LTS: Cách đây 40 năm về trước, thực thi Quyết định của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, quân và dân Quảng Trị đã mở cuộc tiến công và nổi dậy như vũ bão, đập tan bộ máy chính quyền và quét sạch những căn cứ quân sự của Mỹ - ngụy trên đất Quảng Trị. Ngày 1/ 5/ 1972 Quảng Trị được giải phóng và cuộc chiến đấu 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ ngoan cường là những mốc son vẻ vang trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Ngày 1/ 5/ 2012, tỉnh Quảng Trị long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng quê hương 1/ 5 (1972 - 2012). CV. trân trọng giới thiệu bài diễn văn của TS. Lê Hữu Phúc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh trình bày tại buổi lễ. Đầu đề do Tòa soạn đặt.
Cách đây vừa tròn 40 năm, trong khí thế bừng bừng của chiến dịch Trị - Thiên 1972 rực lửa, cùng với các binh chủng chủ lực, quân và dân Quảng Trị đã quật khởi đứng lên đè bẹp quân xâm lược và bè lũ tay sai. Sau một tháng tiến công và nổi dậy quyết liệt, ngoan cường, quân và dân ta đã lập nên những chiến công oanh liệt, đập tan hệ thống kìm kẹp và những mưu đồ đen tối của đế quốc Mỹ và bọn tay sai, giải phóng quê hương.
Hôm nay, trong niềm vui hân hoan của đồng bào và chiến sĩ cả nước chào mừng kỷ niệm 37 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc; kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1/5, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Trị tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng Quảng Trị 1/5 (1972 -2012).
Thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh, tôi nhiệt liệt chào mừng và chân thành cảm ơn sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đồng chí nguyên là lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các đồng chí lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố; các đồng chí lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các tướng lĩnh; đại diện các lực lượng vũ trang, các đơn vị anh hùng, các Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động; đại biểu các tôn giáo, nhân sĩ, trí thức và toàn thể cán bộ, chiến sĩ, đồng bào tham dự và theo dõi buổi lễ trọng thể này. Kính chúc quý vị đại biểu, toàn thể đồng bào, đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc và thành đạt…
Sau năm 1954, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta giành thắng lợi chưa được bao lâu, nhân dân Quảng Trị chưa hưởng được một ngày hòa bình trọn vẹn thì với âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta, thế lực cầm quyền hiếu chiến Mỹ đã xóa bỏ Hiệp định Giơ-ne-vơ, đưa quân xâm lược miền Nam, hòng biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự, làm bàn đạp tấn công miền Bắc Việt Nam và các nước XHCN. Thiết tha mong muốn có một cuộc sống hòa bình nhưng kẻ thù lại buộc nhân dân ta phải cầm súng bước vào cuộc kháng chiến cứu nước trường kỳ, vô cùng gian khổ nhưng cũng rất oanh liệt và vẻ vang.
Thực hiện âm mưu chiến lược tạo “lá chắn thép” nhằm ngăn chặn sự phát triển của phong trào cách mạng và sự chi viện của miền Bắc XHCN cho chiến trường miền Nam, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai ngay từ buổi đầu đã tập trung xây dựng trên địa bàn Quảng Trị một bộ máy ngụy quyền khét tiếng tàn bạo.
Với một hệ thống đồn bốt dày đặc, cùng với căn cứ, sân bay, hải cảng quân sự và hệ thống hàng rào điện tử Mc.Namara hiện đại, kẻ thù hung bạo đã triển khai mọi kiểu chiến tranh, mọi thủ đoạn bình định “tố cộng”, “diệt cộng” hết sức thâm độc và nham hiểm. Chúng đưa dân vào các ấp chiến lược, dinh điền, khu trù mật, biến Quảng Trị thành nơi tràn ngập nhà tù, trại giam, trại tập trung.
Với một diện tích chưa đầy 5.000 km2, đế quốc Mỹ dồn vào đây đủ các loại phương tiện chiến tranh hiện đại, tổ chức các cuộc càn quét, chà đi, xát lại làm cho làng mạc tiêu điều, núi đồi, cỏ cây xơ xác. Nhiều tổ chức, mạng lưới cơ sở cách mạng bị phá vỡ, nhiều vùng quê trở thành “vành đai trắng” vì bom cày, đạn xới, dây kẽm gai, chất độc hoá học...
Khó khăn, thử thách với chúng ta có lúc tưởng chừng như không thể vượt qua. Song, với nghĩa khí trung kiên, gan vàng, dạ sắt, lòng đậm “tình thương và lẽ phải”, từ trong đau thương mất mát, Đảng bộ, quân và dân Quảng Trị dưới sự lãnh đạo đúng đắn và sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, bằng ý chí sức mạnh kiên cường và lòng quả cảm, muôn người như một, sát cánh bên nhau tạo nên sức mạnh vô biên, chiến đấu và chiến thắng, góp phần đập tan các kiểu chiến lược chiến tranh, chặn đứng mưu đồ “lấp sông Bến Hải”, tấn công ra miền Bắc của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai.
Cuộc chiến đấu trên các chiến trường ngày càng diễn ra khốc liệt, khát vọng độc lập, tự do, thống nhất non sông đã thổi bùng lên tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất của quân và dân hai miền Nam- Bắc. Giữa những năm tháng chiến đấu đầy hy sinh, gian khổ nhất, mặc cho kẻ thù hung bạo rắp tâm chia cắt lâu dài đất nước ta, nhưng “Gươm nào chém được dòng Bến Hải; lửa nào thiêu được dải Trường Sơn”, người dân Quảng Trị không hề nao núng, vẫn một lòng thuỷ chung, son sắt với Đảng, với cách mạng. Sông Bến Hải đêm đêm vẫn tấp nập những chuyến đò chuyển quân từ “luỹ thép” Vĩnh Linh vào chia lửa cùng miền Nam ruột thịt.
Gần 7 vạn quân và dân Vĩnh Linh vừa sản xuất, vừa chiến đấu bảo vệ vững chắc đầu cầu xã hội chủ nghĩa. Sừng sững hiên ngang giữa mưa bom, bão đạn của quân thù Cồn Cỏ chiến đấu kiên cường, giữ vững tiền đồn giữa biển khơi. Trong mọi hoàn cảnh ác liệt của chiến tranh, Đảng bộ, quân và dân Vĩnh Linh vẫn kiên cường bám trụ, mưu trí, dũng cảm, đào địa đạo, lập “làng hầm”, vừa chiến đấu, vừa sản xuất giỏi, làm hậu thuẫn vững chắc cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam; thực hiện kế hoạch K8, K10 đầy gian khổ, hy sinh, đưa hơn 5 vạn thiếu nhi, người già yếu ra các tỉnh miền Bắc để chuẩn bị cho một cuộc kháng chiến trường kỳ và ác liệt.
Phía Nam sông Bến Hải, quân và dân Gio Linh, Cam Lộ, Triệu Phong, Hải Lăng, Quảng Hà, Hướng Hoá với nghĩa khí trung kiên, ngày đêm chiến đấu ngoan cường, quần nhau với địch, quyết một tấc không đi, một ly không rời, bám dân, bám đất, giữ vững phong trào, bảo vệ hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa.
Xuân Mậu Thân năm 1968, cùng toàn miền Nam đồng loạt nổi dậy tiến công tập kích vào các cơ quan đầu não của Mỹ - ngụy, quân và dân Quảng Trị đã giáng quả đấm sấm sét tiêu diệt địch ở Làng Vây, tập trung vây ép địch ở Khe Sanh, thọc sâu, đánh mạnh vào thị xã, thị trấn và vùng lân cận, tiêu diệt một bộ phận cứ điểm quan trọng sinh lực địch, góp phần cùng cả nước làm thất bại chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ.
Đầu xuân 1971, phối hợp chặt chẽ giữa bộ đội chủ lực và quân, dân nước bạn Lào, quân dân Quảng Trị đã chiến đấu ngoan cường, đầy mưu trí, sáng tạo, góp phần đập tan cuộc hành quân Lam Sơn 719, làm thất bại âm mưu thử nghiệm chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ - ngụy, làm nên chiến thắng oanh liệt Đường 9 - Nam Lào.
Trước thời cơ và thuận lợi mới, để đưa cuộc kháng chiến tiến lên một bước, tạo đà tiến công mạnh mẽ, làm chuyển biến cục diện chiến tranh, Trung ương Đảng và Quân uỷ Trung ương quyết định mở cuộc tiến công chiến lược năm 1972. Thực hiện quyết tâm chiến lược của Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương, đúng 11 giờ 30 phút ngày 30/3/1972, lệnh tiến công giải phóng được phát ra. Trước sức mạnh áp đảo của những đòn tiến công dồn dập, bất ngờ của các binh đoàn chủ lực, quân và dân Quảng Trị đã tranh thủ thời cơ, phối hợp chiến đấu, dũng mãnh tiến công vào sào huyệt địch.
Từ hậu phương lớn miền Bắc, từ Vĩnh Linh lũy thép, từ những cánh rừng Trường Sơn bao la, những đội quân chân đồng vai sắt, băng rừng vượt suối ào ào tràn xuống; từ những địa đạo chìm sâu trong lòng đất, từ những căn hầm bí mật lặng lẽ, cán bộ, chiến sĩ đội đất xông lên tiêu diệt quân thù. Cùng với Thừa Thiên - Huế, cùng với cả miền Nam ruột thịt, Quảng Trị đã nhất loạt tiến công, ào ào xốc tới. Bão lửa căm thù và ý chí sắt đá đã bùng lên, dội xuống đầu thù những đòn sấm sét.
Ngay từ những trận đánh mở màn chiến dịch dồn dập, kẻ thù đã nếm mùi thất bại. Toàn bộ hệ thống vòng ngoài của địch ở cửa ngõ phía Bắc bị xé toang, vành đai thép, “con mắt thần điện tử” Mc.Namara bị đập tan tành. Các cứ điểm Ba Hồ, Động Toàn, các cao điểm 365, 544, 241... ở phía tây và các cứ điểm Cồn Tiên, Dốc Miếu, Quán Ngang, miếu Bái Sơn ở phía bắc cùng một lúc bị san bằng nhanh chóng. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của các cấp bộ đảng địa phương, tiếng súng công đồn đến đâu, nhân dân nhất tề đứng dậy diệt đồn, phá bốt cùng với bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương truy kích địch, làm chủ quê hương. Ngày 2/4/1972, hai huyện Gio Linh, Cam Lộ hoàn toàn giải phóng, vùng giới tuyến khu phi quân sự được khai thông.
Bị mất tuyến phòng thủ vòng ngoài, đế quốc Mỹ cấp tốc tăng cường chi viện tối đa cho quân ngụy đủ các loại phương tiện kỹ thuật quân sự, kể cả pháo đài bay B52, các loại máy bay chiến thuật, pháo hạm, xe tăng, thiết giáp, hòng chặn đứng các mũi tấn công ào ạt của quân và dân ta. Với chiến thuật “phòng thủ cứng”, quân ngụy hình thành một tập đoàn phòng ngự vững chắc gồm 3 cứ điểm lớn: Đông Hà, Ái Tử và La Vang. Chúng coi đây là cụm cứ điểm “bất khả xâm phạm”.
Sáng 27/4/1972, bằng cuộc tấn công đợt 2, các trận pháo kích dồn dập trút lửa lên các cứ điểm phòng ngự của địch ở Đông Hà, La Vang. Được sự yểm trợ của xe tăng, pháo binh, tên lửa, các sư đoàn chủ lực tấn công từ 3 hướng, tổng công kích vào cứ điểm Đông Hà, đập nát tập đoàn phòng ngự kiên cố nhất của địch. Ngày 28/4/1972, thị xã Đông Hà hoàn toàn giải phóng.
Thừa thắng xốc tới như thế chẻ tre, bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương cùng với các đơn vị du kích đã ào ạt tiến quân đánh chiếm Ái Tử, La Vang quét sạch hệ thống phòng ngự kiên cố của địch, hai huyện Triệu Phong và Hải Lăng được giải phóng. 11 giờ ngày 1/5/1972, quân và dân ta hoàn toàn làm chủ thị xã Quảng Trị, cờ giải phóng kiêu hãnh tung bay trên bầu trời Quảng Trị, đánh dấu ngày quê hương giải phóng.
Thất thủ ở Quảng Trị báo hiệu sự sụp đổ của chế độ Mỹ - ngụy ở miền Nam đã đến gần. Kẻ thù điên cuồng tập trung lực lượng mở những cuộc phản kích ồ ạt để chiếm lại Quảng Trị, cuộc chiến diễn ra đầy thử thách và vô cùng ác liệt. Mỹ- ngụy điên cuồng tung vào đây một lực lượng quân đội khổng lồ với nhiều binh chủng, sư đoàn mạnh nhất của quân lực Việt Namcộng hoà. Tập trung lực lượng cả không quân và hải quân, chúng tổ chức thành 2 hướng tiến công tái chiếm thị xã Quảng Trị.
Ba mươi vạn nhân dân phía Nam Quảng Trị lại phải đương đầu với thử thách mới vô cùng quyết liệt. Cán bộ địa phương phối hợp với bộ đội tổ chức sơ tán để bảo vệ tính mạng của nhân dân, vừa tổ chức nhiều đợt tấn công dũng mãnh, chống địch phản kích ở nhiều hướng.
Cuộc chiến đấu 81 ngày đêm bảo vệ thị xã và Thành Cổ Quảng Trị là cuộc đối đầu quyết liệt, một mất, một còn, mang tính quyết định cho một giải pháp chính trị trên bàn đàm phán ở Paris. Để đứng vững và duy trì cuộc chiến đấu khốc liệt, đầy thử thách trên mặt trận “lửa thép” - bảo vệ Thành Cổ, quân và dân ta đã nêu cao khí phách anh dũng kiên cường, vượt qua muôn vàn gian khổ, khốc liệt và hy sinh, bám trụ, quyết chiến với các đơn vị sừng sỏ, thiện chiến nhất của quân ngụy Sài Gòn được sự yểm trợ hỏa lực chưa từng có trong chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở Đông Dương.
Phối hợp chặt chẽ giữa 3 thứ quân, kết hợp giữa phòng ngự và tiến công, quân và dân trên mặt trận Thành Cổ đã tạo thế trận liên hoàn, đẩy lùi và bẻ gãy hàng trăm cuộc phản kích điên cuồng của địch. Cuộc chiến đấu giành giật từng mảnh vườn, đường phố diễn ra một thời gian dài và hết sức quyết liệt. 81 ngày đêm kiên cường bảo vệ thị xã và Thành Cổ Quảng Trị, quân và dân ta đã viết nên bản anh hùng ca bất tử về ý chí, sức mạnh, sự hy sinh cao cả trong truyền thống đánh giặc, giữ nước, làm lay động lương tri loài người, trở thành biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, mãi mãi khắc ghi trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.
Với thắng lợi mùa xuân 1972, chúng ta tự hào Quảng Trị là tỉnh đầu tiên của miền Namđược giải phóng, vinh dự là nơi được chọn đặt thủ phủ Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam. Chiến thắng vang dội này đã làm lung lay cả nước Mỹ, dập tắt ý đồ leo thang chiến tranh của các thế lực hiếu chiến, góp phần buộc đế quốc Mỹ phải nối lại đàm phán và ký kết hiệp định Paris.
Chiến thắng ngày 1/5/1972 giải phóng tỉnh Quảng Trị là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là một mốc son chói lọi, làm rạng rỡ thêm trang sử vẻ vang của dân tộc, là kỳ tích thiêng liêng, bền vững trong ký ức của quân và dân ta. Những tên đất, tên làng: Đường 9 - Khe Sanh, Cồn Tiên, Dốc Miếu, Đông Hà, Cửa Việt, Gia Đẳng, Long Quang, Ái Tử, La Vang, Ba Lòng, Mỹ Thủy, Vĩnh Linh, Cồn Cỏ, Thành Cổ Quảng Trị... mãi mãi ngân vang trong bản trường ca chống Mỹ về một mảnh đất Quảng Trị anh hùng trong lòng đồng bào, đồng chí cả nước và bạn bè quốc tế.
Thắng lợi của chiến dịch Trị Thiên năm 1972 góp phần tạo tiền đề để quân và dân ta mở cuộc tổng tấn công vũ bão, thần tốc làm nên đại thắng mùa xuân 1975 lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc…
Tại buổi lễ trọng thể này, với đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, chúng ta thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Người là hiện thân của ý chí kiên cường, tư tưởng kiên định của nhân dân ta: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”, “Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Ý chí, tư tưởng của Người sống mãi cùng non sông đất nước, sống mãi trong tâm trí của mỗi chúng ta.
Chúng ta mãi mãi nhớ ơn sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sáng suốt của Trung ương Đảng, của Quân ủy Trung ương; sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng uỷ Bộ Tư lệnh chiến dịch Trị -Thiên, Khu ủy Trị - Thiên Huế; sự đóng góp to lớn của các sư đoàn chủ lực như 308, 304, 324, 325, 320, các trung đoàn, tiểu đoàn độc lập, các đơn vị bộ đội địa phương; các bộ tư lệnh B4, B5, B702 và sự chi viện hết lòng của hậu phương lớn miền Bắc XHCN; sự phối hợp chặt chẽ của phong trào cách mạng toàn miền Nam và cả nước.
Chúng ta mãi mãi khắc ghi công ơn của Đảng, Chính phủ và nhân dân các bộ tộc Lào, đặc biệt với Đảng bộ, quân và dân 2 tỉnh Savannakhet và Salavan anh em đã luôn kề vai sát cánh, cùng chung chiến hào đánh Mỹ, phối hợp chặt chẽ, giúp đỡ chí tình đối với cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.
Chúng ta biết ơn Đảng bộ và nhân dân các tỉnh Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình... đã hết lòng giúp đỡ, cưu mang đùm bọc, nhường cơm sẻ áo cho đồng bào Quảng Trị trong những năm tháng chiến tranh ác liệt…
40 năm đã đi qua, cuộc sống luôn hướng về phía trước, nhưng những dấu son về một thời đấu tranh anh dũng vẫn không hề phai nhạt trong ký ức của mỗi người dân Quảng Trị.
Chúng ta bày tỏ sự khâm phục và tôn vinh chiến công của những chiến sĩ quân giải phóng của các đơn vị chủ lực không sợ hy sinh, gian khổ đã quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.
Chúng ta tự hào và ghi lòng tạc dạ công ơn của những chiến sĩ du kích Quảng Trị ngày đêm bám trụ kiên cường, chiến đấu mưu trí, dũng cảm, chặn đứng nhiều đợt tấn công của địch và biết bao đồng chí đã anh dũng ngã xuống cho Quảng Trị tươi lại màu xanh hôm nay. Không thể quên được bà mẹ Hiền Lương chong đèn dưới hầm thâu đêm khâu vá, để lá cờ Tổ quốc vẫn vẹn nguyên, kiêu hãnh tung bay trên giới tuyến. Chúng ta mãi mãi biết ơn đồng bào dân tộc Vân kiều, Pa kô dù thiếu muối, đói cơm vẫn thuỷ chung, son sắt với cách mạng, kiên trung đánh giặc, tất cả cho giải phóng quê hương.
Vẫn còn in đậm trong tâm trí chúng ta tấm lòng trung kiên của hàng ngàn cơ sở cách mạng, không sợ đầu rơi máu chảy, âm thầm che chở, nuôi giấu cán bộ ngay giữa lòng địch, với niềm tin sắt son: “Bộ đội còn, cách mạng còn; cán bộ còn, quê hương được giải phóng”.
Năm tháng sẽ qua đi, nhưng nhân dân Quảng Trị sẽ không bao giờ quên tiếng súng công đồn tiêu diệt xe tăng địch ở cứ điểm Làng Vây. Còn âm vang mãi tiếng pháo dội bão lửa hờn căm, trút xuống đầu thù ở căn cứ Cồn Tiên, Dốc Miếu và cuộc chiến đấu gan vàng, dạ sắt, đỉnh cao của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh tại Thành Cổ Quảng Trị 81 ngày đêm mùa hè đỏ lửa.
Ở nơi đầu sóng ngọn gió của Tổ quốc, ở vị trí đầu cầu giới tuyến, mặt giáp mặt với những thế lực xâm lược hung bạo nhất, hùng mạnh nhất, nhưng Quảng Trị chúng ta- “mảnh đất thân thương, hiền lành, giản dị” đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử vẻ vang trong hai cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân, đế quốc xâm lược. Để có ngày chiến thắng huy hoàng hôm nay, chúng ta mãi mãi biết ơn sự hy sinh cao cả của hàng vạn đồng bào, đồng chí, của những người con ưu tú từ khắp mọi miền đất nước đã ngã xuống vì mảnh đất thân yêu này.
Với sự đóng góp to lớn và đầy ý nghĩa của Đảng bộ, quân, dân Quảng Trị trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng và Nhà nước đã phong tặng những phần thưởng cao quý: Danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; Quảng Trị cùng với Quảng Bình, Thừa Thiên- Huế được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng; 10/10 huyện, thị xã, thành phố là đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân; 134 tập thể, 65 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân, Huân chương Hồ Chí Minh. Niềm tự hào và vinh quang ngời sáng này mãi mãi thuộc về đồng bào, chiến sĩ yêu quý của chúng ta - những người làm nên chiến thắng lịch sử Xuân - Hè 1972…
Chiến tranh đã lùi xa, đất nước và con người đều trải qua nhiều đổi thay. Chúng ta đã vượt qua nhiều gian nan, thử thách, vừa ra sức khắc phục hậu quả nặng nề của chiến tranh, của thiên tai bão, lũ, vừa phải thường xuyên nâng cao cảnh giác, đập tan những âm mưu, hành động phá hoại của các thế lực thù địch, vừa tập trung phát triển kinh tế, xã hội, xây dựng quê hương. Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh đã phát huy truyền thống cách mạng hào hùng của quê hương, nêu cao tinh thần sáng tạo và ý chí tự lực, tự cường, tranh thủ sự giúp đỡ của Trung ương và các tỉnh bạn để vượt qua mọi khó khăn, thử thách, tạo nên sự chuyển biến tích cực, toàn diện, sâu sắc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đạt được những thành tựu quan trọng, rất đáng tự hào.
Nền kinh tế của tỉnh phát triển liên tục và toàn diện. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân hàng năm đạt trên 10%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Sau hơn hai mươi năm kể từ khi lập lại tỉnh năm 1989, giá trị sản xuất công nghiệp, xây dựng tăng gấp 20 lần, nông nghiệp tăng 5 lần, kim ngạch xuất khẩu tăng gấp 11 lần; thu ngân sách năm 2011 đạt gần 1.500 tỷ đồng, tăng trên 100 lần; thu nhập bình quân đầu người năm 2011 đạt 21,6 triệu đồng, tăng gấp 40 lần.
Từ kết quả của chủ trương chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế nông nghiệp, phát triển thương mại -dịch vụ, những vùng đất trắng, núi đồi, bãi cát một thuở là trận địa pháo, bãi chiến trường bom cày, đạn xới, giờ đây đã có hơn 20 vạn héc-ta cây cao su, cà phê, hồ tiêu và vườn sinh thái. Tuyến đường số 9 anh hùng năm xưa nay là “Đường 9 xanh”, được mở rộng, nối dài trở thành con đường xuyên Á, từng bước hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới. Thuỷ lợi, thuỷ điện Rào Quán đã đi vào hoạt động, hoà vào lưới điện quốc gia. Các khu công nghiệp Nam Đông Hà, Quán Ngang, Khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo... đang đi vào hoạt động và thu hút nhiều dự án cho đầu tư phát triển.
Điểm nổi bật tạo ra sự thay đổi diện mạo rõ rệt là kết cấu hạ tầng phục vụ đời sống nhân dân không ngừng được đầu tư phát triển. Mạng lưới giao thông tương đối hoàn thiện. Các tuyến quốc lộ 1A, đường Trường Sơn 2 nhánh đông - tây, đường ven biển Cửa Tùng - Cửa Việt, đường tuần tra biên giới... đều được nâng cấp, mở rộng; hàng loạt cây cầu được xây dựng hiện đại, phá thế biệt lập, chia cắt.
Nhiều tuyến đường mới tỉnh lộ, huyện lộ đã và đang đầu tư xây dựng; đường nội thành, nội thị được mở rộng, nâng cấp; 100% số xã có đường ô tô về đến trung tâm. Hệ thống các công trình hồ thủy lợi phục vụ sản xuất và dân sinh được cải tạo, xây mới đồng bộ hơn, tạo nên bước chuyển dịch tích cực cơ cấu trong nông nghiệp, từng bước công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.
Sự nghiệp giáo dục, văn hóa, y tế được phát triển. Hệ thống điện lưới, điện thoại đã về đến tất cả các bản làng. Các thiết chế văn hóa, thể thao, thông tin truyền thông được tăng cường; các di sản văn hóa và di tích cách mạng được gìn giữ, nâng cấp và tôn tạo. Diện mạo đô thị và nông thôn ngày càng được đổi mới, khởi sắc.
Chương trình xóa đói giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội được quan tâm đặc biệt và triển khai đạt hiệu quả tích cực. Nhiều chính sách an sinh xã hội đậm tính nhân văn được thực hiện có hiệu quả, nhất là phong trào chung tay xoá nhà tạm bợ, ngày vì người nghèo, hũ gạo tiết kiệm, cứu trợ khắc phục hậu quả thiên tai... trở thành nếp sống văn hóa, nghĩa cử cao đẹp của đông đảo người dân Quảng Trị.
Việc thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng được tổ chức tốt và trở thành việc làm thường xuyên của chính quyền và nhân dân Quảng Trị. Phong trào “đền ơn đáp nghĩa” được duy trì và ngày càng phát triển. 72 nghĩa trang liệt sĩ trên khắp địa bàn tỉnh, trong đó có 2 nghĩa trang cấp quốc gia luôn luôn có bàn tay chăm nom của đồng bào, đồng chí Quảng Trị để sưởi ấm lòng cho hơn 6 vạn liệt sĩ đang yên nghỉ trong lòng đất mẹ yêu thương và góp phần làm dịu nỗi đau của thân nhân các liệt sĩ.
Cùng với việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng, hệ thống chính trị các cấp thường xuyên được củng cố và kiện toàn. Công tác quốc phòng- an ninh được đảm bảo, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội…
Kết quả đạt được sau 40 năm giải phóng là những thành tựu to lớn đầy ý nghĩa, tạo thế và lực vững chắc để Quảng Trị cùng cả nước tiếp tục tiến vào giai đoạn phát triển mới. Nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong những năm đến là tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết chủ động, sáng tạo, ý chí cách mạng tiến công, khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế sẵn có huy động tối đa nội lực, kết hợp với tranh thủ ngoại lực, khắc phục mọi khó khăn, tập trung phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng- an ninh. Tổ chức thực hiện thật tốt những phương hướng, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đề ra. Tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về tăng trưởng kinh tế. Chăm lo phát triển tốt hơn sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hoá. Thực hiện có hiệu quả chương trình xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng đảng, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của các cấp chính quyền; tiếp tục đổi mới nội dung phương thức hoạt động của mặt trận và các đoàn thể nhân dân. Thực hiện tốt Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng đảng hiện nay” gắn với thực hiện Chỉ thị số 03 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Tăng cường khối đại đoàn kết thống nhất trong Đảng bộ và nhân dân, tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội, đây là yếu tố quyết định để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Kế thừa, phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang; bước vào chặng đường mới, tại lễ kỷ niệm trọng thể này, thay mặt Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQVN tỉnh Quảng Trị, tôi kêu gọi toàn thể đồng bào, đồng chí, cán bộ và chiến sĩ, mỗi người dân Quảng Trị hãy phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy mọi nguồn lực, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, vững bước tiến lên, quyết tâm xây dựng quê hương Quảng Trị ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và đồng chí, đồng bào cả nước…
P.V
