Có lẽ chính vì điều này mà nguồn cảm hứng của hoạ sĩ Quảng Trị về đề tài xuân cũng rất phong phú và đa dạng, xuân trong tranh mang hơi thở nhẹ nhàng, rực rỡ và ấm áp tình người. Mỗi tác phẩm là một câu chuyện với nhiều nội dung, được tác giả gửi gắm tình cảm và tâm tư khi thể hiện. Nội dung có thể là một câu chuyện đậm tính nhân văn ca ngợi đất nước, một ước mơ giản dị của con người về tình yêu đôi lứa, về cuộc sống bình yên bên dòng sông...
Mùa xuân đến rồi - Tranh sơn dầu của Trịnh Hoàng Tân
Trịnh Hoàng Tân là họa sĩ gạo cội của hội họa Quảng Trị. Anh được biết đến là một họa sĩ yêu nghề, say mê sáng tạo, có nhiều tác phẩm được trưng bày trong các cuộc triển lãm
lớn cả nước và có duyên với những giải thưởng. Dù sáng tác được trên nhiều thể loại và chất liệu như sơn mài, sơn dầu, acrylic, bột màu,… nhưng thành công nhất của Trịnh Hoàng Tân chính ở thể loại tranh sơn mài truyền thống. Khi thưởng lãm tranh sơn mài của anh, người xem luôn thấy được sựđầu tư tỉ mẩn và có chủđích trong tác phẩm. Hình thể bố cục được cách điệu nhất quán, màu sắc phong phú, đa dạng và tinh tế của chất liệu trên bề mặt tranh chứng tỏ người sáng tác có kinh nghiệm dồi dào và hoàn toàn làm chủđược kỹ thuật thể hiện tác phẩm.
Tác phẩm sơn mài Mùa xuân đến rồi miêu tả gia đình sum vầy đầm ấm ngày xuân. Bố cục được cách điệu từ những đường nét kỷ hà là những mảng màu tươi sáng, rực rỡ phong phú đầy sắc xuân. Nói đến sắc màu trong sơn mài, nếu người họa sĩ không có kinh nghiệm lâu năm trong nghề, tác phẩm sau khi hoàn thành sẽ bị ám đỏ và vẩn đục do xử lý bề mặt. Nhưng qua những tác phẩm của họa sĩ Trịnh Hoàng Tân, người xem thấy được nhiều cung bậc sắc màu, không bị hạn chế bởi kỹ thuật, giúp tác phẩm sinh động hơn trên chất liệu sơn mài truyền thống.
Với những mảng màu sáng, rực rỡ làm điểm nhấn trong tranh như nhành mai, họa tiết cách điệu, tác giả sử dụng vàng, bạc, kim loại đã được dát mỏng để dán lên vóc và xử lý bề mặt bằng kỹ thuật chuyên ngành. Màu trắng lấp lánh điểm tô trên tác phẩm được khảm từ vỏ trứng, vỏ trai cùng với một số màu phụ gia. Trịnh Hoàng Tân có sự nhạy cảm, tinh tế trong nghề và làm chủ được ý tưởng cũng như kỹ thuật chất liệu, vì vậy sắc xuân trong tác phẩm trở nên mềm mại lung linh, huyền ảo.
Tại Quảng Trị, theo đuổi dòng tranh nghệ thuật trừu tượng có thể kể tên họa sĩ Trương Minh Dự. Các tác phẩm của anh ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa và có lối đi rất riêng. Đó là“tạc”được cái vô hình với những xúc cảm đan xen. Với sự tính toán tỉ mỉ và hiểu biết về yếu tố tạo hình, họa sĩ dùng bút pháp riêng đểẩn giấu nội dung hình ảnh truyền đạt, giúp mỗi người xem tranh có một cảm xúc khác biệt. Nhờ vào khả năng thách thức trí tưởng tượng của dòng tranh trừu tượng, cũng như dựa vào cảm quan nghệ thuật của mỗi người vì thế các tác phẩm của anh luôn có nét riêng biệt, ấn tượng với người xem. Ý nghĩa của một bức tranh trừu tượng không chỉ nhìn là hiểu hết được, mà còn phải hòa mình vào tranh để chiêm nghiệm.
Hương sắc mùa xuân trong tranh họa sĩ Trương Minh Dự theo hướng trừu tượng với ngôn ngữ riêng. Tác phẩm Hương xuân trên chất liệu Acrylic của anh là những mảng màu chấm phá đầy cảm xúc không hề bị bó buộc, vì vậy tác phẩm tạo cảm giác tự do và “phiêu” về sắc độ. Thưởng lãm tranh mỗi người sẽ có một trải nghiệm và nhìn nhận riêng biệt, người xem như lạc vào vườn hương sắc hoa đua nở, tranh tỏa hương, góp màu tô điểm ánh xuân. Một số vị trí trên tranh, Trương Minh Dự dùng bay (họa cụ khi vẽ) để tô điểm những bông hoa rực rỡ, khiến những màu sắc cạnh nhau hòa quyện tự nhiên, hài hòa với tổng thể.
Hương xuân - Tranh Acrylic của Trương Minh Dự
Ngược lại với Trương Minh Dự, họa sĩ Hồ Thanh Thoan theo đuổi bút pháp hiện thực trên chất liệu sơn dầu nên luôn sáng tạo và tìm những hình thức, thủ pháp, bố cục về hình và màu sắc mới trong từng tác phẩm. Với phong cách hiện thực, bám sát cuộc sống của người lao động, những người lính biên cương,… những hình ảnh rất đời thường đẹp lung linh trong các tác phẩm của anh.
Xuân đến với đảo xa - Tranh sơn dầu của Hồ Thanh Thoan
Sắc xuân trong tranh của Hồ Thanh Thoan được thể hiện qua tác phẩm Xuân đến với đảo xa, một sắc màu rộn ràng nhưng vẫn hài hòa tấp nập không khí xuân của chiến sĩ bám biển. Màu xanh đồng phục của người lính được điểm tô qua những sắc độ sáng tối tạo nên hình khối và mảng màu hài hòa trong tranh. Các cung bậc vàng tạo không khí bừng sáng của bầu trời. Những sắc mai cành đào được trao tay giữa các chiến sĩ tạo nên không khí mùa xuân tràn về. Bố cục mỗi nhân vật trong tranh đều có nhiệm vụ của mình, tất bật hòa cùng sắc màu đan xen tạo nên tổng thể bức tranh sinh động, hiện thực, tái hiện khung cảnh tấp nập tiết xuân ấm áp tình người nơi đảo xa. Hồ Thanh Thoan sử dụng kỹ thuật phối cảnh màu sắc, bằng kinh nghiệm của mình, sử dụng độ đậm nhạt để tạo chiều sâu, tạo ảo giác về không gian trong tranh. Các lớp không gian như tiền cảnh, trung cảnh, hậu cảnh được sử dụng khéo léo và tinh tế. Việc áp dụng quy luật màu sắc và hình thể như gần đậm xa nhạt, gần rõ xa mờ, gần tươi xa tái… giúp cho bức tranh có chiều sâu và nhộn nhịp sắc xuân.
Nghênh xuân - Tranh màu nước trên giấy dó của Trương Đình Dung
Nghệ thuật luôn đòi hỏi sự sáng tạo cũng như đi tìm cái mới, do vậy họa sĩ trẻ Quảng Trị luôn trăn trở muốn khẳng định mình và tìm hướng đi mới. Với Trương Đình Dung, anh đã đưa người yêu tranh từ bất ngờ này sang bất ngờ khác trong việc lựa chọn chất liệu và thể hiện đề tài sáng tác. Sắc xuân từ màu nước trên chất liệu dân gian như giấy giang, giấy dó của anh tuy kiệm màu nhưng tinh tế khi lựa chọn và sử dụng. Với nét vẽ đồ họa giản đơn hướng đến nghệ thuật tối giản, cùng các mảng màu nguyên xanh, đỏ, vàng sử dụng hợp lý, kết hợp kỹ thuật loang màu để tạo mảng khối nên vẫn tràn đầy sắc xuân trong tổng thể tranh. Bố cục tạo hình độc đáo, vững về hình, Trương Đình Dung đưa hình tượng trong tranh nổi bật và gây sự chúý hơn, khiến cho người xem bị cuốn hút bởi cách biểu đạt mới mang đậm dấu ấn cá nhân, định hình phong cách của mình.
Chào xuân - Tranh Acrylic của Thanh Thái
Với họa sĩ Nguyễn Thanh Thái, tranh của anh được đầu tư kỹ về bố cục hình thể và trau chuốt về mảng màu. Trong tác phẩm Acrylic Đón xuân hòa sắc được phân bổ hợp lý, sắc đỏ làm nền chủđạo hòa cùng những gam màu nóng, điểm tô cành đào tạo không khíđón chào xuân. Nhân vật chủđạo trong tranh là hình tượng con trâu cách điệu bằng những mảng màu tinh tế, được Thanh Thái sử dụng gam màu lạnh (xanh) đối lập và nổi bật trên nền gam màu nóng (đỏ, vàng…) của bố cục. Tác phẩm đồng thời sử dụng màu nóng và lạnh đan xen nhưng không đánh mất vẻ hài hòa trong tổng thể do họa sĩ đã khéo léo sử dụng màu đen trung tính để cân đối và điều tiết giữa các mảng màu.
Sự thành công của một tác phẩm về đề tài xuân được làm nên bởi nhiều yếu tố, nhưng hình tượng chính là kết tinh nghệ thuật. Nó vừa có giá trị thể hiện những khác biệt không lặp lại, lại vừa có khả năng khái quát theo quan niệm của nghệ sĩ. Vì lẽ đó trong quá trình tư duy về một tác phẩm đề tài xuân là sự khám phá những lớp nghĩa, những tầng ý sâu xa bên trong các hình tượng.
Bài in trên Cửa Việt số chuyên đề 3 (12.2021)
