|
T |
ác giả Văn Đản không phải là người sáng tác chuyên nghiệp. Suốt cuộc đời, ngoài 70 tuổi anh không đi đâu khỏi cái làng quê: Xóm Chùa xã Vĩnh Tân huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị, nơi anh sinh ra, lớn lên và hoàn thiện nhân cách.
Anh là một nông dân thực thụ, một nông dân trăm phần trăm. Nhưng là một nông dân nghệ sĩ. Thời chống Mỹ, như bao người dân khác ở quê hương, anh Văn Đản là một trong những người “Giỏi tay cày, hay tay súng” bám trụ ngoan cường trên mảnh đất ngút trời khói lửa bom đạn để sản xuất, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, góp phần mình vào việc đưa lực lượng Dân quân Du kích x·Vĩnh Tân được Đảng và Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang” trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Từ thực tiễn hào hùng của những tÊm gương đánh Mỹ bảo vệ quê hương ®· gợi nguồn cảm xúc sáng tạo nơi người nghệ sĩ nông dân ấy. Và thế là Văn Đản ngoài c¸i cày, khẩu súng trước đó, nay lại có thêm cây bút, một cây bút “Trường Sơn” bể nắp là của hiếm mậu dịch b¸nphân phối thời đó. Có bút rồi Văn Đản hăm hở viết. Anh viết thơ ca, hò, vè, tổ khúc, hoạt cảnh dân ca, kịch nói, dàn dựng tập luyện cho đội Văn nghệ x· nhà phục vụ nhu cầu đời sống tinh thần ngay trên trận địa, đường hào, vốn rất thiếu thốn trong sự ác liệt triền miên của cuộc chiến tranh, góp phần vào phong trào “Tiếng hát át tiếng bom”.
Thỉnh thoảng anh chọn một số tác phẩm gửi báo “Thống nhất” của Khu ủy Vĩnh Linh, các tập san, tạp chí và báo nói của tỉnh, Trung ương.
Tôi ®· đọc Văn Đản, biết anh cùng một số tác giả của Vĩnh Linh như: Lưu NiÖm, Thanh Bình, Hải Hiền, Văn Tuyên, Gia Tự, Đình Dúng v.v… từ những năm 1967 - 1968 thế kỷ trước. Đó là sự quen biết trên mặt báo. Bốn mươi năm rôi mà những tứ thơ, vần thơ ấy vẫn còn đọng đến bây giờ.
“Vĩnh Tân nơi đất nung ngàn độ
Lửa căm hờn bèc cao
Trong thương đau
Bám đất bám làng không lui một bước
Đất vạch chiến hào dài theo lòng yêu nước
Mở lối quân đi rạo rực bàn chân
Vĩnh Tân dựng lũy giăng thành
Đến ngôi mộ cũng chồm lên làm bệ bắn”
Quen biết trên mặt báo mấy chục năm qua, đến khi tôi về hưu mới biết mặt tác giả. Từ đó, giữ mối quan hệ giao lưu tuổi già bè bạn.
Văn Đản vẫn cầm bút nhưng không phải cây bút “Trường Sơn” bể nắp dạo nào mà là bút bi “Thiên Long” loại anh ưa dùng vì nét to mực đậm.
Anh viết thơ, dân ca, và các thể loại khác. Thơ anh bây giờ đầy tâm trạng suy ngẫm:
“Thương con tằm rút từng khúc ruột
Đan kén dày óng mượt vàng tươi
Cho ai lụa gấm mười mươi
Hóa thân con nhện tằm ơi! Cam đành”
Hoặc:
“Đời con lẫn lộn trắng đen
Mạch trong chịu tiếng nhuèm phèn oái oăm
Tiếc thay một áng trăng rằm
Gặp đêm nguyệt thực, hóa thành trăng lu”
Giờ đây chọn lọc những sáng tác nhiều thể loại trong mấy chục năm qua, Văn Đản cho xuất bản tập “Hồn Quê” với ý nguyện vô cùng khiêm tốn làm vật kỷ niệm cuộc đời. Quà tặng bạn bè và lưu giữ lại cho con cháu nội ngoại, rằng ông cha chúng có một thời như thế đã ®i qua. Nhng người viết bài này cảm nhận được anh để lại nhiều hơn, ấy là mồ hôi, trí tuệ và cả xương máu nữa, cao hơn là cái tâm nhân cách của người nghệ sĩ nông dân ngập tràn chất hồn quê của một miền quê “Tuyến Lửa” Vĩnh Linh.
T.B
