Ngày 6 - 1 - 1946 đánh dấu sự kiện quan trọng trong lịch sử nước ta, khi lần đầu tiên người dân Việt
70 năm qua, nhân dân Quảng Trị cùng với nhân dân cả nước thực hiện quyền dân chủ của mình, thông qua các cuộc bầu cử để tự do lựa chọn và bầu ra những người xứng đáng làm đại biểu nhân dân thay mặt cho chính mình, gánh vác việc nước.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa I diễn ra vào ngày 6 - 1 - 1946 bầu ra 333 đại biểu. Sau đó theo đề nghị của Chính phủ, Quốc hội công nhận thêm 70 đại biểu không qua bầu cử từ các đảng phái chính trị khác nhằm tập hợp lực lượng đoàn kết dân tộc. Nhiệm kỳ Quốc hội khóa I kéo dài từ năm 1946 đến năm 1960.
Ở Quảng Trị, sáng sớm ngày 6 - 1 - 1946, cuộc bầu cử diễn ra sôi nổi, cử tri trong tỉnh hăng hái đi bỏ phiếu. Trên 98% cử tri đi bầu cử, các đại biểu trúng cử là các ông Lê Thế Hiếu, Trần Mạnh Quỳ và Đặng Thí. Các ông Trần Hữu Dực, Trần Quỳnh, những người con ưu tú của quê hương Quảng Trị cũng được bầu làm đại biểu Quốc hội khóa I tại đơn vị bầu cử thành phố Huế và tỉnh Phú Yên.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá II được tiến hành vào ngày 8 - 5 - 1960 với tổng số là 453 đại biểu. Trong đó có 362 đại biểu do nhân dân bầu trực tiếp, 91 đại biểu miền
Quốc hội khóa II với đặc điểm tình hình đất nước bị chia cắt làm hai miền. Các đại biểu của tỉnh Quảng Trị khóa I được tiếp tục lưu nhiệm và khu vực Vĩnh Linh có 3 đại biểu trúng cử là các ông Hoàng Đức Sản, Phó Bí thư Đảng ủy khu vực, Chủ tịch UBHC khu vực Vĩnh Linh; Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị BCHTW Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban TWMTTQ Việt Nam; Hồ Tơ, Thẩm phán TAND khu vực Vĩnh Linh. Sau đó, ông Hoàng Đức Sản từ trần, khu vực Vĩnh Linh bầu bổ sung ông Hoàng Văn Đáo, Ủy viên BCH Đảng bộ khu vực, Trưởng Ty Công an khu vực Vĩnh Linh. Cũng tại khóa này, có nhiều đại biểu quê ở tỉnh Quảng Trị được bầu vào Quốc hội ở các địa phương khác.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá III được tiến hành vào ngày 26 - 4 - 1964 với tổng số 453 đại biểu, trong đó có 366 đại biểu do nhân dân bầu trực tiếp và 87 đại biểu miền
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá IV được tiến hành vào ngày 11 - 4 - 1971 đã bầu ra 420 đại biểu. Khu vực Vĩnh Linh có 3 đại biểu trúng cử là ông Trần Đồng, Bí thư Đảng ủy khu vực Vĩnh Linh; ông Nguyễn Ray (tức Hồ Ray), Ủy viên UBHC khu vực Vĩnh Linh; bà Nguyễn Thị Dậu, Đảng ủy viên, Hội trưởng Hội phụ nữ xã Vĩnh Giang, khu vực Vĩnh Linh. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá IV từ năm 1971 đến năm 1975.
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá V được tiến hành vào ngày 6 - 4 - 1975 đã bầu ra 424 đại biểu. Khu vực Vĩnh Linh có 3 đại biểu trúng cử là ông Trần Đồng, Bí thư Đảng ủy khu vực Vĩnh Linh; ông Nguyễn Ray (tức Hồ Ray), Đảng ủy viên khu vực, Trưởng ban Chỉ đạo miền núi khu vực Vĩnh Linh, Ủy viên UBTW MTTQ Việt Nam; bà Nguyễn Thị Dậu, Đảng ủy viên, Hội trưởng Hội phụ nữ xã Vĩnh Giang, khu vực Vĩnh Linh.
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá VI được tiến hành vào ngày 25 - 4 - 1976, tức là chỉ hơn một năm sau cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá V, do cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã hoàn toàn thắng lợi, cần thiết phải tổ chức Tổng tuyển cử Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất. Cuộc bầu cử này đã bầu ra 492 đại biểu Quốc hội. Nhiệm kỳ Quốc hội từ năm 1976 đến năm 1981.
Ở Quảng Trị, ngày 25 - 4 - 1976 đã thực sự trở thành ngày hội lớn. Trong không khí tưng bừng, phấn khởi, cuộc bầu cử đã diễn ra sôi nổi, thật sự dân chủ và đúng pháp luật, có hơn 98% cử tri trong toàn tỉnh đi bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội, đặc biệt là cử tri vùng mới giải phóng, nơi đầu tiên sau 30 năm nhân dân được thực hiện quyền dân chủ với chế độ mới. Tại địa bàn Quảng Trị và khu vực Vĩnh Linh có 4 đại biểu trúng cử là ông Hồ Sỹ Thản, Phó Chủ tịch UBND Cách mạng tỉnh Bình Trị Thiên; bà Hồ Thị Hương, Hội trưởng Hội LHPN huyện Hướng Hoá bà Nguyễn Thị Lý, Uỷ viên BCH Đảng bộ, Uỷ viên thư ký UBND xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh; ông Nguyễn Chí Phi, Anh hùng LLVTND.
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá VII được tiến hành vào ngày 26 - 4 - 1981 đã bầu ra 496 đại biểu. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá VII từ năm 1981 đến năm 1987.
Ở Quảng Trị, cuộc bầu cử đã thực sự dân chủ và thành công. Trên địa bàn Quảng Trị có 3 đại biểu trúng cử là ông Lê Văn Hoan, Uỷ viên Thường vụ Tỉnh uỷ, Bí thư Huyện uỷ Triệu Hải; bà Hồ Thị Hương, UVBCH Đảng bộ huyện Hướng Hoá, UVBCHHLHPN Việt Nam, Uỷ viên Hội đồng Dân tộc Quốc hội; Đại tá Nguyễn Chí Phi, Anh hùng LLVTND, Uỷ viên Thường vụ Thị uỷ, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự thị xã Đông Hà.
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá VIII được tiến hành vào ngày 19/4/1987 đã bầu ra 496 đại biểu, là Quốc hội của giai đoạn khởi đầu sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá VIII từ năm 1987 đến năm 1992.
Ở Quảng Trị có 99,4% cử tri tham gia bầu cử. Trên địa bàn Quảng Trị có 3 đại biểu trúng cử là ông Lê Văn Hoan, Uỷ viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh uỷ, UVUBMTTQVN, Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh BTT; bà Trương Thị Khuê, Tỉnh uỷ viên, Anh hùng LLVT, UVBCHTWHLHPN Việt Nam, Hội trưởng Hội LHPN tỉnh BTT; ông Hồ Văn Bảy, Uỷ viên Thường vụ, Trưởng Ban Dân vận Huyện uỷ, UVUBMTTQVN, Chủ tịch UBMTTQVN huyện, Phó Chủ tịch UBND huyện Hướng Hoá. Tháng 7 - 1989, tỉnh Quảng Trị được lập lại, cùng với 3 đại biểu được bầu trên địa bàn Quảng Trị, các ông: Thượng tướng Đoàn Khuê, Ủy viên Bộ Chính trị, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam; Trần Trọng Tân, Ủy viên BCHTW Đảng, Trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương lập thành Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá IX tiến hành vào ngày 19 - 7 - 1992 bầu ra 395 đại biểu. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá IX từ năm 1992 đến năm 1997.
Ở Quảng Trị, là cuộc bầu cử đầu tiên sau khi được tách ra từ tỉnh Bình Trị Thiên lập lại tỉnh, có 4 đại biểu trúng cử là Đại tướng Đoàn Khuê, Uỷ viên Bộ Chính trị BCHTW Đảng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Uỷ viên Hội đồng Quốc phòng - An ninh Quốc hội; ông Nguyễn Đức Hoan, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Trị; bà Trương Thị Khuê, Tỉnh uỷ viên, Ủy viên BCH TWHLHPNVN, Chủ tịch HLHPN, UVUBMTTQVN tỉnh, AHLLVTND, Uỷ viên Uỷ ban các vấn đề xã hội Quốc hội; ông Hồ Gô, UVUBMTTQVN, Phó Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh, Phó Chủ tịch Phân hội hữu nghị Việt – Lào, Quảng Trị - Savannakhet.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá X được tiến hành vào ngày 20 - 7 - 1997 đã bầu ra 450 đại biểu. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá X từ năm 1997 đến năm 2002.
Ở Quảng Trị, cuộc bầu cử đã thành công tốt đẹp, có 5 đại biểu trúng cử là Đại tướng Đoàn Khuê, Uỷ viên Bộ Chính trị BCHTW Đảng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; ông Nguyễn Đức Hoan, Uỷ viên BCHTW Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Phan Quang, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban đối ngoại Quốc hội; ông Nguyễn Đức Chính, Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Sở Tư pháp; bà Hồ Thị Hồng, Phó Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND huyện Đakrông. Tháng 4 - 2001 ông Vũ Trọng Kim, Ủy viên BCHTW Đảng, Bí thư thứ nhất BCHTW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội được bầu tại tỉnh Gia Lai chuyển công tác về làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị, chuyển về sinh hoạt cùng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị.
Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XI được tiến hành vào ngày 19 - 5 - 2002 đã bầu ra 498 đại biểu. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá XI từ năm 2002 đến năm 2007.
Ở Quảng Trị, có 6 đại biểu trúng cử là các ông Vũ Trọng Kim, Uỷ viên BCHTW Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Trị; Trung tướng Nguyễn Khánh Toàn, Uỷ viên BCHTW Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an; Thiếu tướng Nguyễn Văn Thưởng, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam; bà Nguyễn Thị Thuỳ Mỵ, Uỷ viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh uỷ; Đại tá Trần Viết Quốc, Uỷ viên Thường vụ Tỉnh uỷ, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh; ông Hồ Ấm Lương, Chủ tịch UBMTTQVN huyện Hướng Hoá.
Cuộc bầu cử Quốc hội khoá XII được tiến hành vào ngày 20 - 5 - 2007 bầu ra 493 đại biểu. Nhiệm kỳ Quốc hội khoá XII từ năm 2007 đến năm 2011.
Ở Quảng Trị, có 6 đại biểu trúng cử là Thiếu tướng Cao Xuân Hồng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Bộ Công an; ông Lê Như Tiến, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp Văn phòng Quốc hội; ông Phạm Đức Châu, Uỷ viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh uỷ; ông Lê Bá Nguyên, Tỉnh uỷ viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Hoàng Văn Em, Tỉnh uỷ viên, Chánh án Toà án nhân dân tỉnh; bà Ly Kiều Vân, Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra Huyện uỷ Đakrông.
Cuộc bầu cử Quốc hội khóa XIII được tiến hành vào ngày 22 - 5 - 2011 bầu ra 500 đại biểu .
Ở Quảng Trị, có gần 42 vạn cử tri hân hoan đi bỏ phiếu bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIII và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2011 - 2016, có 6 người trúng cử đại biểu Quốc hội là ông Phạm Vũ Luận, UVBCHTW Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; ông Lê Như Tiến, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội; ông Phạm Đức Châu, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh khóa XII; ông Hà Sỹ Đồng, Tỉnh ủy viên, Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Bến Hải; bà Ly Kiều Vân, Tỉnh ủy viên, Phó Bí thư Huyện ủy Đakrông; ông Hoàng Đức Thắm, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh.
Qua 70 năm hình thành và phát triển với 13 nhiệm kỳ Quốc hội, nhưng cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên vẫn còn nguyên ý nghĩa lịch sử. Thắng lợi của Tổng tuyển cử thể hiện ý chí sắt đá và quyết tâm không gì lay chuyển nổi của nhân dân ta là độc lập, tự do và dân chủ. Ngày 6 - 1 - 1946 đã đi vào lịch sử nước ta như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước trưởng thành của nhà nước cách mạng Việt
H.Đ.C
