Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị 01/07/2025 Danh sách tạp chí Hotline: 02333 852 458 Đặt báo Giới thiệu tạp chí

Tìm kiếm trên website chúng tôi

X

Mách với đồng đội

T

ôi đọc thơ Văn Hùng trong lúc các nhà phê bình văn học, các thi sĩ đang tranh luận sôi nổi, gay gắt về thơ. Tất nhiên đối tượng để bảo vệ hoặc chê bai trong cuộc tranh luận là các thi sĩ đã thành danh chứ không phải Văn Hùng. Tập thơ sẽ được in ra nhờ sự cổ vũ, ủng hộ nhà xuất bản Công an nhân dân. Tác giả sẽ gửi đến đồng đội của mình như một lời ra tha thiết. Tình điệu được gìn giữ, nâng niu suốt một đời binh nghiệp Biên phòng. Từ thuở sông Hiền Lương còn là vết chém đau thương, từ trạm gác Cù Bai, Cà Roòng heo hút…

Dễ đến vài ba năm, Văn Hùng vừa hào hứng thu góp lại, vừa ngại ngùng muốn quên đi những câu ru đồng đội của mình. Dễ đến vài ba năm tôi đã cùng tâm trạng ấy. Khi nhận giúp một lời mách bảo với Văn Hùng. Lịch sử văn học nước nhà không thu hái gì được thêm ở những nhà thơ này nhưng những người lính biên phòng sẽ có thêm niềm an ủi. Nếu vậy hành trình văn học thời chống Mỹ cứu nước sẽ không bao giờ quên ơn những người lính dám e ấp gìn giữ từng trang bản thảo trong đáy ba lô như Văn Hùng.

Ôi tháng ngày Trường Sơn

Sao mà thiêng liêng vậy

Tình yêu của ngày ấy

Bạc đầu vẫn không phai

(Không đề)

Biên phòng là trách nhiệm nặng nề và cao cả của đất nước. Biên phòng còn là cảm hứng bất tận với thi ca. Cả hai phối giống vào tâm hồn người lính Văn Hùng, bốn tháng sau ngày nhập ngũ – ngày ươm gieo – Văn Hùng thu hoạch quả đầu. Phần thô cứng, phần nhợt nhạt, phần teo lép phải vứt đi nhiều hơn phần ngọt bùi ăn được anh thốt lên “Cắt chia sao được tấm lòng Bắc Nam” trước đôi bờ sông. Nhưng không có ý tưởng công dân đó làm sao Văn Hùng đi trọn con đường thời gian trong quân ngũ. Làm sao có được những câu thơ mộc và vụng dám tan hòa thành nhạc điệu lời ru. Ru đồng đội, ru mình trong gian khổ:

Sàn diễn nằm sâu dưới hố bom

Vòng xoay dáng múa gót xoay tròn

Lính mang bụi đỏ ngoài đất lửa

Mở tiếng cười theo nhịp múa dồn

                 (Chăm pa trên trận địa – 1967)

Thơ ấy của Văn Hùng đấy. Viết năm 1967 ở Vĩnh Linh. Nhớ là ở Vĩnh Linh năm 1967. Chắc tác giả có gia cố thêm ở những năm sau này. Nhưng là sự gia cố phần câu, chữ: phần trang trí nội thất trên cái nền thi cảm vốn đã xây đắp nền móng từ thời binh lửa. Tôi chợt nhớ một bài thơ đồng dạng của Chế Lan Viên xuất hiện sau bài thơ trên của Văn Hùng hơn 30 năm. Bài thơ có một khổ:

Trận địa vừa im tiếng nổ xong

Thắt lưng hóa lý lại xoay vòng

Nhịp sênh tiền đổ mau hơn trước

Áo lụa vàng tươi chói yếm hồng

                                       (Cô gái sênh tiền)

Chỗ gặp nhau của một thi sĩ nổi danh và một người lính tập tọa vào trang thơ khá rõ. Thời đại ấy đẻ ra thơ ấy. Nhưng chỗ họ xa nhau cũng chẳng phải nhọc công tìm kiếm. Một người chỉ lóe lên chút ánh lửa thiên tài rồi thôi. Một người đa mang thành nghiệp và hơi thở cuối hắt ra cũng còn mang hơi ấm của thiên tài. Văn Hùng có mon men đến ngồi cái ghế nhà trường viết văn do Hội Nhà văn ta lập ra nhưng chưa ấm chỗ lại tốc tả quay về trận địa. Lại xách cây súng đi dọc tuyến biên phòng. Không đủ thời gian và chưa đủ sức dùi mài kinh sử.

Con đường sáng tạo không thể trùng khít với con đường trách nhiệm – Hoàn thành nhiệm vụ trong niên hạn quy định là thăng một cấp quân hàm. Tốt hơn nữa là nhận một danh hiệu vinh quang. Cả một đời làm thơ có khi chẳng là thi sĩ. Văn Hùng nằm trong đội hình đông đảo ấy. Cố gắng tận cùng nhưng cái đích đến mãi vời xa.

Nhạt nhòa cho tứ thơ xuông

Tôi lên biên giới vấn vương tìm vần

                          (Gieo vần dọc đường biên)

Chỗ đáng trân trọng tác giả bài thơ là đó mà chỗ đáng trách cũng chẳng vượt ra ngoài. Tất nhiên câu thơ ẩn dụ một cách nghĩ. Lại cũng là một cách nghĩ non vụng ở chính câu thơ này. Biên phòng gợi cảm cho thơ nhưng không phải toàn lực lượng Biên phòng là thi sĩ. Tư lệnh lực lượng và chiến sĩ đều có chung con mắt trách nhiệm nhìn vào dốc đá bờ khe biên phòng. Nhưng để sinh đẻ ra một câu thơ, cái nhãn lực phải vượt qua tầm nhìn chiến lược và chiến thuật. Đó là cái nhìn trong mắt thơ.

Tôi yêu Văn Hùng ở trọn bài thơ này:

Hẳn chồng đi xa

Mỏi mòn đá đợi

Tạc vào dáng núi

Đá đứng mong chồng

Nơi nào vậy không

Bốn ngàn năm lửa

Đá đẫm mồ hôi

Bao nhiêu tuổi đời

Nhớ gì tuổi đá

Đất còn giặc giã

Tuổi còn chia ly

Đất nước lời ca

Thương dồn một mối

Đá nào chẳng đợi

Đâu hồn vọng phu

Ôi nỗi mong chờ

Biết còn hóa đá

Vẫn nghe binh lửa

Tuổi xuân qua rồi

Nói sao thành lời

Đau hằn khóe mắt

Ráng chiều đổ gắt

Bóng người mong ai

        (Người chiến sĩ trước hòn vọng phu)

Trong lời ru “đồng đội” những giai điệu đằm thắm như thế không nhiều. Đó là lúc Văn Hùng thoát ra những ràng buộc của nhiệm vụ và thời gian. Đó là lúc tiềm thức dẫn dắt. Tưởng là lạc lối mà biết quay về. Văn Hùng cứ hỏi bất cứ ai được anh tặng cuốn sách này rằng có phải câu ru ấy nhắc lại sâu xa, lay động ngàn lần những địa danh mà dấu chân biên phòng qua và những công việc mà sức vóc biên phòng dâng hiến.

                                                                                      P.N.C

Phạm Ngọc Cảnh
Bài viết đăng trên Tạp chí Cửa Việt số 9 tháng 06/1995

Mới nhất

Tạp chí Cửa Việt - 35 năm một chặng đường

28/06/2025 lúc 16:18

Ngày 28/5/2025, Tạp chí Cửa Việt tổ chức lễ kỷ niệm 35 năm tạp chí ra số đầu tiên và gặp mặt cộng tác viên năm 2025. Tại buổi lễ, Phó Tổng biên tập phụ trách Hồ Thanh Thọ đã có bài phát biểu khai mạc...

Vùng trời hoa sim

26/06/2025 lúc 23:29

Những triền sim tím đồi xaBềnh bồng nâng gót mùa qua lặng thầm

Hương xưa; Nắng sớm

26/06/2025 lúc 23:27

Hương xưa… Ta về tìm lại hương xưa

Giấc mơ đồng bằng; Về xanh trong gió thơm

26/06/2025 lúc 23:24

Giấc mơ đồng bằng Gọi em đêm qua tôi mơ

Ngủ giữa gió sông quê

26/06/2025 lúc 23:22

Hôm ấy gió sông thổi về lồng lộng. Lửa nương theo bàn tay của gió vồ lấy mái bếp, tỏa ngọn nghi ngút trên đống củi khô, tràn qua ô cửa vương tơ nhện và bụi mờ.

Tạp chí số cũ
Câu chuyện du lịch
tư tưởng Hồ Chí Minh

Thời tiết

Quảng Trị

Hiện tại

26°

Mưa

02/07

25° - 27°

Mưa

03/07

24° - 26°

Mưa

04/07

23° - 26°

Mưa

Nguồn: Weathers Underground