(UVTVTƯ – Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)
|
N |
ăm 2005 đã khép lại, đứng trước thềm năm mới, mỗi một chúng ta lại có thêm niềm vui, những khát vọng và niềm tin yêu mới. Nhìn lại một năm qua – năm cuối cùng thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII. Dẫu gặp không ít khó khăn thách thức nhưng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong tỉnh đã kề vai sát cánh, chung sức chung lòng, quyết tâm phấn đấu và đã đạt được những thành tựu quan trọng trong tất cả các lĩnh vực. Xin phép các đồng chí được khái quát lại một cách ngắn gọn:
Trên mặt trận nông nghiệp phát triển khá toàn diện, năng suất, sản lượng không ngừng được nâng cao. Các loại cây công nghiệp ngắn, dài ngày, đặc biệt là cao su, hồ tiêu, cà phê đã phát triển thành các vùng chuyên canh, nguyên liệu; Nuôi trồng thủy, sản phát triển khá: Đặc biệt chúng ta đã tạo ra được các sản phẩm xuất khẩu như cà phê, cao su, hồ tiêu, bột sắn, gạo… thu ngoại tệ cho nền kinh tế, tạo công ăn việc làm và cơ hội làm giàu cho nhiều hộ nông dân. Công nghiệp đang phát triển đúng hướng, giá trị sản xuất công nghiệp ngày càng cao, tỷ trọng đóng góp vào GDP tăng. Thương mại, dịch vụ phát triển đáng kể chiếm tỷ trọng cao trong nền kinh tế của mình. Cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội đã có những tiến bộ vượt bậc, tạo tiền đề cơ bản cho sự phát triển trong tương lại. Sự nghiệp văn hóa, giáo dục – đào tạo, y tế đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Các chính sách đối với người có công, các hoạt động xã hội, từ thiện… được toàn xã hội quan tâm. Đời sống nhân dân được cải thiện. Bộ mặt đô thị, nông thôn có nhiều thay đổi, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng các đồng bào dân tộc thiểu số. Quốc phòng an ninh được củng cố và tăng cường. An ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, mặt trên và các đoàn thể nhân dân được đẩy mạnh. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng, hiệu lực quản lý và điều hành của các cấp chính quyền ngày càng được nâng cao. Vai trò, vị trí của các đoàn thể nhân dân, ngày càng được khẳng định, từ đó tạo được sự đồng thuận trong toàn xã hội, phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong tỉnh vào thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ quê hương.
Dưới ánh sáng Nghị quyết Trung ương 5 (VIII) về xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, thực hiện chương trình hành động của Tỉnh ủy, trên lĩnh vực văn học nghệ thuật trong năm qua các đồng chí đã gặt hái được những thành tựu đáng mừng. Ban chấp hành Hội, các phân hội đã bám sát nhiệm vụ, thường xuyên tổ chức các hoạt động chuyên môn của các Hội chuyên ngành Trung ương và khu vực tổ chức nhằm tạo ra những tác phẩm có chất lượng. Hoạt động của Hội tích cực chuyển hướng về cơ sở. Bằng hình thức đi thực tế ở những vùng, miền trọng điểm, mở các trại sáng tác trên các địa bàn trong toàn tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi và gây thêm niềm hứng khởi trong đội ngũ văn nghệ sĩ, động viên khích lệ văn nghệ sĩ đáng tạo ra những tác phẩm đạt giải cao trong các kỳ hội thi, liên hoan, triển lãm do Trung ương và khu vực tổ chức.
Thành công của Hội trong năm 2005 đã được báo cáo tổng kết của Hội đánh giá là một năm "bội thu mùa màng" và điều đáng ghi nhận nhất là qua những trang viết, những tác phẩm và những công trình nghệ thuật ở tất cả thể loại. Đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Trị góp phần làm sống động lịch sử, phản ánh trung thực và tích cực quá trình chuyển động của mảnh đất, con người Quảng Trị hôm nay. Qua cảm xúc nghệ thuật, qua hình tượng nghệ thuật, qua bản lĩnh của người nghệ sĩ, văn học nghệ thuật Quảng Trị đã hun đúc thêm niềm tin, tiếp thêm nghị lực và cả định hướng cho nhân dân Quảng Trị hôm nay phấn khởi, quan tâm xây dựng quê hương trong thời kỳ đổi mới.
Những thành tựu đạt được trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh và quốc phòng nói chung và trên lĩnh vực văn học nghệ thuật nói riêng là kết quả của một năm phấn đấu kiên trì, bền bĩ của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong tỉnh. Trong những thành tựu đó, Thường vụ Tỉnh ủy luôn đánh giá cao và ghi nhận sự nỗ lực tích cực và đóng góp xứng đáng của đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà.
Bước vào năm 2006, là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, xốc lại hành trang của mình trước mắt chúng ta, bên cạnh những thuận lợi vẫn còn những khó khăn và thách thức. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV đánh giá : "Cho đến nay, Quảng Trị vẫn còn là một tỉnh nghèo, chậm phát triển, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với bình quân chung của cả nước". Nhận định đó cho thấy nền kinh tế - xã hội tỉnh nhà vẫn còn không ít những hạn chế, yếu kém. Rõ nét nhất là: Nhịp độ tăng trưởng kinh tế chưa tương xứng với khả năng phát triển. Chất lượng tăng trưởng, hiệu quả sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp. Một số ngành, lĩnh vực chưa tạo được bước đột phá trong sản xuất kinh doanh. Quy mô nền kinh tế còn nhỏ, thu nhập bình quân đầu người còn thấp và tăng chậm. Lĩnh vực văn hóa và xã hội còn nhiều bức xúc. Chất lượng giáo dục chưa vững chắc. Tình hình tội phạm và một số tệ nạn xã hội vẫn còn bức xúc, nhất là tệ nạn ma túy gia tăng đang xâm nhập vào giới trẻ, học đường…
Để tận dung những vận hội mới, đồng thời hạn chế những yếu kém đưa tỉnh vươn lên ngang tầm với các tỉnh bạn, đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp tích cực, phù hợp, có tính khả thi nhằm mong sớm thoát ra khỏi nhóm tỉnh nghèo của cả nước. Gánh nặng này đang đặt lên vai mỗi người dân, cán bộ, công nhân viên chức lao động đến những lãnh đạo ở các cương vị khác nhau, hãy cùng đồng tâm, hiệp lực phấn đấu xây dựng. Trong đó sự nỗ lực đóng góp của đội ngũ văn nghệ sĩ chúng ta.
Phát huy những thành tựu đạt được trong năm 2005, Ban Thường vụ Tỉnh ủy luôn tin rằng: Với bề dày truyền thống của mảnh đất và con người Quảng Trị, với những tên làng, tên núi, tên sông đã đi vào sử sách – là mảnh đất màu mỡ, là chất liệu để đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà cùng đội ngũ văn nghệ sĩ cả nước tiếp tục sang tạo nên những tác phẩm văn học, nghệ thuật đạt giá trị cao, có chiều sâu, có sức lay động và đi vào tình cảm công chúng. Tôi cũng mong rằng: Có thể trên một số lĩnh vực văn học nghệ thuật chúng ta có quyền khẳng định và tin rằng đội ngũ văn nghệ sĩ của chúng ta với những tác phẩm nghệ thuật đã ra đời và sẽ ra đời có thể sánh vai với bạn bè cả nước, góp phần xứng đáng làm bừng sáng quê hương Quảng Trị trong thời kỳ mới.
Tôi hoàn toàn nhất trí với sáu định hướng về nhiệm vụ năm 2006 mà Hội đã đề ra, nhưng để triển khai thực hiện, cần đi sâu vào một số nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo ra hướng đi rõ nét, những thành quả nổi bật. Tại Hội nghị này, tôi được đề nghị với các đồng chí một số vấn đề cụ thể sau:
1. Về tổ chức Hội. – Trên cơ sở xây dựng quy chế hoạt động, mối quan hệ giữa Ban chấp hành với phân hội, cần tăng cường vai trò lãnh đạo của Ban chấp hành Hội với các hội thành viên, nhất là trong hoạch định, định hướng hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, quản lý văn nghệ sĩ. Dù có tính đặc thù những vấn đề tổ chức bất kỳ ở cơ quan, đơn vị nào nếu được xây dựng và thực hiện chặt chẽ vẫn là khâu quan trọng có tính quyết định. Do đó cần ra soát lại các quy chế phối hợp, nguyên tắc lãnh đạo và đặc biệt là vai trò của các cá nhân trong các bộ máy lãnh đạo để trong hệ thống Hội có sự vận hành thông suốt, nghiêm túc thực hiện chương trình của Hội và các phân chi hội đề ra. Trên cơ sở đó cần tích cực đổi mới phương thức hoạt động của các phân chi hội cho phù hợp với đặc thù nghề nghiệp.
2. Trong định hướng hoạt động chuyên môn, tích cực hướng về cơ sở là đúng. Bởi lẽ đây được xem là cái không thể thiếu của người nghệ sĩ. Tôi vẫn còn băn khoăn với ý kiến của một nhà văn là làm thế nào để nhà văn hòa nhập làm một với dòng chảy chính của đời sống hôm nay. Nói đứng ngoài cuộc thì hơi quá, nhưng quả thật nhiều nhà văn hôm nay đang rất ngơ ngác với hững chuyển động ồ ạt của toàn xã hội. Rất đáng mừng là đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Trị bước vào năm 2006 với những dự định mới tốt đẹp như nhà văn Xuân Đức đang ấp ủ viết một kịch bản phim dài, một kịch bản sân khấu, các hội viên khác năm 2005 đã làm cho nhân dân cả nước thấy được “Quảng Trị đang từng bước sáng lên trong hội nhập đến với tương lại”. Bước sang năm 2006, những chuyển động mới của quê hương trên tất cả các lĩnh vực sẽ gợi mở cho văn nghệ sĩ chúng ta nhiều đề tài, như hướng đến năm du lịch Quảng Trị, việc tổ chức lễ hội như thế nào: mô hình, nội dung hình thức, v.v… sẽ là nhiệm vụ của những người làm công tác văn nghệ; xu thế đô thị hóa và sự chuyển động của đô thị Đông Hà trong dáng dấp của tương lai là một mảng đề tài lớn của hội kiến trúc, mỹ thuật. Sự tái hiện và khôi phục lại nhiều lễ hội dân gian truyền thống, rất cần sự đầu tư của Hội Văn học dân gian – làm sao sự khôi phục này không phải là một bản sao nguyên vẹn, nhưng cũng không phải là một sự biến tướng. Hay trên lĩnh vực kinh tế, nhiều ý nghĩa táo bạo, nhiều nung nấu và nghị lực của nhiều doanh nghiệp trẻ, nhiều nông dân Quảng Trị cũng phải trở thành những hình tượng văn học đáng xây dựng để làm đẹp thêm cho hình ảnh của người Quảng Trị hôm nay.
Tôi xin được mạo muội nêu vấn đề như thế, cũng là xuất phát từ trách nhiệm và từ thực tiễn. Tôi nhận thấy rằng, các nhà chính trị, kinh tế, quân sự mỗi người có một nhiệm vụ, nhưng nghệ thuật không ai làm thay được cả. Vì chính nó là sản phẩm, là con đẻ của người nghệ sĩ. Chính vì thế, nghệ thuật có một sức lay động công chúng cực kỳ mãnh liệt. Nhiều người biết Nghĩa trang Trường Sơn là nơi an nghỉ vĩnh hằng của hàng ngàn liệt sĩ, cần đến thắp hương tưởng nhớ về họ, nhưng ai kêu gọi người dân cả nước đến đây thắp hương về đây bằng một tấm lòng tri ân thực sự chứ không phải chỉ về thăm viếng. Cụ thể: lễ hội “Huyền thoại Trường Sơn” sẽ có sức hấp dẫn khá bền lâu trong nhiều người dân nước Việt khi được chứng kiến đêm lễ hội này. Người dân khắp mọi miền đất nước biết đến Hiền Lương đã từ lâu, vì đây là ranh giới duy nhất chia cắt đất nước ta 20 năm chống Mỹ, nhưng họ nhớ nhiều và yêu mến dòng sông này một phần từ những bài ca “Câu hò bên Hiền Lương”, “Chiều Hiền Lương”… Đó là sức thu hút mãnh liệt của nghệ thuật. Nói dài vấn đề này, để tôi muốn trở lại vấn đề đi cơ sở và đề nghị với hội năm 2006 hãy dành nhiều tâm lực, trăn trở nung nấu cho Quảng Trị hôm nay, xem đây là nguồn đề tài phong phú của nghệ thuật là chủ đề cho việc đi cơ sở năm 2006.
3. Vấn đề hình thức là từ việc chuyển hướng trọng tâm cho mảnh đất con người Quảng Trị hôm nay, hay cả những tác phẩm đề cập đến lịch sử hào hùng của đất nước quê hương trước đó có mặt và biểu hiện trong tác phẩm nghệ thuật của các đồng chí là công chúng, là con người Quảng Trị với cốt cách và thuần phong mỹ tục đậm đà tính dân tộc thì cũng cần đổi mới mạnh mẽ về hình thức, ngôn ngữ thể hiện sao cho nghệ thuật đến với công chúng được công chúng thưởng thức, công chúng hiểu và thiết thực phục vụ cho cuộc sống. Chúng ta đều nhận thức rằng: Nghệ thuật không có biên giới, không đóng khung ở một địa phương nào. Nhưng văn học nghệ thuật là quy luật của tình cảm. Vì vậy nó phải là món ăn tinh thần của đông đảo quần chúng nhân dân. Đó chính là sự đóng góp trực tiếp của văn học nghệ thuật vào việc nâng cao nhận thức, tình cảm và hiểu hiết của quần chúng nhân dân trong giai đoạn mới một cách tích cực và hiệu quả nhất.
4. Vấn đề cuối cùng tôi hoàn toàn nhất trí với quan tâm của Hội là hướng đến xây dựng, hình thành các tác phẩm nghệ thuật ở đỉnh cao. Bởi lẽ thế và lực, tài năng và vốn sống của đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Trị cho phép chúng ta phải nghĩ và quan tâm thực hiện. Thực tế chúng ta đã có một số tác phẩm lớn, những tác phẩm in dấu ấn về một thời và có sức sống bền lâu. Và khi nghĩ đến xây dựng tác phẩm nghệ thuật ở đỉnh cao cũng có nghĩa là chúng ta sẽ phải làm tốt việc nâng cao chất lượng sáng tác ở tất cả các loại hình như nhà văn Xuân Đức đã phát biểu vấn đề ở chỗ là những nghệ sĩ phải biến dấn thân. Tôi còn nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi đánh giá nhà văn Nguyễn Công Hoan, có viết: Nguyễn Công Hoan là một người có tâm huyết có bản lĩnh. Anh vừa có tâm, vừa có tầm. Anh không viết theo chiều gió mà viết theo lý tưởng của mình; vừa có nghị lực vừa có lòng dũng cảm.
Tôi tin rằng trong đội ngũ văn nghệ sĩ chúng ta sẽ có những đồng chí vừa có tâm vừa có tầm, vừa có nghị lực vừa sẵn sàng dấn thân cho sự nghệp nghệ thuật cao cả của mình để làm nên những tác phẩm đỉnh cao trong giai đoạn tới.
5. Ý kiến đề nghị của Hội viên về hỗ trợ xuất bản tác phẩm, lãnh đạo tỉnh giao cho Sở Văn hóa – Thông tin trên cơ sở tuyển chọn tác phẩm hàng năm, tham mưu với UBND tỉnh về việc xuất bản, phổ biến tác phẩm văn học nghệ thuật được tốt hơn, giải tỏa băn khoăn của hội viên.
Lần đầu tiên được Ban Thường vụ cử đến dự Hội nghị của Hội VHNT, bản thân tôi cũng nhận thức rõ trách nhiệm của mình. Vì vậy trong bài phát biểu này tôi rất mong đội ngũ văn nghệ sĩ cho rằng đó là xuất phát từ trách nhiệm và cũng là mong muốn chung cho một nền nghệ thuật nở hoa, kết trái trên mảnh đất quê hương Quảng Trị, không chỉ đẹp và đáng tự hào trong quá khứ mà phải tiếp tục giàu và đẹp trong tương lai; không chỉ đáng tự hào trong văn hóa, giáo dục, nghệ thuật mà phải có niềm tin đi lên vững chắc trong phát triển kinh tế, để làm tròn sứ mệnh là lực lượng sáng tạo những giá trị tinh thần trên quyê hương Quảng Trị
N.V.H
(Đầu đề do Tòa soạn đặt)
