|
T |
rong lần chuyện trò gần đây với một họa sĩ người Quảng Trị yêu thích văn chương, anh có nhắc đến nhà thơ Võ Văn Luyến, tôi kể rằng nghe thi sĩ sắp ra tập thơ "Người câu bóng mình ", tôi đùa: "Chắc nhà thơ định học Khương Tử Nha đây." Đùa vậy thôi, tôi nhận thấy Võ Văn Luyến chăm chút đặt tên cho Mỗi -Đứa - Con - Thơ. Tên gọi các tập thơ của anh rất gợi và mang nhiều ẩn dụ, như "Trầm hương của gió", "Sự trinh bạch của ngọn nến" và giờ đây là "Người câu bóng mình".
Người câu bóng mình - tên gọi nên thơ mang một ẩn dụ triết học vươn tới một "nhiệm vụ bất khả thi" theo cách hiểu thông tục. Nhưng, theo tôi như vậy mới Thơ và mới Luyến. Dường như thi sĩ đã mạo hiểm mặc định hồn mình trong một lập trình thơ mới không ít chông gai nhưng cũng đầy thú vị mà chỉ có những người táo bạo mới dám dấn thân trên hành trình sáng tạo. Người đọc hồi hộp theo dõi cuộc chơi tao nhã và nhọc nhằn rồi reo mừng khi thi sĩ đã về đến đích dù xiêm áo tả tơi.
Với "Người câu bóng mình", thơ Luyến nhiều bài đã bắt đầu chín tới. Những bài thơ như "Mẹ ơi, xuân đến rồi kia", "Mẹ lũ vùng quê", "Lời chào tháng giêng"...khá hay. Ta đọc thấy lời quê khi tác giả hóa thân vào khoai lúa, vào hồn vía quê hương và vạt áo mẹ già. Tất cả hiện ra hây đỏ và thơm nồng như gò má em gái Kim Long một chiều rượu gạo.
Khi tưởng vọng trước vong linh lương y - đạo sĩ Võ Thìn, một kẻ sĩ đáng kính, một nhân cách đáng trọng, một tấm lòng đáng quý được văn nghệ sĩ, trí thức Quảng Trị và bạn hữu gần xa nhớ tiếc, thi sĩ Võ Văn Luyến đã có bài thơ xúc động:
Người đi rồi !
Sông thơ nấc nghẹn núi đồi thắt tim
Bàng hoàng gió ngác ngơ tìm
Cau đau rụng vỡ chân chim câu thề
Đường xưa mây trắng mải mê
Bùa yêu trổ ngọn bồ đề người qua
Áo sương nguyệt bạch đôi tà
Lở bồi mấy bến phù hoa...thôi đành
Tiễn người về cõi cao xanh
Một chung ta uống tàn canh hồng trần.
( Thơ viết cho người đi xa)
Nếu những bài thơ kể trên là con đẻ của làng quê thứ thiệt thì với "Vần tháng giêng", nhịp phách thơ đã có nhiều biến hóa, một chân vẫn đứng vững trên phù sa luống cày truyền thống còn chân kia đã tự tin bước vào hiện đại :
Tháng giêng vào ta, gió lộng trăng ngà
đồng xanh sương trắng.
Cúc áo nở bông bèo vẫn trên sông
mẹ ta lưng còng gậy cong tay nải;
này người em gái mà mắt thị thành
mà áo phong phanh ngó sen ngơ ngác.
... Tháng giêng vào ta, có mẹ có cha có ông có bà có con cá bống.
có vườn ươm nắng nhả ngọc bầu trời
có cả chuỗi cười kết thành tràng hạt;
câu kinh lạc mất ở phía niết bàn, người gánh đa đoan chất miền trần thế.
(Vần tháng giêng)
Nhiều bài thơ hiện đại của Luyến - tôi nghĩ vậy- đã định hình cho thi pháp của anh. Đó là '' Đêm nghe hàng rào điện tử McNaMara kể chuyện", " Lan man đêm mất ngủ", "Những gương mặt", " Thơ nhặt dọc đường" 1 và 2, '' Đà nẵng ký sự 1972 (trích)"...Ở những bài hay, ý hay, câu hay, tính hiện đại trong thơ Luyến hiện ra thuyết phục từ máu thịt thi ca, từ cách cảm, cách nghĩ, cách thể hiện chứ không phải hiện đại lấy được, hiện đại quàng xiên đánh đố hay hậu hiện đại thời thượng giả cầy...
Viết về đề tài chiến tranh, bài thơ" Đêm nghe Hàng rào điện tử Macnamara kể chuyện " là một tìm tòi khám phá của nhà thơ khi tác giả để cho sắt thép vô tri "tự sự":
vượt nghìn dặm trùng dương
mang cái tên chung về đây thấm mệt
chúng tôi
những linh hồn chết
những phận đời rỉ sắt
ngày đêm rình rập con người
như thú hoang chờ mồi
say giấc mê tàn độc...
hay "Thơ nhặt dọc đường" bài (1):
Đẩy xuống Tiền Đường
Những câu thơ bạc mệnh
Ném vào lồng chim
Những dòng văn gãy cánh
Mũi chông mồ côi
Ngọn bút mồ côi
Tôi.
Bài thơ như một công án về hoạt động sáng tạo coi đó là một khổ sai tự nguyện vừa cám dỗ lại vừa bất trắc, như thể một định mệnh thơ không thể chối từ.
và bài (2):
Những con chữ quẫy đạp giãy giụa
trong vũng mực đỏ
Bởi chúng khước từ gấm vóc lụa là
chúng lãng quên bổn phận nâng khăn sửa túi
chúng báng bổ thánh thần
và không chịu làm con rối
Những con chữ mang dáng kẻ hát rong đường phố
không cúi đầu,ngửa tay
coi trái đất là hòn bi lăn vào phận số
coi bóng đêm là giấc mơ sinh nở
coi con chuồn chuồn là vĩ nhân lim dim bên lá cỏ
coi hạt cát làm nên báu vật của đời.
Bài thơ là một Phúc Âm vinh danh sứ mệnh thi ca và giống nòi thi sĩ.
"Người câu bóng mình" đã chạm tới những vần thơ đốn ngộ trong tâm thế của một thiền sư ở chợ:
người đàn ông giết mình bằng thời gian
bằng những hạt hồng cầu mê ngủ
bằng những con chữ U chạy nhanh như gió
up ngược chiều trái tim
người đàn ông ngửa cổ cầu bình yên
một ngìn năm sau,một nghìn năm trước
hạnh phúc nát nhàu,tình yêu mất được
tiếng mõ,câu kinh cạn đêm linh hồn
người đàn ông bỏ quên nụ hôn
bỏ quên bông hồng bông hồng bông hồng
ngoài cửa sổ
bỏ mái chèo khuya,bỏ ồn ào phố
ngồi câu bóng mình...
Gặp lại Luyến Thơ như gặp lại một người bạn cũ. Vừa quen vừa lạ, vừa thân thuộc lại vừa tươi mới, vừa mê đắm, nồng nàn lại vừa ánh lên trí tuệ, tỉnh táo, vừa cảm hết lại vừa không hiểu hết. Thú vị thay cho những ai hết mình với nghiệm sinh thơ qua những mệt nhoài...
P.X.D
