Cảm xúc quê hương trong tranh Võ Xuân Huy

ột hôm có kẻ trèo lên ngọn đồi quê, chợt sững người bởi dưới kia là ruộng đồng ngan ngát những dấu vết đạn bom, rồi biết rằng mình đã thuộc về nơi này; rằng mình đã làm một điều gì đó cho mảnh đất này!

… Mãi về sau … cũng chính trên ngọn đồi kia, khi đường chân trời đã không còn như cũ trong mắt người ấy. Đôi mắt đã bạc đi vì niềm đam mê, tình yêu và nước mắt, đã không còn trong trẻo bởi cơm áo đua tranh, bởi bùa mê phố thị. Người ấy vẫn nuôi một niềm vui cỏ hoa, sim, móc. Chính cái niềm vui hiếm hoi, lặng lẽ, nhỏ nhoi kia, lại đủ sức giúp người ta vượt qua mọi cam khổ nhọc nhằn, chế ngự những cơn đau, những mặc cảm của đa phần cái “nhân loại tím”…(*) để mà tung tẩy với màu sắc, với cái những hình thể cồn cào xúc cảm; để giải tỏa những ẩn ức về quê hương, tình yêu và Cái đẹp; để sống vui buồn với đam mê để giảm cái nếp hằn trên trán, khi nghe vang vọng xa xôi trong tiếng lao xao va đập của hình thể sắc màu chút dư vị xa xăm của sim móc quê hương.

Với Võ Xuân Huy (1970), việc cầm lấy cọ để vẽ tranh đã không còn chỉ là những thử nghiệm, khám phá ban đầu, mà đang tiến dần đến chỗ để giải thoát những ẩn ức suy tư về đời sống bằng sắc màu, hình thể đã đi vào tiềm thức, trong một cuộc chơi đầy ma lực của những màu hình thể sắc mà từng trải; chân chất mà tinh tế, thô mộc bạo liệt mà không kém phần  đắn đo. Hay nói một cách khác Huy đang ở một thế giới mỏng manh của những thử nghiệm ý tưởng với sự khoáng hoạt của kẻ đã làm chủ luật chơi. Những ai đã từng cầm cọ đều biết, chính giai đoạn giao thời này là cực kỳ hệ trọng. Nó không ngừng quẩy đạp, phá bung bản thể ra nhiều hướng; gợi mở nhiều con đường…cũng là giai đoạn thử thách bản lĩnh con người ta. Có kẻ bối rối, rợn ngợp trước quá nhiều chân trời mới mẻ mà thối lui, thúc thủ trong cái vỏ u mê ngọt ngào; có kẻ lại cuồng nhiệt lao vào những nẻo đời mới lạ, đầy quyến rũ mà quên mất rằng con diều nào cũng cần có một sợi dây níu giữ. Và chính mặt đất chứ không là gì khác đã nuôi dưỡng cho những giấc mơ chao lượn.

Những bức tranh của Huy gợi nhớ đến những lá thư con trẻ thường gửi nhờ cánh diều theo gió mang đi; như những chuỗi thông điệp ước mơ trong veo, vào những buổi chiều trên đồi quê, rất nhiều năm về trước.

Không là gì khác mà chính là những hoài niệm ngọt ngào, thô mộc về quê hương, những niềm vui lá cỏ nhỏ nhoi một thời đắng chát, dịu dàng sẽ là sợi dây níu giữ cho cánh diều mang một hồn cỏ hoa kia bay lượn trên những bụi bặm, cám dỗ, sân si chốn thị thành mê muội. Mát lành của cỏ cây đồng nội có đủ để giúp cho người ta cân bằng giữa bao toan tính bộn bề của một đời sống cứng ngắt chán nhàm, giữ cho giấc mơ ngày xưa còn xanh mãi…?

Sẽ đến lúc chồn chân…lại về phía quê nhà, sẽ nghe vương vương trong lòng, miên man một nỗi buồn dịu ngọt của đô hội thị thành, liệu nó có thể làm cho niềm vui hoa cỏ kia bớt mong manh không, Huy ơi?

H.P