|
B |
ạn đọc quan tâm đến Tạp Chí Cửa Việt có lẽ vì Quảng Trị là vùng đất dày chứng tích, vùng đất hiến dâng chia cắt và khát vọng. Một vùng đất luôn mang khát vọng hoá thân thành những giá trị văn hoá cho con người. Những ai đọc Tạp chí Cửa Việt đều cảm nhận được dòng chảy cuộc sống ở mảnh đất này với một mạch thời gian không ngừng nghĩ từ quá khứ đến hiện tại. Tạp chí Cửa Việt đã làm tròn chức năng nhiệm vụ của mình là tái hiện chân thành hiện thực hào hùng cũng như huyền thoại không kém phần bi thương nhân bản của mảnh đất truyền đầu ác liệt này. Với tiêu chí đó, Cửa Việt đã chiếm được vị trí và tồn tại lâu bền được trong lòng bạn đọc. Nâng cao chất lượng tờ tạp chí vừa hay vừa đúng định hướng đồng thời vẫn có màu sắc, tính chất riêng biệt so với các tờ báo bạn, đó là câu hỏi luôn được đặt ra đối với những người làm báo Cửa Việt. Trong bài viết này tôi mạo muội có mấy ý kiến ngắn về vấn đề sắc thái địa phương và tăng cường sắc thái địa phương trên Tạp chí Cửa Việt.
Tạp chí văn nghệ trước hết là diễn đàn của đội ngũ sáng tạo VHNT tỉnh nhà, là nơi công bố những sáng tác phẩm văn nghệ phản ánh cuộc sống sôi động từng ngày đang diễn ra trên mảnh đất này. Văn học nghệ thuật là một bộ phận tinh tuý và nhạy cảm nhất của Văn hoá. Sáng tạo ra các tác phẩm VHNT chính là góp một phần sáng tạo nên những giá trị Văn hoá phục vụ cho sự phát triển xã hội. Nghị quyêt TW 5 ( Khoá 8) của Đảng đã xác định rõ nền văn hoá mà chúng ta đang xây dựng là một nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Hiểu một cách đầy đủ thì xây dựng một nền văn hoá Việt Nam phải được bắt đầu từ những bản sắc độc đáo của từng vùng miền, từng địa phương, tổng hoà lại thành một bản sắc chung Việt Nam. Từ đó Văn học Việt Nam mới có đầy đủ hành trang, sức vóc để bước ra cùng nhân loại. Không thể có khái niệm văn hoá nhân loại nói chung nếu không được bắt nguồn từ bản sắc của từng dân tộc. Cũng như vậy, không thể có cái gọi là bẳn sắc Việt Nam nếu không khắc hoạ rõ nét bản sắc 54 dân tộc cùng nhưng vùng miền phong phú trên cả đất nước. Như vậy rõ ràng, khi chúng ta xác định trách nhiệm xây dựng nền văn hoá- văn học nghệ thuật Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, chính là chúng ta đã khẳng định nhiệm vụ của mình là phải khắc hoạ một cách sâu sắc và độc đáo sắc thái quê hương trong mỗi diễn đàn văn nghệ của mỗi địa phương.
Cũng có người lo ngại rằng, quá chú trọng đến bản sắc địa phương sẽ làm giảm giá trị phổ quát cũng như hạ thấp tầm của một tờ báo văn nghệ địa phương so với báo chí Trung ương. Hoàn toàn không phải như vậy. Bởi thực chất thì bất kì một tạp chí văn nghệ Trung ương nào cũng là nơi tập hợp những sáng tác tiêu biểu của các vùng miền, địa phương trong cả nước. Những tác phẩm ấy có khi là của các văn nghệ sĩ các địa phương viết về quê hương mình, có khi là của những nhà văn ở cơ quan trung ương nhưng đã đi sâu về từng vùng đất trên đất nước để sáng tác.
Gần đây, trên các diễn đàn phê bình, lí luận văn học cả nước xuất hiện nhiều đòi hỏi về vấn đề nhân loại trong sáng tác văn học. Nhân vật nhân loại, vấn đề nhân loại, tư tưởng nhân loại v..v..Đó là những bức xúc và đòi hỏi rất chính đáng và cần kíp để đưa được nền văn học chúng ta tiếp cận với nhân loại toàn cầu. Tuy nhiên, chúng tôi xin được khẳng định lại nhận thức của chúng tôi là, mọi vấn đề nhân loại đều có trong mỗi con người chúng ta, là nỗi bức xúc của từng quốc gia, từng mảnh đất trên toàn cầu. Vậy, nếu mỗi chúng ta trên từng mảnh đất ấy tiếp cận được những vấn đề nhân loại thì chúng ta vẫn đạt được tầm vóc tư tưởng toàn cầu.
Vậy sắc thái địa phương trong tạp chí văn nghệ được xác định ở những yếu tố nào. Theo tôi, trước hết nó được xác định ở 3 yếu tố :
1- Trước hêt là nội dung cuộc sống được phản ánh trong các tác phẩm trên tạp chí phải tập trung và rõ nét cuộc sống đang diễn ra trên địa phương mình.
2- Bên cạnh việc giới thiệu các sáng tác, mỗi tạp chí địa phương cần hết sức chú trọng việc sưu tập, nghiên cứu, đánh giá các di sản thiên nhiên, văn hoá, truyền thống lịch sử và bản sắc dân tộc vùng miền. Đây chính là một lợi thế mà các tạp chí văn nghệ TW khó so sánh được. Mấy năm qua, tạp chí CửaViệt đã làm tốt nhiệm vị này, đã góp phần vào việc quảng bá giới thiệu với bạn đọc cả nước về mảnh đất con người Quảng Trị, góp phần nhỏ vào nhiệm vụ kêu gọi đầu tư và du lịch trong sự phát triển kinh tế tỉnh nhà.
3- Sắc thái địa phương trên tạp chí còn được biểu hiện ở đội ngũ, lực lượng thường xuyên góp mặt trên diễn đàn này. Đó chính là trách nhiệm của một vườn ươm tài năng, một ngôi nhà chung cho lực lượng Văn nghệ sĩ địa phương thử thách và phát triển. Suốt 20 năm qua, tạp chí Cửa Việt đã tạo cơ hội cho nhiều thế hệ tác giả được công bố tác phẩm, giao lưu học tập, tự hoàn thiện mình. Nhiều người trong số đó đã trở thành các tác giả tên tuổi có đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp VHNT cả nước.
Lê Nin đã nói“ Chính giá trị tác phẩm văn hoá địa phương sẽ tạo ra độc giã của chính nó...” Tạp chí văn nghệ địa phương luôn mong mỏi có được những công chúng của Tạp chí văn nghệ .Vậy thì, yếu tố sắc thái địa phương trong Tạp chí văn nghệ địa phương trước hết là cách thức đội ngũ người viết tự bộc lộ mình , tự tìm hiểu mình, tự đánh giá mình trước công chúng bạn đọc ở địa phương
Trải qua chặng đường 20 năm hình thành và phát triển,Tạp chí Cửa Việt , diễn đàn của những người sáng tạo văn hoá, VHNT Quảng Trị đã đồng hành nhịp bước với Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà. Mặc dù trãi qua nhiều thử thách cam go , nhiều bước thăng trầm nhưng tạp chí Cửa Việt đã luôn biết vươn lên, khát khao với những đổi mới nhưng vẫn mang đậm những nét rất riêng của một không gian văn hoá Non Mai – Sông Hãn. Những tác phẩm trên Tạp Chí Cửa Việt đã khắc hoạ nên bức tranh muôn màu của cuộc sống trên đất Quảng Trị. Từ những không khí lao động trên ruộng đồng, công trường đến nỗi lo thường nhật của người dân nghèo nơi xóm vắng, từ những khát khao cháy bỏng yêu thương đến hạnh phúc đắng cay nơi mảnh đất chứa đựng bao nhiêu nghiệt ngã của chiến tranh... Có thể nói các tác phẩm văn học nghệ thuật trên Cửa Việt từ truyên, ký, thơ, người đất quê hương.... đã tạo được nội hàm mạnh mẽ trong việc giới thiêu truỳền thống và bản sắc của một vùng đất đặc biệt anh hùng. Đó là một bản sắc riêng nhưng không dị lập, lại hết sức trong sáng và lành mạnh, là một dòng chảy phù sa hoà trong con sông lớn Việt Nam hướng về chân thiện mỹ.
Mặc dù, những cố gắng và thành công của Cửa Việt còn rất khiêm tốn, nhưng đây là quan niệm, là cách thức, là bước đi của của một tờ báo văn nghệ địa phương để đồng hành cùng báo chí tỉnh nhà trên hành trình đổi mới, hướng tới xây dựng Quảng trị ngày càng giàu đẹp.
T.L
