Thường thì, những bông hoa dại ở ven bờ kênh, bờ ruộng không có hương thơm ngào ngạt, nó chỉ thoang thoảng đưa hương. Sự hiện diện của bông hoa dại như một nốt nhạc ngân lên giữa bài ca cánh đồng. Bây giờ, cũng hiếm hoi lắm mới tìm thấy ở trên bờ ruộng, bờ kênh một bông hoa bởi người ta đã tận diệt chúng bằng thuốc diệt cỏ, thuốc khai hoang…
Thời tôi còn nhỏ, khoảng cuối những năm tám mươi đầu những năm chín mươi. Sân chơi chủ yếu của tuổi thơ là cánh đồng. Mùa chuẩn bị đất gieo trồng là mùa tôi và bạn bè chạy theo luống cày, luống bừa để bắt những con cá bị cay mắt trồi lên mặt bùn. Mùa lúa đơm bông, chúng tôi kéo nhau đi bẻ đòng đòng để ăn. Mùa gặt, chúng tôi kéo nhau đi tìm những vũng nước đọng để bắt cá, bắt cua. Những trưa hè chói chang, lội giữa ruộng, khát nước quá lại vục mặt xuống ruộng uống nước, thật sảng khoái.
Bây giờ, để tìm được một con cá trên cánh đồng khó như tìm kim đáy biển. Đứa bạn ấu thơ của tôi thở dài. Còn nước, chỉ cần bạn nhấp một ngụm, có thể bạn sẽ phải đến bệnh viện để súc ruột. Tất cả đến từ việc người ta sống bạc đãi với đất đai, với nguồn nước. Họ sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ, khai hoang vô tội vạ. Biến cánh đồng yêu thương của tôi trở thành cánh đồng chết chóc. Đến đầu mùa vụ trước khi gieo giống, người ta lại thả xuống đó bả chuột. Tôi phải nhốt những con chó của mình nếu không muốn thấy nó trào bọt mép vì ăn nhầm bả chuột hay chuột chết do dính bả.
Mấy năm nay, Huy, bạn lớn tuổi của tôi, đang manh nha làm sống lại những cánh đồng. Cùng với sự giúp đỡ của chính quyền, Huy đang tạo nên những cánh đồng không thuốc trừ sâu, không phân bón hóa học. Kết quả của việc đó là gạo hữu cơ do Huy làm ra, thơm lừng. Nhưng cái tôi yêu thích, là Huy đã bắt đầu làm hồi sinh cánh đồng tuổi thơ của tôi. Những cánh đồng bắt đầu có sự sống. Ở đó, bắt đầu có cá, có tôm tép, và có những bông hoa. Những bông hoa dại được hồn nhiên nở.
Tôi có một mảnh vườn nhỏ. Ở đó, tôi để cho đám cỏ mọc lên một cách vui vẻ. Đám cỏ vui vẻ như làm nền cho đất ẩm ướt hơn. Các loại rau màu tôi hay dùng như ngò tây, rau tía tô, rau húng ra xanh miên man trên vùng đất này. Nhưng thỉnh thoảng, đám cỏ vẫn bị người làm vườn theo thói quen nhổ sạch đi. Khi đó, hình như độ ẩm không có, đám hoa màu xung quanh cũng tàn úa theo và nhiều sâu bệnh hơn. Tôi vẫn thường hay nói: Cứ để cho đám cỏ đó tồn tại. Hãy để ý khi đám cỏ tồn tại, thì các loại cây ăn lá, ăn trái nhà mình rất ít bị sâu bệnh. Từ khi làm sạch đám cỏ vui vẻ, các loại cây ăn lá tàn úa theo, đám cây ăn trái sâu bệnh cũng kéo về.
Sự cân bằng là điều mà thiên nhiên rất cần và tự nó đã tạo lập nên sự cân bằng qua nhiều năm. Không phải tự nhiên ở nơi nào đó có cánh rừng, có suối nhỏ, có ao hồ. Không phải tự nhiên mà khúc sông đó lại cong, ao hồ lại có chỗ nông chỗ sâu. Tất cả đều do sự kiến tạo của thiên nhiên nhằm mục đích mang đến sự cân bằng tự nhiên. Nếu san lấp một cái ao để làm khu dân cư, nhà cao tầng, thì cần đào một cái ao khác, hoặc tìm cho vị trí cái ao cũ đó một con đường trú ngụ của nước nhanh nhất. Nếu không, thiên nhiên sẽ tự nó đào một cái ao khác gần đó, hoặc nó sẽ biến luôn khu dân cư đó thành cái ao đựng nước khi có mưa.
Vườn nhà tôi nằm ở giữa cánh đồng. Ao sen trong vườn đến mùa lúa gặt xong thì đám chuột vào đu bám trên hoa sen, đài sen nhìn tức cười lắm. Vì nó phải đi kiếm ăn khi không có thức ăn ở cánh đồng. Khu vực vườn nhà tôi cũng xuất hiện rất nhiều loại động vật khác như rắn, chim bìm bịp, sâm cầm, chích bông... Bọn chúng tự mình tạo lập một hệ sinh thái, một hệ cân bằng tạm thời trong tự nhiên. Nhưng khi mùa lúa vào thì con gái hoặc gieo trồng, không có một con chuột nào ở hồ sen nữa. Và đám đông ồn ào kia cũng âm thầm rút lui theo. Thi thoảng, chúng mới xuất hiện trở lại vườn tôi hình như để tìm cho mình một kỷ niệm ầu ơ thuở trước.
Trong một xã hội đi nhanh như hiện tại, COVID-19 ập tới. Không phải tự nhiên mà các loại bệnh, các virus lạ lại xuất hiện ngày một nhiều hơn. Bởi loài người đã phá vỡ nhiều sự cân bằng tự nhiên. Nên, thiên nhiên sẽ bằng cách của nó, như mang đến bão tố, lụt lội và dịch bệnh, để tìm lại sự cân bằng mới cho mình.
Trong cái tai họa đau đớn mà đại dịch lần này mang đến, vẫn có nhiều điều tích cực kèm theo. Đó là khi mọi người có thời gian dừng lại để nhìn về cuộc sống của mình, gia đình của mình, và chất lượng cuộc sống ra sao. Đó là khi mọi người sẽ nhận ra, virus nó không chừa một ai cả, quan chức - thường dân, giàu có - nghèo khổ. Đó là khi, loài người kịp nhận ra, phát triển kinh tế bất chấp tất cả sẽ phải trả giá rất đắt.
Và có lẽ, điều con người sẽ phải nhận ra và bắt buộc phải nhận ra. Đó là, ai cũng phải sống. Nhưng nếu được sống trong vòng tay âu yếm của mẹ thiên nhiên, đó mới là điều đẹp đẽ nhất...
B.N.T
