Đường Xuyên Á qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo nối thông thương với nước bạn Lào trên Hành lang kinh tế Đông - Tây - Ảnh: PV
Phát huy hào khí chiến thắng Đường 9 - Nam Lào, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Quảng Trị đã đoàn kết một lòng, kiên trì, bền bỉ vượt qua mọi khó khăn, nỗ lực phấn đấu đạt nhiều thành tựu, cùng cả nước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới. Nền kinh tế tăng trưởng khá; cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tạo nguồn lực cho sự phát triển. Tốc độ tăng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh bình quân 5 năm 2016 - 2020 đạt 7,16%, tăng 1,25% so với nhiệm kỳ trước và cao hơn bình quân chung của cả nước. GDP bình quân đầu người năm 2020 đạt 55,4 triệu đồng, gấp 1,6 lần năm 2015. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã góp phần thay đổi diện mạo vùng quê, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; toàn tỉnh có 60 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 1 huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới.
Từ chỗ là “vùng trắng” về công nghiệp trong những ngày đầu lập lại tỉnh, theo dòng thời gian, 3 khu công nghiệp, 15 cụm công nghiệp trên 7.700 cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, trong đó có nhiều cơ sở quy mô khá lớn hình thành và đưa vào hoạt động. Các ngành công nghiệp có thế mạnh như dệt may, chế biến gỗ, chế biến thủy sản, năng lượng… được chú trọng đầu tư. Công nghiệp năng lượng tái tạo có sự phát triển nhanh chóng; tổng công suất phát điện năm 2020 đạt 377MW, tăng gấp 3,7 lần so với năm 2015. Dự kiến cuối năm 2021 sẽ có thêm 900 MW điện gió, điện mặt trời hòa lưới điện quốc gia. Tháng 1 năm 2021, Trung tâm điện khí LNG Hải Lăng (Quảng Trị) được Chính phủ bổ sung vào Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, trong đó giai đoạn 1 quy mô công suất 1.500 MW. Cùng với các dự án nhiệt điện than 1.320MW, nhiệt điện khí 340MW (sử dụng khí từ mỏ Báo Vàng) và nguồn khí mới phát hiện từ mỏ Kèn Bầu, hứa hẹn tương lai không xa Quảng Trị sẽ trở thành một trong những trung tâm năng lượng của khu vực miền Trung và cả nước.
Hệ thống đô thị phát triển nhanh. Du lịch phát triển trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Những địa danh ghi đậm dấu ấn trong chiến tranh vệ quốc như Tà Cơn - Khe Sanh, Cồn Tiên, Dốc Miếu, cầu Hiền Lương - sông Bến Hải, địa đạo Vịnh Mốc, đảo Cồn Cỏ, Thành Cổ Quảng Trị… được đầu tư tôn tạo trở thành “địa chỉ đỏ” trong giáo dục truyền thống vừa khai thác phục vụ du lịch. Các lễ hội “Thống nhất non sông”, “Nhịp cầu Xuyên á”, “Hoa đăng trên sông Thạch Hãn”… để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng đồng bào, chiến sĩ cả nước. Tour du lịch “Hoài niệm về chiến trường xưa và đồng đội” đã thu hút hàng triệu lượt du khách trong nước và quốc tế. Môi trường đầu tư, kinh doanh được quan tâm cải thiện, nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước đã tìm đến Quảng Trị.
Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được chú trọng đầu tư. Nhiều dự án công trình giao thông, thủy lợi hoàn thành phục vụ quốc phòng và phát triển kinh tế. Đến nay, toàn tỉnh có gần 2.400 km quốc lộ, tỉnh lộ và đường huyện. Hệ thống đường đô thị, liên xã, liên thôn được nhựa hóa, bê tông hóa. Cầu Cửa Tùng, cầu Cửa Việt, cầu Bắc Phước, cầu Thành Cổ và nhiều cây cầu nối đôi bờ mơ ước của bao thế hệ đã trở thành hiện thực. Đường 9 năm xưa chiến công lẫy lừng nay trở thành đường Xuyên Á - Hành lang kinh tế Đông - Tây với điểm khởi đầu phía Thái Bình Dương là cảng biển Cửa Việt, cảng biển Mỹ Thủy trên đất Quảng Trị, là “đường lớn đã mở” cho Quảng Trị phát triển trong thời kỳ hội nhập.
Văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ, an sinh xã hội được chăm lo. Là tỉnh chịu nhiều mất mát trong chiến tranh, Quảng Trị luôn quan tâm thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người có công với nước. Các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” diễn ra sâu rộng. Quảng Trị thay mặt cả nước chăm sóc chu đáo gần 55.000 mộ liệt sĩ là con em của 52 tỉnh, thành trong cả nước. Sự nghiệp giáo dục - đào tạo tiếp tục phát triển gắn với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; cơ sở vật chất từng bước được đầu tư; đội ngũ cán bộ, giáo viên ngày càng chuẩn hóa về trình độ. Truyền thống hiếu học của quê hương được khơi dậy, phát huy và tỏa sáng. Học sinh Quảng Trị đạt nhiều giải cao trong các cuộc thi văn hóa, các sân chơi trí tuệ cấp quốc gia và quốc tế. Chất lượng y tế từng bước nâng cao, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe Nhân dân. 100% xã đạt bộ tiêu chí quốc gia về y tế; nhiều kỹ thuật mới, hiện đại về khám, chữa bệnh được triển khai ứng dụng và phát huy tác dụng. Mỗi năm, tỉnh giải quyết việc làm mới cho trên 10.000 lao động. Các hoạt động khoa học và công nghệ hướng vào việc nghiên cứu ứng dụng, góp phần phát triển sản xuất, bảo vệ môi trường. Hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục, thể thao phát triển rộng khắp, khơi dậy những giá trị văn hoá của dân tộc và nét bản sắc của vùng đất Quảng Trị.
Quốc phòng, an ninh được tăng cường; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia ngày càng được nâng cao về chất lượng và hiệu quả. Công tác đối ngoại quốc phòng được quan tâm thực hiện. Từ năm 2005, Quảng Trị đã có sáng kiến tổ chức kết nghĩa bản - bản hai bên biên giới với tỉnh Savannakhet và Salavan của Lào, mô hình này đã được duy trì và nhân rộng trên toàn quốc.
Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được triển khai đồng bộ, quyết liệt, có nhiều cách làm mới, sáng tạo và hiệu quả. Ban Thường vụ Tỉnh ủy và cấp ủy các cấp đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các chủ trương, giải pháp, cách làm mới về công tác xây dựng Đảng được thực tiễn khẳng định là sáng tạo, hiệu quả như: Thực hiện ký cam kết trách nhiệm của người đứng đầu và tập thể lãnh đạo cấp dưới với cấp trên; tổ chức sinh hoạt chuyên đề theo hình thức diễn đàn ở chi bộ đảng; phát triển tổ chức đảng, đảng viên trong doanh nghiệp ngoài nhà nước…, đã có tác dụng thiết thực, làm chuyển biến mạnh mẽ các mặt công tác xây dựng Đảng. Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội ngày càng chuyển biến tích cực theo hướng gần dân, sát dân. Dân chủ được phát huy, khối đại đoàn kết toàn dân ngày càng được củng cố, tăng cường. Nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự phát triển của quê hương, đất nước.
Phát huy truyền thống đoàn kết trong chiến tranh và tinh thần phối hợp, hiệp đồng tác chiến trong chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào, tỉnh Quảng Trị luôn chú trọng giữ gìn, phát huy, xây đắp và nâng tầm mối quan hệ hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện với các tỉnh của nước bạn Lào. Lãnh đạo tỉnh, các ngành, Mặt trận và các tổ chức chính trị xã hội tỉnh, các huyện giáp biên giới với nước bạn Lào và các cơ quan địa phương đồng cấp của các tỉnh bạn đã duy trì tốt cơ chế hội đàm thường niên, trao đổi đoàn, trao đổi kinh nghiệm về phát triển kinh tế - xã hội, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị… góp phần vun đắp thêm mối quan hệ hữu nghị, hợp tác đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước Việt Nam - Lào trong thời kỳ mới. Đường 9 - con đường mở ra phục vụ mục đích quân sự và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và là chiến trường khốc liệt trong chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh năm 1968, chiến dịch Đường 9 - Nam Lào năm 1971, nay trở thành huyết mạch của Hành lang kinh tế Đông - Tây nối hai bờ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, con đường kết nối thúc đẩy sự thịnh vượng của các quốc gia trong khu vực. Lợi thế về quân sự của tuyến đường 9 đã sớm được Chính phủ Việt Nam, Lào và các nước Tiểu vùng sông Mê Kông phát huy phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
