|
K |
hông có cái rạng rỡ như trưa 30.4.1975 lúc mà trung úy Bùi Quang Thận cắm lá cở nửa đỏ nửa xanh vương khói lửa chiến trận lên nóc dinh Độc Lập ngụy quyền Sài Gòn báo hiệu giờ toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kéo dài suốt ba thập kỷ. Không có cái hào hùng như chiến sĩ Nguyễn Quang Vinh người được vinh dự cắm lá cờ trên nóc hầm tướng Đờ-cát chỉ huy trưởng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ vào buổi chiều ngày 7.5.1954 báo hiệu giờ toàn thắng của chiến dịch Điện Biên lịch sử...
Không có tất cả những cái đó bởi sự kiện treo cờ lên cột đèn biển Cửa Tùng (Quảng Trị) sáng 30 tết Đinh Mùi (1967) diễn ra âm thầm lặng lẽ trong một ngày chiến tranh bình thường của những con người bình thường, rất dễ khuất lấp trong muôn vàn sự kiện lớn khác trong chiến tranh. Tuy nhiên không thể không viết về họ bởi trong bối cảnh ngày ấy không phải ai cũng có gan làm.
Ngày ấy đang là thời điểm nóng bỏng nhất của cuộc chống Mỹ cứu nước. Ở địa bàn giới tuyến 17 nhất là khu vực Cửa Tùng bom đạn Mỹ cày xới đến nát tươm mọi thứ trên mặt đất. Đâu đâu cũng đỏ cháy một màu đất đỏ ba zan trên đó sừng sững ở bờ biển là cột đèn biển dẫu bị đánh phá nhiều lần vẫn uy nghi, ngạo nghễ. Và chính cái điểm uy nghi, ngạo nghễ này đã được các chiến sĩ tự vệ trạm hải văn Cửa Tùng chọn làm nơi treo cờ đón tết mừng Đảng mừng Xuân.
Nhận rõ tầm quan trọng, Bí thư chi bộ Hoàng Khiêm liền triệu tập hội nghị chi bộ bất thường ra nghị quyết lãnh đạo và tổ chức thực hiện. Vẫn biết việc treo cờ trên cột đèn cao mấy chục mét ở cách gần đồn địch khoảng vài ngàn mét là một việc làm táo bạo có thể nguy hiểm đến tính mạng nhưng không một ai chùng bước. Ông Vũ Xuân Thiều quyền trưởng đài thời điểm ấy kể lại:
"Khi phổ biến nghị quyết chi bộ, ai cũng xung phong nhận phần treo cờ khiến lãnh đạo rất khó xử. Thoạt đầu chúng tôi định giao cho anh Đồng vì anh là người có hoàn cảnh đặc biệt nhất. Bộ đội miền Nam tập kết chuyển ngành, anh có người vợ trẻ nhà chỉ cách Đài chừng vài ba giờ đồng hồ quốc bộ nhưng do Mỹ Diệm cự tuyệt hiệp thương tổng tuyển cử nên 13 năm không một lần gặp. Đồng tha thiết nói với chi bộ: "Để cho tôi treo cờ, mấy ngày tết, ở trong nớ, vợ tôi và bà con Do Linh nhìn cho sướng mắt". Chúng tôi rất trân trọng nguyện vọng của Đồng nhưng sau khi cân nhắc kỹ quyết định chọn Cư. Cư mới thuyên chuyển về Đài được một năm, là ngưòi trẻ nhất trong Đài lại là người địa phương Cửa Tùng nên giao nhiệm vụ này cho Cư là hợp lý nhất".
Tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Cư người treo cờ năm xưa nay nghỉ hưu tại thôn An Đức xã Vĩnh Quang. Ông kể cho tôi nghe nhiều chuyện về cuộc sống chiến đấu của đồng nghiệp, về bộ đội và nhân dân quê ông trong những năm đánh Mỹ, tuyệt nhiên không đả động gì đến vụ treo cờ. Gặng hỏi ông thì ông bảo, trời của ta, đất của ta, cờ của ta, treo lúc nào mà chẳng được, có gì đáng nói? Phải thừa nhận ông Cư thuộc típ người say chuyện, ông kể lan man rất nhiều chuyện, tôi phải chắp nối trong câu chuyện bất tận của ông mới biết ít nhiều về sự kiện này.
Cột đèn biển nơi được chọn treo cờ cao khoảng 20 mét cấu trúc toàn bằng sắt lắp ghép theo hình tứ giác đáy dưới to, nhỏ dần lên đỉnh tháp là mục tiêu đánh phá thường xuyên của máy bay Mỹ, có ngày ba, bốn đợt nhưng chỉ bị cong vênh, sứt thủng một số thanh giằng chứ không thể đổ gục.
Sáng 30 tết năm ấy gồm Sắt, Cát, Cư mang theo một lá cờ to đã gắn sẵn vào cán, trời còn sương đã hăm hở tiến đến cột đèn, cách nơi đóng quân chừng 500 mét. Đến nơi Sắt và Cát đứng dưới đất cảnh giới để Cư trèo lên. Được khoảng 2/3 cột bỗng từ phía nam sông Bến Hải một máy bay trinh sát OV10 lò dò mò tới. Cát hét to"Xuống mau! Xuống mau!" nhưng không kịp nữa rồi. Chiếc OV10 trờ tới rất nhah, nó phát hiện được có người đang trèo lên cột. Nó hơi chúi đầu xuống, một tiếng "bụp" vang lên đanh sắc rồi cách chân cột khoảng 20 mét cột khói trắng đặc quánh bốc lên cuồn cuộn. Lập tức từ căn cứ pháo binh địch Dốc miếu cách cột đèn khoảng 4000 mét những quả đạn xé gió lao tới nổ choang choác quanh cột đèn. Tình thế lúc này dồn Cư vào thế tiến thoái lưỡng nan. Hai người dưới đất hét lạc cả giọng "Xuống mau! Xuống mau!" nhưng bị tiếng nổ át mất.
Tôi hỏi Cư:
- Sao lúc đó không tụt xuống tạm tránh một lúc?
Cư bảo:
- Khi pháo bắn quả đầu tiên tôi chỉ còn cách đỉnh cột khoảng vài mét nữa. Khói bụi mù mịt, mảnh đạn và đất đá bay vèo vèo quanh người, tụt xuống hay trèo lên đều nguy hiểm như nhau nhưng tụt xuống thì quá uổng công chuẩn bị của cả Đài trong suốt một đêm và cả công trèo của tôi nữa. Thôi thì còn vài mét nữa gắng thử xem, may ra.
Và thế là mặc những tiếng nổ ì oàng chung quanh. Cư bình tĩnh và tự tin bám chặt từng thanh sắt dằng tiếp tục trèo lên đỉnh, buộc chặt cán cờ vào đó rồi nhanh chóng tụt xuống trước sự vui mừng đến trào nước mắt của Sắt và Cát. Gặp gió cờ ta phần phật tung bay trong nắng sớm. Bọn địch ở Dốc Miếu vô cùng bực tức nã pháo vào cờ suốt ngày 30 và mồng một tết nhưng chúng càng bắn thì cờ ta càng tung bay mạnh hơn, đẹp hơn . Cho đến mãi chiều tối ngày mồng một Cư lại bình tĩnh trèo lên đem cờ về mới hay cờ bị thủng tới 19 lỗ, còn anh thì rất may không hề bị xây xát gì. Cư nói vui với tôi: "Tổ quốc đã che chở cho tai qua nạn khỏi".
Lá "cờ in máu chiến thắng mang hồn nước" kiêu hãnh tung bay trong lửa đạn quân thù thêm một lần nữa khẳng định ý chí độc lập tự do, quyết chiến quyết thắng của lực lượng vũ trang và nhân dân Vĩnh Linh là bất diệt. Đó là nhận định của ông Vũ Xuân Thiều nguyên cán bộ của Đài hải văn Cửa Tùng khi cung cấp tư liệu cho chúng tôi viết bài này.
Về phần mình tôi tin rằng hôm đó tuy ông Đồng không có vinh dự được treo cờ nhưng người vợ trẻ thủy chung của ông sống trong vòng kìm kẹp của kẻ thù có thể tha hồ ngắm cờ ta đến "no" mắt.
T.B
