|
V |
ăn xuôi bao gồm ký và truyện ngắn chiếm một dung lượng lớn trong 200 số của Tạp chí Cửa Việt. Tính đến nay, Tạp chí Cửa Việt đã đăng tải gần 800 truyện ngắn- con số khá ấn tượng đối với một tờ văn nghệ địa phương. Song điều đáng ghi nhận nhất là trong bất cứ giai đoạn nào, Tạp chí Cửa Việt cũng luôn là địa chỉ đáng tin cậy của những độc giả yêu mến thể loại truyện ngắn bởi lẽ ở đây luôn xuất hiện những truyện ngắn hay" đáng để đọc" và chính thể thể loại "hot" này đã góp phần không nhỏ vào việc định hình tên tuổi của tờ Tạp chí Cửa Việt đồng thời làm cho tiếng tăm của Cửa Việt ngày một vang xa.
Ngay từ những số Cửa Việt đầu tiên, bạn đọc đã ngỡ ngàng trước sự xuất hiện đầy ấn tượng của các truyện ngắn hay như: " Gió dại" của Bảo Ninh, " Em vẫn là em của đêm ấy" của Trần Thuỳ Mai...cùng nhiều truyện ngắn khác của Nguyễn Quang Lập, Ma Văn Kháng... khiến Cửa Việt trở thành tâm điểm chú ý của những người yêu truyện ngắn trong cả nước. Cùng với thời gian, cùng với sự lớn mạnh của tờ Tạp chí, mảng truyện ngắn tiếp tục xuất hiện rất nhiều tên tuổi tác giả mới và các tác phẩm mới có giá trị cả về mặt tư tưởng, nội dung lẫn hình thức thể hiện.
Qua 200 số, về nội dung đề tài, có thể nhận thấy sự phong phú, đa dạng và sự sát gần, đúng hơn là sự đi ra từ cuộc sống thường nhật của các tác phẩm truyện ngắn in trên tạp chí Cửa Việt. Từ nhiều vấn đề nóng bỏng trong đời sống xã hội đến những điều gần gũi bình dị, thậm chí bé nhỏ hàng ngày đã được đề cập chân thực, riết róng bởi những xúc cảm, niềm khát khao xây dựng sẻ chia của các nhà văn. Đặc biệt, cuộc sống và con người của mảnh đất Quảng Trị đã được đề cập khá dày dặn qua nhiều sáng tác. Dư âm về chiến tranh và đề tài lịch sử đã xuất hiện qua nhiều truyện ngắn in trên tạp chí Cửa Việt. Dù viết về cái gì, ở đâu, về hiện tại hay lịch sử, các truyện ngắn đều toát lên một cảm hứng chung là ca ngợi cuộc sống con người, đề cao nhân cách, công lý, lương tri, lẽ phải, tính nhân bản và ý thức vun đắp, dựng xây của người cầm bút sáng rõ qua từng trang viết.
Về hình thức thể hiện, bên cạnh những thành công của lối viết truyền thống- vẻ đẹp đã được biết đến, chinh phục được số lượng lớn bạn đọc với cách dựng chuyện quen thuộc theo thời gian, tuyến tính, theo dòng chảy tâm lý, theo đối chọi, mâu thuẫn, sự kiện; ở giọng văn mượt mà, kỹ càng, ở cách chiếu rọi, mổ xẻ vấn đề trên cái nền chung của cảm xúc nhân văn... Những năm gần đây, trên Tạp chí Cửa Việt liên tiếp xuất hiện các cây bút có giọng văn mới mẻ, đã thổi một luồng sinh khí mới cho tờ tạp chí. Và cách viết của những người trẻ đương nhiên cũng có sự thay đổi lớn. Có thể ghi nhận đó là sự mổ xẻ thực tại và chính tâm hồn mình không né tránh; là lối văn nhập thế trực diện, với hành động và đối thoại là chính, thay cho mô tả gián tiếp dài dòng. Một số tác giả trẻ bước đầu thể nghiệm những cách viết mới như đan xen giữa mô tả ngoại vật với trình bày tiếng nói nội tâm; như kết cấu nhiều khúc- đoạn để tạo ra một tác phẩm sắp đặt tương tự như trong hội hoạ và trình bày tiếng nói của nhiều cái tôi đồng hiện... Dù qua lăng kính nào cũng vẫn là ngồn ngộn đời sống, là những băn khoăn trăn trở trước những ngã ba cuộc đời, trước tình yêu, tình bạn, trước những giá trị thật giả, bên trên tất cả là tiếng nói đa thanh của lớp người trẻ hôm nay.
Với 200 số báo được ấn bản, Tạp chí Cửa Việt thực sự trở thành mảnh đất lành quy tụ nhiều nhà văn nổi tiếng của cả nước cộng tác trên lĩnh vực truyện ngắn. Ở Trung ương và ngoại Tỉnh có: Đỗ Chu, Ma Văn Kháng, Bảo Ninh, Trần Thị Trường, Lê Minh Khuê, Sương Nguyệt Minh, Nguyễn Quang Lập, Đức Ban, Hữu Phương, Trần Thuỳ Mai, Quý Thể, Phan Cao Toại, Hoàng Thái Sơn, Từ Nguyên Tĩnh, Nguyễn Thị Anh Thư, Nguyễn Khắc Phê, Nguyễn Hữu Hồng Minh, Nguyễn Hương Duyên... Trong Tỉnh có: Xuân Đức, Tấn Hoài, Cao Hạnh, Thái Đào, Minh Tứ, Nguyễn Trung Hữu, Phạm Giáp Phê, Nguyễn Tiến Đạt, Hàn Nguyệt, Trần Thanh Hà, Trần Thu Hoà, Văn Xương, Phạm Minh Quốc, Nguyễn Ngọc Chiến, Tống Phước Trị, Hoàng Tiến Sỹ ...
Điều đáng ghi nhận nhất là Tạp chí Cửa Việt đã trở thành nơi gieo mầm, là bệ phóng cho những cây bút trẻ Quảng Trị. Đó là sự xuất hiện đầy ấn tượng của Trần Thanh Hà với "Gió của mùa sau", "Ơi đò Ca Cút", "Sông ơi", " Sông có dài"; là Hàn Nguyệt với "Yếm lụa đào", " Cơn bão đá"... là Trần Thu Hoà với " Bến tầm xuân", " Đồng ơi " , là Nguyễn Tiến Đạt với " Gió thổi bờ sông; " là Văn Xương với " Hoa gạo đỏ bên sông", " Dòng sông miền cỏ may" là Phạm Minh Quốc với " Miền cát", " Chim trú đông", "Cầu giải yếm"... gần đây nhất là sự xuất hiện của Lê Thị Thu Hoài, Phan Bảo Hoà, Hoàng Công Danh...
Trong 2 năm 2004-2005, Cuộc thi truyện ngắn trên Tạp chí Cửa Việt cũng đã được tổ chức thành công vang dội; với 446 truyện ngắn dự thi (của các tác giả trên 42 tỉnh thành của cả nước). Đây là cuộc thi được dư luận trong và ngoài Tỉnh đánh giá cao vì đã quy tụ được nhiều tác giả cũng như nhiều tác phẩm có chất lượng cao. Ban giám khảo đã trao 12 giải, gồm 1 giải A, 2 giải B, 3 giải C và 6 giải khuyến khích cho các tác giả đoạt giải; trong đó truyện ngắn " Viên gạch lạ" của Tấn Hoài đã đạt giải A, " Mùi tiền" của Hoàng Thái Sơn và “Chim gõ kiến” của Khải Nguyên đạt giải B. Qua cuộc thi truyện ngắn này, Ban biên tập Tạp chí đã có trong tay một " khó báu truyện ngắn" dồi dào, phong phú góp phần nâng cao chất lượng của mảng truyện ngắn trên tạp chí Cửa Việt.
Bên cạnh mặt mạnh, mảng truyện ngắn trên Tạp chí Cửa Việt vẫn còn bộc lộ một số tồn tại. Phải thẳng thắn nhìn nhận, trên tờ Tạp chí cá biệt vẫn còn sự xuất hiện của một số sáng tác dễ dãi, hời hợt, ít có giá trị về mặt tư tưởng, nội dung cũng như nghệ thuật. Lối viết sáo mòn, củ kỹ, dài dòng còn tồn tại trong không ít truyện ngắn. Nhiều tác giả trẻ hiện nay giỏi về chữ nghĩa, tập trung vào mổ xẻ nỗi buồn một cách tinh vi tuy nhiên do đóng cửa tâm hồn và tấm lòng mình trong tháp ngà cá nhân, ít gắn bó với hiện thực cuộc sống nên không thể sáng tác ra được những truyện ngắn có tầm vóc làm say đắm lòng người. Đề tài về chiến tranh, về nông thôn đang dần vắng bóng trong các sáng tác của đội ngũ sáng tác trẻ.
Điều đáng nói nhất là lực lượng sáng tác truyện ngắn của địa phương ( nguồn lực nội tại của Tạp chí Cửa Việt)đang có xu hướng phát triển chững lại nếu không muốn nói là thụt lùi so với trước đây. Một số cây bút đã chuyển sang địa phương khác và ít cộng tác với tờ tạp chí như Hàn Nguyệt, Trần Thanh Hà, Trần Thu Hoà một số tác giả khác do tác động của nhiều yếu tố đã có sự chững lại trong sáng tác ; số tác giả trẻ xuất hiện quá ít ỏi và chưa định hình được phong cách...
Để mảng truyện ngắn trên Cửa Việt ngày càng hấp dẫn đối với bạn đọc, trong thời gian tới, Tạp chí cần có sự nỗ lực trên nhiều mặt. Trước hết, Tạp chí phải "xốc lại" đội ngũ cộng tác viên trong và ngoài tỉnh. Dẫu kinh phí còn eo hẹp, song Tạp chí nên tổ chức cuộc gặp gỡ các cộng tác viên thân thiết của mình ít nhất một năm một lần. Đây là dịp để các cộng tác viên có điều kiện gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm sáng tác với nhau; hơn thế, đây còn chính là"chất keo" tạo sự gắn kết mật thiết giữa tờ Tạp chí với các nhà văn( đặc biệt là những nhà văn tên tuổi); có như vậy các nhà văn mới trọn tâm, trọn ý gửi gắm đến Tạp chí những đứa con tinh thần mới nhất, hay nhất, tâm đắc nhất của mình.
Thứ hai, Tạp chí cần có sự đổi mới trong công tác biên tập. Bên cạnh đội ngũ biên tập viên của Tạp chí, có thể mời thêm các nhà văn có tên tuổi, những cây bút có uy tín trên lĩnh vực truyện ngắn cùng tham gia thẩm định, biên tập bài vở. Tạp chí nên mở thêm các chuyên trang mới như "Trang truyện ngắn nước ngoài", "Truyện ngắn trẻ", "truyện ngắn thiếu nhi".. làm cho Tờ Cửa Việt ngày càng phong phú, đa dạng, hấp dẫn. Thông qua các chuyên trang "Truyện ngắn trẻ", "Trang viết thiếu nhi", Tạp chí sẽ phát hiện ra những gương mặt mới, những tài năng trẻ trên lĩnh vực truyện ngắn; bổ sung lực lượng sáng tác cho Tạp chí trong tương lai.
Ngoài ra, Tạp chí cần phối hợp với các địa phương, các ban ngành, các tờ báo văn nghệ lớn mở các trại sáng tác văn học nghệ thuật; tổ chức cuộc thi sáng tác truyện ngắn... Từ những trại sáng tác và cuộc thi này, Tạp chí sẽ chủ động được nguồn truyện ngắn của mình đồng thời phát hiện ra được nhiều truyện ngắn hay.
Hiện thực công cuộc đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, quê hương Quảng Trị là mảnh đất bao la, giàu tiềm năng, gợi cảm hứng vô tận cho các văn nghệ sỹ; hy vọng rằng với tài năng và trách nhiệm nghệ sỹ cùng với sự nỗ lực của chính Ban biên tập Tạp chí trong thời gian tới, mảng truyện ngắn trên Tạp chí Cửa Việt sẽ ngày càng khởi sắc để đem đến cho bạn đọc ngày càng nhiều hơn những tác phẩm văn chương có chất lượng cao cả về tư tưởng nội dung lẫn phong cách thể hiện...
P.M.Q
