnh. Nhõn loại hạnh phỳc. Bốn ô phía dưới khắc bốn di sản tiêu biểu đại diện cho đất nước thống nhất từ Bắc vào Nam, bao gồm: Trung tâm Phật giáo Yên Tử; chùa Diên Hựu (Một Cột) Hà Nội; chùa Thiên Mụ Huế; chùa Giác Lâm thành phố Hồ Chí Minh và bốn núm lồi dùng để đảnh chuông. Phần dưới cùng gần miệng chuông chạm hỡnh rồng mõy ẩn hiện. Tất cả cỏc chữ chạm khắc trờn thõn chuụng đều bằng quốc ngữ và được nghệ nhân trỡnh bày mỹ thuật rất tinh xảo theo lối thuần Việt, ai nhỡn cũng dễ hiểu. Kể như đến bây giờ, đây là quả chuông đầu tiên ở Huế đặt trên một ngọn núi cao cận kề trung tâm thành phố. Từ vị trí ấy, nó nghiễm nhiên chiếm lĩnh được cả không gian lẫn sự cộng hưởng của các ngọn gió, nhờ vậy mà nú cú sức lan tỏa õm thanh ra bốn phớa hài hũa.
Cũng như mọi người trước khi lên Ngũ Phong, tôi đứng lặng thật lâu trước linh tượng vị thần trấn trị dưới núi cúi đầu cầu nguyện, những mong sức mạnh quyền lực siêu nhiên phù trợ cho tất cả đất nước mỡnh đều được bỡnh yờn và thịnh đạt, rồi quảy theo tâm nguyện ấy mà thượng sơn. Trên đỉnh Ngũ Phong bấy giờ người chờ thỉnh chuông rất đông. Mặc dù đỉnh núi khá rộng và bằng, nhưng lúc này trở nên chật chội. Tôi đứng cách lầu chuông một quóng về phớa bắc để quan sát chung quanh và chờ đợi. Gió xuân mơn mởn thổi nhẹ đem theo mùi hương trầm thoang thoảng lan vào thung núi, ướp vào cỏ cây, một cảm giác lâng lâng thật dễ chịu. Từ chỗ này tôi có thể nhỡn xuống Thành nội nơi xưa kia các ông vua Nguyễn ngự trị, ngược lờn dóy Trường Sơn hùng vĩ với những mây ngàn, hay nhỡn về đầm phá biển cả mênh mông... hướng nào cũng đều thuận tiện. Và chỉ với việc lên Ngũ Phong để được ngắm nhỡn thành phố thụi, tụi cũng cảm thấy thi vị lắm rồi. Quả thực, Huế tuyệt vời hơn khi ta nhỡn từ độ cao thích hợp.
Vào giữa Ngọ đứng bóng, phiên của ông già áo lam vừa dứt, cũng là thời khắc đến lượt tôi thỉnh chuông. Trong niềm hoan hỉ của duệ trí, tôi dong tay đảnh một hồi dài đủ mười tám tiếng. Âm thanh u vọng của chuụng Hũa Bỡnh nhào trộn với gió ngàn, dội vào thinh không, vượt qua núi non cách trở, bay tới những miền xa xôi huyền ảo...Tôi đứng lặng như cây thông xanh mọc thẳng giữa trời qua gió bóo, lắng nghe nhịp điệu tiếng chuông đang truyền đi sứ mệnh của âm thanh cùng những lời cầu nguyện phước lành nhân thế. Bỗng nhiên tôi thấy tâm linh lay động một cách lạ thường. Mà hỡnh như tiếng chuông Hũa Bỡnh đó nhẹ nhàng khai mở chõn tõm, làm nguội dõ̀n đi những ham muốn danh lợi trần tục trong tôi lúc nào chẳng hay? Và rồi theo thời gian, tiếng chuông ấy sẽ nhập vào ngũ hành như mây khói ...
Thanh thản và bỡnh tõm hơn sau những tiếng chuông ngân dài giữa đất trời lồng lộng; tôi bái lạy sơn thần Ngũ Phong rồi xuống núi...
Sau lễ khánh thành đền thờ Huyền Trân mấy hôm, thời tiết Huế bất ngờ nắng nóng, khó chịu vô cùng. Đêm rằm tháng hai âm oi nồng như giữa mùa hạ; đó ba giờ sỏng mà tụi vẫn khụng sao ngủ được. Trằn trọc mói và tụi cứ nằm nghĩ mung lung như người bất an. Cuối cùng tôi bèn bật dậy, mở cửa sổ nhỡn ra, ngoài vườn ánh trăng bàng bạc trải mềm trên những tán lá. Một cảnh giới quán tưởng thật là huyền ảo. Tôi ngồi nhỡn ỏnh trăng rơi và hít thở đều theo nhịp điệu dưỡng sinh. Trong một thời khắc tịnh niệm, tâm trí tôi bỗng nhiên chỡm vào giấc mơ và thiếp đi lúc nào không hay. Giấc mơ miên man đưa tôi bay qua những miền rộng dài khắp đất nước. Giấc mơ cứ đi mói, đi mói với tốc độ siêu nhiên rồi quay trở về hạ xuống trên núi Ngũ Phong. Tại đây tôi gặp hai tiên ông, râu tóc trắng nhũa như sương như cước đang ngồi đánh cờ cạnh lầu chuông Hũa Bỡnh. Một tiờn ụng mỉm cười và phán lên rằng:“Xây đền rồi thỡ phải thành tõm cầu nguyện. Nữ thần Ngũ Phong linh ứng lắm...”. Lời phán ấy chưa xong thỡ hai tiờn ụng cứ ngồi thế đằng vân mà bay về trời. Tôi chạy theo cố níu lại để hỏi thêm, luýnh quýnh chân vấp phải mỏm đá nên ngó nhào, giấc mơ đứt quóng, tụi bừng tỉnh, cũng là lỳc ngày mới vừa hừng sỏng. Giấc mơ miên man đêm qua làm tôi khó giải đoán, tôi quyết định trở lại ngôi đền Huyền Trân ngay hôm ấy. Có lẽ nén hương thơm dâng lên Huyền Trân Công chỳa lỳc này mới làm tụi bỡnh tõm. Và tụi sẽ lại leo lờn đỉnh Ngũ Phong để đảnh chuông. Những mong tiếng chuông sẽ giúp tôi... Nhưng khi vừa dâng hương xong ở ngôi đền, tôi bước ra khỏi cửa, bỗng nhiên tôi nghe rừ từng õm thanh truyền vọng từ trên núi xuống. Tiếng chuông đều đặn điểm hồi đang lan vào sương sớm. Tiếng chuông đồng Ngũ Phong ai đảnh mà tựa mây trôi, nước chảy, du dương như nhạc thiền; âm thanh của nó nghe vừa tao nhã thoát tục, vừa phiêu lãng bồng bềnh thật là diệu kỳ đó giúp tôi hóa giải những bí ẩn của giấc mơ đêm qua được gặp tiên...
Tôi không dám cổ xúy về những cơ duyên linh ứng ngay trong cả ý niệm. Nhưng rõ ràng kể từ sau hôm người Huế dâng lễ tri ân lên nàng Công chúa nhà Trần năm xưa đi mở đất, tôi đó chứng và nghe nhiều người nhắn nhủ với nhau đến đền Huyền Trân cầu nguyện và lên núi Ngũ Phong đảnh chuông; cứ dựa theo lời cổ nhân đó dạy: trai bảy, gái chín tiếng tùy tâm mà đảnh. Dẫu có vô thần, vô thánh thỡ đấy cũng là nhạc điệu âm thanh do Ngũ hành và Con Người tạo nên.
Một buổi chiều đầu tháng tư này tôi lại lên núi Ngũ Phong. Tôi gặp ở đây một đôi bạn trẻ đang cầu nguyện phước lành. Họ nói với tôi rằng chàng trai theo đạo Phật, cô gái chịu lễ nhà thờ Thiên Chúa. Họ yêu nhau đó mấy năm rồi và lần này, tuần sau “Chúng cháu cưới”! Trước khi xuống núi, họ cùng nhau đảnh một hồi chuông dài...
Nhìn đôi bạn trẻ “hoan hỉ như vừa được giải thoát”, tôi cứ nghĩ hoài. Thì ra, tiếng chuông trên núi Ngũ Phong giờ đây không chỉ là thanh âm siêu niệm tri ân Công chúa Huyền Trân; tiếng chuông mang thông điệp của người Việt Nam yêu chuộng tự do hòa bình gửi đến toàn nhân loại; mà nó còn là tiếng chuông chúc phúc tình yêu đôi lứa trọn đời thủy chung; tiếng chuông “gõ cửa” đưa tâm hồn Con Người đi vào một cừi hướng thiện bình an và Vụ ngã..
Huế, tháng 4 năm 2007
D.P.T
