Không như cánh chim trong chiều mùa hạ, dang rộng đón gió bạt ngàn no căng trên bầu trời ngạo nghễ. Không như cánh cò trong ngày đông, co cụm cả lên để che chắn cái đầu cồng kềnh khỏi rét mướt, đôi chân dò dẫm tới lui, đôi mắt chăm chăm nhìn xuống mảnh ruộng ngập bùn nước, chẳng thèm một lần ngẩng đầu nhìn bầu trời xám xịt mây giăng. Những cánh én mùa xuân lại khác, cứ hấp ta hấp tấp, lúc chao nghiêng xuống bờ ruộng, lúc lại vút ngược lên không trung. Đôi cánh liến thoắng vẫy liên hồi, khi đánh sang trái, khi tung sang phải, như đứa trẻ đang vui niềm vui của tuổi thơ ngây, hồn nhiên và thuần khiết!
Chẳng thế mà nhân gian vẫn coi én là loài chim báo hiệu mùa xuân, mùa của tuổi trẻ, mùa của những đổi thay tươi tắn, mùa của những rộn ràng với bao ước mơ, bao kỳ vọng đang chờ đợi phía trước. Phải thế chăng, mà mỗi ca khúc ngợi ca mùa xuân, người nhạc sĩ lại đưa chim én hoà cùng cung bậc của giai điệu ngọt ngào? Rồi dặt dìu, mùa xuân theo én về. Mùa bình thường mùa vui nay đã về. Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên… (Mùa xuân đầu tiên - nhạc sĩ Văn Cao).
Trong cái nắng dịu dàng đầu tiên của mùa xuân, ta lại thấy từng đàn én liệng bay khắp đồng trên ruộng dưới. Cánh én đã phấp phới vui mắt, én lại bay từng đàn, từng đàn khiến cho lòng ta tràn ngập những rộn rã của buổi giao thời. Những dự định cho mùa lễ hội lại hình thành với bao kế hoạch để ngày Tết được trọn vẹn và vui tươi. Ta bắt đầu nghĩ đến ngày hai mươi ba ông Công ông Táo, rồi liền đó đi kiếm tre dựng nêu. Ta lại ra vườn xem mai đào đã bung nụ có đúng dịp không… Ấy là chưa kể, trên bàn thờ tổ tiên cần có những gì, viết câu đối gì để ông bà thấy ấm cúng mà phù hộ độ trì cho năm sau. Ta lại tính toán để có chiếc áo mới cho mẹ, đôi giày mới cho con trẻ, cả những chiếc bao lì xì đỏ tươi, bên trong chỉ năm, mười ngàn mà phúc lộc mênh mang.
Tranh của Trần Huỳnh Công Huy
Những đàn én sà thấp xuống ruộng lúa đã gieo xong, lại liến thoắng vượt ngang qua tấm ruộng còn đợi người gieo hạt, miệng líu cha líu chíu vang cả cánh đồng, như thúc giục các bác nông dân: “Nhanh đi chứ! Khẩn trương đi chứ! Gieo hạt đi để kịp đón Tết! Mùa xuân đang về đấy nhé!”. Én bao giờ cũng ồn ào như thế đấy, chứ ai bảo các bác nông dân không sốt ruột nào? Én nào biết, gieo mạ cũng cần có kỹ thuật, có thời điểm, có giống gieo sớm, có giống gieo muộn, chứ đâu như én kia, dập dìu cả đàn về vang dậy cánh đồng mà thúc mà hối người ta vậy?
Chỉ những chú trâu gặm cỏ trên đê là thong thả, là đủng đỉnh. Việc cày bừa đã xong, khí trời căm căm rét mướt của mùa đông đang dần chuyển sang ấm áp, các chú tận hưởng những vạt cỏ đầu xuân non tơ xanh mướt. Đôi khi cũng có chú nghé hếch cái mõm ươn ướt dõi theo đàn én vút qua như muốn hỏi, cái mùa xuân là cái gì mà các bác chim én lại rộn ràng lên cả thế. Chim én đầu đàn kháo to cùng chúng bạn, rằng trâu nghé này chưa đầy tuổi nên xuân này mới là xuân đầu tiên của chú ấy!
Hình như trong cái vui tươi của chim én gọi xuân có sức lan toả tuyệt vời, nên không gian cũng cộng hưởng những hối hả hơn ngày thường. Nắng lên nhanh hơn, những tia nắng có muôn vàn ánh lung linh hơn, như vội vã sưởi ấm để đào mai chóng bung chồi nảy những búp xinh xinh. Tiếng nhạc xuân rộn rã thay cho những ca khúc rền rĩ chiều đông. Cũng có những ca khúc nhịp điệu vui tươi, cũng có những ca khúc trữ tình đầy tâm trạng, tâm trạng của người ở nhà nhớ nhung kẻ tha hương, tâm trạng của kẻ tha hương gửi gắm người thân yêu ở quê nhà, nhưng không hiểu sao, trong cái tiết trời xuân ấm áp, những giai điệu đó lại tràn đầy một niềm hi vọng, phấn khởi và đợi chờ.
Rõ ràng, cánh én là niềm vui háo hức, là niềm hi vọng cho những điều tốt đẹp đang đợi chờ phía trước. Cánh én về cho ruộng mạ thêm xanh như báo trước một mùa vàng bội thu. Cánh én phấp phới những cánh tay vẫy nhau mừng mừng rỡ rỡ sau một năm xa gia đình, xa người thân để lăn lộn cơm áo gạo tiền nơi đất khách quê người. Những bàn tay nắm chặt bàn tay, rồi ôm choàng lấy nhau trong ngày vui đoàn viên, bỏ lại sau lưng bao vất vả ưu phiền, bỏ lại sau lưng bao lo lắng vì gánh nặng mưu sinh. Nhìn những đôi chim én trên ngọn tre là là mặt ruộng, hay nơi đường dây điện thõng ngang mặt hồ ven đường, tôi lại thấy rộn rã của tình yêu đôi lứa. Mùa xuân đến, trai gái lại có dịp du xuân trẩy hội, áo xanh áo đỏ dập dìu hết làng quê ngõ nhỏ lại kéo nhau lên phố xá đông vui. Và biết đâu, sẽ có những nam thanh nữ tú tạm dừng chân nơi quán ven đường hay góc phố có mai nở hoa, để nắm tay mà thề non hẹn biển, đợi ngày lành tháng tốt sẽ kết nên mối duyên xuân.
Dưới đồng, đàn chim én lại tung cánh vút lên trên nền trời xanh biếc, cất tiếng hót vang.
