Cục than

ôi nhận được năm triệu tiền vay xóa đói giảm nghèo, vào thị xã mong mua được chiếc máy động cơ D24 đã qua sử dụng để chạy máy hút cát. Xem xét suốt một ngày không mua được, động cơ này giá quá cao, động cơ kia quá rạc.

   - Vào bao giờ đấy?

   Một tiếng hỏi chào như reo vui, Phúng như chồm tới ôm lấy tôi làm lay động chiếc bàn con trước mặt.

   - Mình nhớ từ độ rời quân ngũ, sau năm 75 đến giờ, mình gặp lại cậu có hai lần. Tuy thế mình vẫn biết cậu lận đận từ nghề này qua nghề khác, và bây giờ vẫn nghèo phải không?... Buổi tối sao lại cà phê. Thôi, dẹp – Phúng tiếp – mấy khi gặp nhau. Em! (Phúng gọi cô chủ quán một cách thân mật) cho anh 5 heniken chai lớn.

   Phúng rót rất khéo, bọt bia rất ít, dâng thành ngọn nhưng không trào được ra ngoài. Uống đi cậu, trăm phần trăm. Thế là niềm vui hôm nay được nhân lên hai lần. Một là gặp cậu. Hai là mình vừa về được mấy công tơ nơ máy động cơ tốt, giá hạ, lại đúng lúc thời giá lên cao. Nói thật với cậu mình đã giàu, phen này sẽ giàu hơn nữa. Trời cho đấy cậu ạ. Buôn bán có nhân, có tâm, trời không phụ.

   Sau khi nói về cái nhân, cái tâm cần có, Phúng phê phán mặt trái của cơ chế thị trường.

- Nó đẻ ra không biết bao nhiêu sự xảo trá. Nó “chém”, “giết” tới mức tàn sát. Buôn nhỏ, lừa nhỏ, buôn lớn lừa lớn. Nó giăng ra không biết bao nhiêu cạm bẫy, tinh vi thiên hình vạn trạng mục đích cuối cùng là moi tiền ở túi người qua túi mình, đổ bát cơm ở chén người qua chén mình. Ngày mình và cậu đánh giặc, thấy được kẻ thù, thấy được chiến tuyến, thấy súng đạn của nó. Bây giờ thương trường là một chiến trường khác, khốc liệt nhưng không biết được kẻ thù, chiến tuyến vô hình, mũi súng và viên đạn được sơn quét đẹp đẽ, ngọt ngào, cái chết không biết ở phương nào tới, không biết vì ai.

Tôi phục Phúng. Thực ra ngày ở quân ngũ tôi và hắn biết nhau nhưng không thân. Hắn đã giấu gói muối cuối cùng vào đáy ba lô và chỉ nhâm nhi khi đơn vị đã ngủ. Mọi người phù thủng, hắn thì không. Giải thích về điều này, hắn nói với tôi: trong tro than có muối. Tôi đã ăn than nhưng không nuốt được. Bây giờ tình đồng đội đã trỗi dậy trong hắn, thật cảm động. Bằng chứng là bàn tay của hắn cứ quàng qua, ôm riết như sợ tôi sẽ tan biến vào bọt bia mất của hắn một thằng bạn.

Phúng xoay xoay ly bia ở trên tay. Mái tóc hắn phồng lên ở phía trước, ốp chặt về phía sau, chảy xuống bồng bồng ở hai bên thái dương. Dưới ánh đèn mờ, không thấy được những nét nhỏ biến khuyết trên khuôn mặt của hắn nên càng lộ rõ những nét khôi ngô, tuấn tú của thằng đàn ông đẹp trai: đôi mắt sắc sảo, mũi dọc dừa, môi mỏng như con gái, mặt không một nếp nhăn. Có lẽ luôn luôn đầy đủ về vật chất, trông hắn còn rất trẻ, bằng tuổi tôi mà như đứa em út – Thằng thứ 6 - của tôi vậy.

- Bây giờ cậu định làm gì? – Đột nhiên hắn hỏi.

- Mình dự định đặt một cái máy hút cát…

- Hút cát ư? – Phúng như reo lên – Cậu đã chọn một nghề rất trúng nhưng khó nhất là làm thủ tục: giấy phép kinh doanh, xin bến bãi, xin giấy phép ban quản lý đường sông. Có hết rồi ư? Thế thì đặt máy ngay đi, phun tiền lên bờ đấy cậu ạ.

Thằng này kinh doanh giỏi là phải. Tôi đã tìm hiểu bao nhiêu lâu mới biết việc phải làm, còn nó, mới nghe qua đã nói vanh vách.

- Chưa có máy động cơ ư?

Lại một việc tình cờ trời sắp đặt nữa rồi. Cậu không nghe mình nói, mình vừa về mấy công tơ nơ hàng trăm, hàng ngàn máy cậu ạ…Đi mua máy mà không biết kỹ thuật à? Cần gì, tớ sẽ chọn cho cậu, chất lượng gần như mới, chỉ cần năm triệu. Sau này làm thắng, mà nhất định thắng, hai thằng mình uống một bữa bia, cậu chi. Thế là sướng.

Đêm ấy nghỉ lại nhà Phúng. Vợ hắn rán một đĩa chim sẻ (đúng cái món mà tôi thích nhất) với một nụ cười tươi: Anh cứ uống, gớm, ông xã nhà tôi hớn hở vì gặp lại anh. Khi qua nhà bác Đản, lại khoe, tôi có ông đồng đội cũ về chơi cứ như lấy được vợ bé.

Phúng nói hết phần tôi, những kỷ niệm một thời đời lính ân hận không sống hết mình với đồng đội, nhưng lo toan trong kế sinh nhai, mừng cho tôi tìm việc đúng hướng, hái ra tiền.

Tôi cùng vợ, các con, bạn bè, và nhiều người giúp việc xúm lại khá đông xung quanh bờ sông chờ đợi giờ phút quan trọng nhất, nổ máy hút cát lên bờ. Đầu máy đã dúi xuống lòng sông. Đường ống dẫn cát bằng nhựa cứng to bằng bắp tay, được đỡ trên nhiều trụ cọc to, đóng chéo, kéo một đường thẳng băng từ giữa lòng sông vào bờ.

Chiếc máy động cơ D24 rung lên như phát rồ, rồi lịm, lại giật nổ, lại phát rồ tung khói, đen đặc, cay xè cả mắt. Đám thợ giúp việc cho tôi vả cả mồ hôi (và tôi không làm gì nhưng mồ hôi rơi thành từng giọt) cuối cùng phải rã máy.

- Phụ tùng đều là đồ phế thải “năm cha bảy mẹ”

- Lốc máy đã vỡ, được hàn và sơn lại

Mọi người nháo nhác. Tôi không dám nhìn vợ và các con mình. Đứa con gái nhỏ của tôi bíu chặt lấy chân tôi mở đôi mắt to tròn lo lắng nhìn ba nó đã biến sắc mặt.

Trời không có sét nhưng đầu tôi bung lên: “…Mục đích cuối cùng là moi tiền ở túi người…mũi súng và viên đạn được sơn quét đẹp đẽ…” nhưng mặt của nó thì tôi biết.

Vợ Phúng đứng kia, sau quầy hàng, chắc đang tính toán nguồn thu. Thị ngước nhìn tôi lạnh lẽo:

- Anh Phúng đi Hàn Quốc mua máy rồi – (Hắn vừa mua về hàng ngàn cái máy, mua thêm để làm gì?) – Máy xấu lắm hả? Máy đã qua sử dụng thì đều như vậy cả, tiền nào của nấy mà!

Thị lại cúi xuống tính toán, coi như trước mặt không có tôi. Cánh cửa điện phòng trong tự động khép lại. Bất giác tôi nhớ lại những cục than Phúng bày cho tôi ăn thay muối. Phúng nhâm nhi những hạt muối cuối cùng khi đơn vị đã ngủ…

L.V.T