|
T |
rong những năm chúng tôi đón tết ở rừng thì có lẽ cái tết năm 1972 (Nhâm Tý) là rộn ràng và chu đáo hơn cả. Cảm nhận này với chiến trường Trị Thiên Huế nếu chưa phải là chung thì ít ra cũng của riêng tôi. Với tôi, đã có đến 6 cái tết ở chiến trường, mỗi cái để lại cho tôi những dấu ấn khó quên. Cái thì đói, đói đến mức không lê nổi đôi chân ra khỏi lán. Những khi đói khát ta thường bắt gặp những giấc mơ về ăn uống. Đêm 30 ngủ mơ thấy được về phép ăn tết với gia đình; cái thì chiến sự diễn ra ác liệt, từ ngày 29 đến mồng 3 cán bộ chiến sĩ được lệnh đề cao cảnh giác, tăng cường bố phòng, tuần tiểu. Ngày mồng một Tết phải đi cứu hầm, cứu kho, cấp cứu người bị thương; cái thì sát tết phải di chuyển địa điểm, tìm nơi làm kho, đào hầm, dựng lán; cái thì ăn tới ăn lui đến hai lần mà vẫn không có không khí tết... Mãi đến năm 1972, cái tết năm ấy được tổ chức khá chu đáo nên tôi gọi đó là tiệc rừng.
Trước tết khoảng một tuần, lãnh đạo Ban kinh tế Khu ủy Trị Thiên Huế quyết định thưởng cho chúng tôi một ngày nghỉ và một chiếc đồng hồ senkô để đơn vị đổi heo, đổi nếp tổ chức tết cho cán bộ chiến sĩ trong đơn vị vì đã có thành tích xuất sắc trong chiến đấu và công tác trong năm.
Ngày nghỉ ấy tất cả đơn vị luồn rừng, xuống suối vào dân để tìm kiếm lương thực, thực phẩm cho cái tết âm lịch với phương châm: Bảo đảm công tác, an toàn tuyệt đối và cái tết vui vẻ, thịnh soạn.
Nghị quyết rằng: Nhóm luồn rừng chủ yếu kiếm măng tươi, nấm các loại, thịt rừng, rượu đoác. Nhóm xuống suối kiếm cá, ốc, rau rừng. Nhóm vào nhà dân cố gắng đem chiếc đồng hồ đi để đổi cho được heo to, nếp ngon.
Sát tết, một số bộ phận cán bộ chiến sĩ của đơn vị ở đồng bằng và giáp ranh lên có đem theo mấy ống mì phật, mấy hộp cá trích. Số mỳ và cá này bao gồm nhiều nguồn cung cấp: Gia đình gửi lên, bạn bè gửi tặng với tình cảm là anh em ở rừng có hương vị của quê hương. Thông thường cứ mỗi chuyến đi về như thế, anh chị em tổ chức liên hoan mừng ngày vui gặp lại. Nhưng hôm nay chúng tôi bàn là buổi liên hoan ấy sẽ được tổ chức vào chiều ba mươi hoặc sáng mồng một tết. Sở dĩ phải xử lý như vậy là do có chút trục trặc về việc đổi heo, đổi nếp với đồng bào.
Nhóm vào dân khi về đến bản đã giới thiệu rất hay: Cán bộ chiến sĩ LT11 có cái đồng hồ không cần lên giây lên chạc, chỉ cần lắc lắc là nó chạy suốt ngày suốt đêm. Đồng hồ còn có cửa sổ để coi ngày ni là ngày mấy. Bà con ai cần đồng hồ đeo tay, đồng hồ tự động, đồng hồ "rin" thì xin cho chúng tôi heo, nếp, chúng tôi cho đồng bào đồng hồ. Một người dân trong bản có tên Kồn Moong hỏi:
- Họ đòi mấy?
Chúng tôi đáp"
- Heo phải năm gang (1) nếp phải hai chạt (2).
- Chi mà dữ rứa hè. Nếp có lẽ e được, heo thì miềng chỉ có một con hai gang (3) thôi. họ có ưng thì miềng đổi.
- Chà, Kồn Moong trả rẻ quá. Đồng hồ có cửa sổ mà. Với lại heo hai gang thì nhỏ quá ăn làm sao được.
Vẫn cái rựa trên vai, chiếc điếu cày trên môi anh nói:
- Nhỏ như con chuột, con nhái còn ăn được nữa là huống hồ con heo... Heo có nhỏ thì nó vẫn to hơn chuột hơn nhái...
Nói xong câu lý sự ấy anh ngước mắt nhìn trời như thể để tư duy rồi anh nói tiếp như là để so sánh:
- Bữa ni mà đồng hồ chỉ có một cửa là lạc hậu hung rồi. Cu Lai xã đội trưởng xã mình lấy súng AK bắn rơi máy bay Mỹ cấp trên vừa cho hắn một cái đồng hồ có đến hai cửa sổ lận...
Thế là việc đổi chác có vấn đề. Vì vậy chúng tôi quyết định để mỳ để cá hộp lại nhằm đề phòng ngày tết mà chẳng có chi khác ngoài rau rừng và mắm khô.
Trong những năm gấn đây, nhất là từ khi khai thông tuyến thống nhất B, cán bộ chiến sĩ cũng cần có những thực phẩm cao cấp và tươi sống như heo, gà, nếp để đủ sức bám trụ chiến trường nên đã đem nào muối, nào áo quần Tô Châu, nào chăn len, võ chăn vải hoa, đồng hồ đeo tay, gương lược, dép nhựa Tiền Phong... để đổi chác. Việc trao đổi bằng hiện vật được diễn ra một cách tự phát, hòan toàn tùy thuộc vào cái cần, cái ưng... chứ không căn cứ vào giá trị hàng hóa.
Sáng 30 tết thời tiết thật đẹp. Bầu trời trong xanh, xa xa vài làn mây mỏng trắng xóa lang thang lơ lửng. Vài tia nắng dọi xuống tán cây rừng lan ra trên mái lá mây đã sẩm màu của doanh trại. Cả đơn vị đang dọn dẹp vệ sinh, trang trí hội trường, sửa lò Hoàng Cầm, đan thêm rổ rá, đóng lại các thứ hỏng ở lán ăn, đặt thêm các tấm đá vào bến suối, sửa chữa con đường từ bếp đến khe... thì đột nhiên xuất hiện anh Kồn Moong hăm hở bước vào trên vai là một con heo đặt ngang anh vác, nặng cỡ 30 kg, sau lưng là một achói lớn đựng đầy gạo nếp. Mồ hôi nhễ nhại, anh nói:
À mà! Miềng đem heo đem nếp cho cán bộ ăn tết đây. Mấy gang mấy chạt mà chi. Một cửa hai cửa sổ mà chi. Có heo có nếp cho cán bộ ăn tết là miềng vui rồi.
Nói xong anh cười ha hả. Chúng tôi những người có mặt bên anh bị cái vui lây cũng cười theo. Tôi hỏi:
- Thế họ có ưng cái đồng hồ không?
- À mà! Ưng lắm, ưng hung.
Thế là sự đổi chác đã được chấp nhận.
Cả đơn vị bắt tay mổ heo, gói bánh ngay trong chiều. Không khí đón tết cổ truyền của đơn vị giữa rừng xanh đại ngàn làm cho tất cả chúng tôi xích lại gần nhau và cũng đỡ nhớ nhà. Đã lâu lắm đơn vị mới có được cái tết vui vẻ như vậy. Niềm vui trong ngày trọng đại thường được nhân lên gấp bội.
Giao heo giao nếp và nhận đồng hồ xong anh Kồn Moong rất muốn về với vợ, nhất là khi trong tay đang có chiếc đồng hồ.
Chúng tôi dứt khoát không cho anh về, khó khăn lắm mới bắt được anh qua đêm với đơn vị đón giao thừa.
Khi đã có vài bát B52 rượu đoác vào người (loại bát bằng sát do Trung Quốc sản xuất to hơn cái bát Hải Dương nên gọi là bát B52), anh Kồn Moong dõng dạc tuyên bố:
À mà! Miềng đêm nay ở với cán bộ. Thiếu vợ một đêm mà chi...
L.B.T
