Anh đợi một cô bé từ bên kia đường phố bước sang lên tiếng hỏi:
-Này cháu, cho chú hỏi, phố này là phường 5 phải không cháu?
-Dạ phải. Chú hỏi ai;
-Hàng xóm của cháu có ai tên Xinh không?
Cô bé cởi mở reo lên:
-Có chú ạ, ở trên lầu hai. Các chú đi lối này này.
Cô bé vụt biến mất vào ngõ phố sau lưng họ.
Cùng đi với anh có cả Phú thông tin và Hải binh nhì. Họ nháy mắt mừng thầm cho anh. Cả hai ngần ngại bước lên cầu thang lên lầu hai này, có đến năm phòng. Họ đi đảo qua một lượt, rồi quyết định dừng lại trước căn phòng có cửa để hé, bên trong có treo mần trúc. Phú gõ cửa ba tiếng một nghe đĩnh đạc, tự tin và lên tiếng:
-Xin lỗi ạ…
Không nghe có tiếng trả lời ngay.
Anh và Hải tựa vào lan can, bồn chồn ngắm dò phong lan mới chỉ nở nụ hoa nhỏ tím biếc. Đứng ở đây có thể nhìn thấy toàn cảnh thị trấn trong tầm mắt. Kể ra thị trấn sông Hiếu này cũng nhỏ bé. Loanh quanh nó cũng chỉ có vài ba trục đường chính, cắt đan vào nhau. Bên kia tả ngạn sông Hiếu là làng Cam Thủy. Bắc qua sông là cây cầu sắt nối trục đường quốc lộ. Cạnh chân cầu là ngôi chợ cổ kính, sầm uất, có tên gọi chợ Cầu. Phía chân cầu bên kia là cảng chợ Cầu. Sông Hiếu như một khủy tay sức lực ôm ngang eo lưng thị trấn, với những nếp lượn đa tình của muôn con sông.
- Các chú tìm ai?
Anh giật mình quay lại.
Anh không nhớ họ đã chào người phụ nữ béo quá cỡ ấy như thế nào. Cả ba xuống cầu thang với bộ mặt tuyệt vọng, thảm hại. Cháu bé lúc nãy từ trong ngõ phố vù ra.
- Các chú gặp người quen rồi chứ ?
Anh cúi xuống cảm ơn nó, lúng túng hiểu thêm điều gì đó, nhưng nó đã vụt chạy đi.
Họ im lặng đi dọc theo phố với những bước đi rời rạc, kiếm tìm. Anh còn ở lại thị trấn đêm nay nữa thôi. Riêng Phú và Hải chừng ba mươi phút nữa, sẽ có xe đến đón đi Nha Trang nên họ phải quay trở lại trạm C ngay. Trước khi xe lăn bánh Phú xiết chặt tay anh giọng an ủi lại vừa khuyến khích:
- Anh Lương ạ, tiếc quá! Tụi em đã không giúp gì được anh…Nhưng mà anh định bỏ dỡ dịp may này à ? …
Anh trở lại phố một mình.
Nhìn thấy quán cà phê anh định dừng lại vào uống một ly, nhưng anh đã không vào mà đi thẳng xuống phía chợ. Loanh quanh ở chợ chừng ba mươi phút, anh đi ra cầu, đứng tựa vào lan can, nhìn dòng nước xanh vắt, chảy xiết: “Thư trước anh nài em tả cho anh biết về con sông Hiếu quê hương em phải không ?... Đó là con sông trong xanh hiền dịu, anh ạ. Thị trấn nhỏ, xinh xắn của em soi bóng xuống dòng sông dịu dàng như cô gái soi gương chải tóc mỗi buổi sớm mặt trời lên…” Anh nhớ không nhầm đó là lời lẽ của lá thư thứ mười, người con gái ấy viết cho anh. Lá thư dài, kín sau mặt giấy pơluya. Và lá thư thứ mười một tiếp theo là lá thư tả quang cảnh tàu bè tấp nập của cảng “chợ Cầu”.
Anh phóng tầm mắt về phía cảng.
Một nỗi buồn gần như thất vọng dào lên. Cảng bé quá, chỉ vài ba con tàu nhỏ đậu lùi về phía cuối mé sông với lũy tre xanh rì. Thiếu cả tàu lớn, thiếu cả cần cẩu hàng. Nó hoàn toàn khác với sự tưởng tượng “cảnh hiện đại” của anh khi anh đọc thư chứ không phải anh tưởng tượng ra. Anh đưa tay sờ lên túi áo trên ngực trái căng phồng, bởi trong đó có đến hai mươi chín lá thư xếp theo thứ tự ngày tháng mà anh mang theo như vật bất ly thân. Lá thư đầu tiên, người bạn gái hậu phương trả lời cho anh ngắn thôi, nhưng nó là sự khởi đầu của một niềm hy vọng hạnh phúc lớn lao đối với anh. Một người lính xa Tổ quốc…
Khi xe vượt biên giớ, Phú ghé vào tai anh nói thầm:
-Anh sẽ đưa chúng em đến giới thiệu nhé! Em phục anh đấy. Liều thế mới có hạnh phúc chứ, phải không anh ?
Anh giả làm nghiêm nét mặt, để chấm dứt những câu hỏi tò mò.
Dạo ấy, vừa giải phóng Nông Pênh độ vài tháng, từ trên sư đoàn chuyển về cho đại đội một lốc thư hậu phương, trong đó có lá thư của Liên chi đoàn phường Năm, thị trấn sông Hiếu. Bí thư liên chi cho ký đại diện cho gần năm mươi đoàn viên tên là Mai Xinh. Chữ ký chân phương, đủ nét. Không hiểu sao sau buổi đọc thư ấy, đêm về, anh trằn trọc không ngủ được. Anh trở mình, lật chăn, bấm đèn pin đọc thầm lá thư một lần nữa cho riêng mình. Anh có cảm tình với nét chữ mềm mại, to tròn, hay từ lời lẽ trong thư quá khúc chiết gợi nhiều cảm động? Mắt anh dừng lâu ở nét chữ ký. Hay là cái tên Mai Xinh để lại trong anh một dư âm ngọt ngào với niềm hy vọng xa xôi…
Thế đấy. Khó có thể cắt nghĩa cho rạch ròi.
Đêm sau, bây giờ đã vào độ giáp tết, anh bấm pin thức trọn một đêm, viết lá thư thứ nhất. Lá thư thứ hai anh viết sau khi đón giao thừa. Rồi lá thư thứ ba. Nhưng đã vào cuối mùa xuân rồi anh vẫn không nhận được hồi âm. Trong đại đội có một đôi mắt tò mò phát hiện ra bí mật của anh, song cố tảng lờ đi khi nhìn bộ dạng lạnh lùng của anh một lần quân bưu về…
Trước khi lên đường về nước, anh đã giành thì giờ đọc lại tỷ mẩn từng lá thư một. Nói đúng ra, anh đã thuộc vanh vách từng dòng, nhớ từng dấu chấm phẩy nửa là khác; nhưng điều đó không giảm bớt sự cảm động trong anh, mà ngược lại nó nhen nhóm nhiều suy nghĩ và hy vọng mới mẻ, phức tạp…
Anh đã rời cầu đi về phía làng Cam Thủy từ lúc nào không hay. Rồi từ phía ấy, anh lại đi qua cầu, băng đường xuống cảng. Cảnh cảng hoang vắng trong ánh chiều muộn, ngỡ như phù hợp với tâm trạng anh lúc này. Bước lên cầu gỗ của cảng, anh châm thuốc hút nhìn tư lự xuống mặt nước đã nhuốm đỏ ánh hoàng hôn.
Trên bờ, sau lưng anh có một chuỗi cười dòn tan vang lên, anh ném lên bờ một cái nhìn tìm kiếm, khó chịu. Chừng mười phút sau, anh rời cầu cảng. Anh cũng không ngờ, trên bờ chỉ còn lại cô gái, mà hình như cô định bước lên cầu đến chỗ anh.
- Chào anh!
- Chào cô!
Anh nhường cho cô bước lên.
- Anh vội phải về sao?
- Vâng.
- Anh ở đâu xa về ghé qua đây phải không?
- Còn cô. Cô là người thị trấn này chứ?
- Vâng. Thị trấn này buồn quá phải không anh?
- Nếu tôi tìm thấy người quen thì tôi sẽ không buồn.
- Tiếc nhỉ, tôi có thể giúp anh được không?
- Anh mỉm cười nhìn cô gái với vẻ biết ơn.
- Thế thì còn gì bằng. Cô giúp tôi chứ?
Họ đã đi bên nhau, băng qua bến cảng trở về phố. Những bầy chim về tổ muộn kêu ríu rít cả một vùng sông.
Anh chợt lên tiếng phá tan sự im lặng:
- Muộn rồi. Tiếc quá! Sớm mai tôi phải rời thị trấn này… Tôi mời cô uống cùng người lính một cốc cà phê nhé!
Dưới ánh trăng anh không nhận thấy hai má cô gái ửng đỏ và càng không thể biết những gì đang xảy ra trong lòng cô ta. Nhưng sự ngập ngừng của cô gái khiến anh cảm thấy mình đã lỡ lời, làm cô khó xử. Anh bước mỗi bước đi một nặng nề bên cô. Bây giờ mới chợt nhớ ra lúc ở ngoài bến cảng không chỉ có một mình cô ta mà có cả một người bạn trai. Anh đã kịp quan sát và khen họ đẹp đôi.
Một lối phố bất ngờ hiện ra, bước chân họ ngỡ như muốn dừng lại. Anh tự nhủ, tốt nhất là nên chia tay sớm với cô gái. Nhưng anh chưa kịp nói thì cô gái đã lên tiếng:
- Cho phép nhé, tôi có thể mời anh một cốc nước chanh được không? Tôi đang khát quá!
- Cám ơn cô tôi cũng đang khát.
Quả thật anh cũng đang khát.
Họ vào quán nước chanh ở góc trái ngã ba phố. Trong quán vào giờ này còn vắng khách. Côi gái chọn chỗ ngồi cạnh một vòm cây ngâu đang độ hoa vàng lấm tấm. Dưới ánh điện từ trong mái hiên hắt ra, gương mặt cô gái sáng lên một vẻ đẹp thùy mị kín đáo.
- Anh uống đi.
Giọng cô gái cởi mở, dịu dàng làm anh cảm động. Nhưng liền đó trong anh lại chờn vờn một ý nghĩ: “không lẽ cô ta chỉ sự dịu dàng cho riêng mình…” nhưng ý nghĩ đó bị dập tắt ngay khi đôi mắt trong sáng của cô gái nhìn anh với cái nhìn thẳng thắn như đôi mắt trẻ thơ…
- Cô còn nhớ lúc ở ngoài cảng cô đã hứa gì không?
- Có! Có chứ, tôi sẽ hết lòng giúp anh…
- Tôi tìm một người bạn gái. Chúng tôi đã viết thư cho nhau… cô biết đấy. Đời lính chúng tôi rất khó làm quen với các cô gái..
- Anh nói tiếp đi.
- Chúng ta ngồi đây thuộc phường mấy của thị trấn?
- Phường một.
- Thế phường năm cách đây có xa không?
- Gần thôi!
- Bạn gái tên là Mai Xinh. Mai Xinh phường năm.
Cô gái hơi cắn môi, dấu cái nhìn kín đáo. Trong lòng cô có một nỗi run rẫy trỗi dậy. Cô gái tự trấn tĩnh mình bằng nụ cười không đúng lúc.
- Sao cô cười? Tôi không giấu gì cô chiều nay có một cháu bé đã chỉ nhầm cho tôi một chị Xinh…
- Chị Xinh mập ở lầu hai phải không?
- Vâng. Sao cô biết?
- Lúc ấy, tôi đứng bên kia phố. Anh không thể nán lại thị trấn buồn tẻ của chúng tôi thêm một ngày sao…
- Tôi đã lấy vé đi Hà Nội. Nhưng nếu cô giúp tôi…?
- Đêm nay anh suy tính đi. Nếu ngày mai anh chưa rời đây thì anh tới Ủy ban phường năm nhé. Tôi cũng sẽ có mặt ở đó lúc tám giờ…
Họ rời quán giải khát và chia tay nhau.
Làm thế nào để biết chính anh là người đã viết thư cho cô?
Lá thư cô nhận được cách đây ba năm. Nhưng một năm lại đây, cô không còn nhận một lá thư nào của anh nữa. Sao lại mất liên lạc thư từ với nhau? Anh quên cô rồi sao? Chính anh viết thư cho cô trước mà. Sao anh lại im lặng? Một năm qua cô âm thầm chịu đựng nỗi chờ đợi chỉ có lòng cô đo thấy. Những lá thư của cô gửi theo địa chỉ cũ bị gạch chéo đỏ trả lại người gửi.
Cô gái đứng nhìn theo bóng người lính đã khuất cuối phố. Giây phút ấy tâm hồn cô xao xuyến đến lạ lùng.
Một nỗi nuối tiếc chèn lên ở cổ làm cô không hé miệng được. Cô muốn chạy theo, muốn thét gọi anh quay trở lại…
Tiếng còi ô tô loáng lên cùng với luồng ánh sáng đèn pha.
Chiếc xe con mất hút để lại một câu rủa của người tài xế làm cô sực tỉnh. Có lẽ bước chân nặng trĩu qua đường, trở về nhà, khóa phòng riêng lại mở tập thư ra đọc: “Mai Xinh, cho anh xin lỗi là anh rất xúc động khi đọc thư em cho toàn đại đội nghe. Nhưng mà anh có lỗi gì đâu? Phải không em? Anh rất thiết tha muốn được làm quen với em nếu được em cho phép…”
Cũng như anh cô đã đọc thuộc làu lá thư ấy lúc mới nhận. Thỉnh thoảng có những lá thư anh gửi về chỉ chép trọn một bài thơ tình, không có tên tác giả. Cô không quan tâm đến điều ấy, nhưng cô thầm cảm ơn những tác giả của bài thơ đó đã giải bày với cô những tâm sự của anh.
Chợt trong lòng cô gái lởn vởn một nỗi hồ nghỉ và cô bám vào nỗi hoài nghi đó làm mặt cô nhợt đi trong nỗi hoang mang, tuyệt vọng. Cô không đủ sức tin rằng ngày mai anh còn ở lại. Thêm một ngày nữa để cất công, để hy vọng tìm kiếm được người bạn, người bạn ấy, cô tin chắc mẫm là cô. Thị trấn này chỉ có một Mai Xinh với bí mật của tình yêu sau những bức thư chứ không thể có một Mai Xinh thứ hai. Cũng như không thể có một ai khác ngoài chính anh ấy đang tìm kiếm… anh sẽ không đến ủy ban. Anh sẽ…
Mẹ cô ở phòng bên lên tiếng:
- Mai Xinh, cơm nguội hết cả rồi, con.
- Con không đói mẹ ạ. Con đã ăn cơm hội nghị.
Không tắt đèn, không đóng cửa sổ, cô rời phòng, nhưng không biết đi đâu? Cô gái hơi mím môi lại khi bước chân ra khỏi ngõ. Hẳn cô chưa dám tự thú cái ý nghĩ mới tượng lên mơ hồ, trong đêm nay cô sẽ đi hết các ngõ phố để mong tìm gặp lại anh. Đi ngang qua rạp chiếu phim “Cô gái biết mình yêu” đọc lướt ngang qua dòng quảng cáo, cô gái hơi mỉm cười, tựa như có ai tọc mạch hiểu lòng cô.
Nhưng có lẽ nào cho đến bây giờ cô mới biết mình yêu.
Cô nhớ lại đôi ánh mắt kiếm tìm của anh trong khoảnh khắc ấy. Cái khoảnh khắc của chiều hôm nay, khi anh cúi xuống hỏi cháu bé bên hè phố và ngẫng lên, bắt gặp cái nhìn tò mò của cô. Anh cùng hai người bạn đi khuất, cô hỏi thầm cháu bé:
- Ba chú bộ đội tìm ai vậy cháu ?
-Họ đi tìm bác Xinh cô ạ?
- Bác Xinh à? Họ gặp chưa?
- Cháu đã chỉ lên lầu hai. Các chú ấy vừa ở trên lầu xuống…
Một linh giác khó hiểu làm cô cảm thấy hẫng hụt, cô đưa mắt nhìn theo ngõ phố và những người lính vừa khuất. Từ phía đằng sau cô gái, một thanh niên rất mốt, mặc bộ đồ rin đi tới.
- Mai Xinh… sao em ngẩn tò te ra thế kia?
Cô gái bang hoàng nhìn ra người bạn trai, hai má đỏ ứng.
- Rầu rĩ gì đâu. Em đang chờ anh mà!
- Thì đi với anh. Anh đang có việc phải xuống cảng đây. Họ xuống cảng.
Trước khi trở lên phố họ đi dọc bến sông.
- Anh chiều em đấy nhé! Trông em vẫn rầu rĩ làm anh cảm thấy mình vô duyên. Hay anh giới thiệu em cho cái anh chàng kia. Anh ta đứng ở cầu cảng kia kìa.
- Vâng, đúng rồi đấy anh ạ!
Cô trả lời như cái máy. Nhưng khi nhìn theo tay người bạn trai chỉ, tim cô giật thót.
- Anh Cơ, anh về trước đi nhé. Em đang có chút việc với người kia…
- Việc gì? Mai Xinh không đùa chứ?
- Thật!Thật! công việc của ủy ban giao cho em.
- Ủy ban giao cho Mai Xinh phải làm quen hết với những người lính đi ngang qua thị trấn này sao?
- Vâng. Chẳng có gì cố chấp sai nguyên tắc cả anh. Anh đừng giễu cợt em
- Buồn cười thật. Em ấm đầu rồi.
- Chẳng sao. Rồi anh sẽ hiểu.
Cô bước đi với vẻ quả quyết, hấp tấp, trước cái nhìn vừa tò mò vừa pha chút hài hước của người bạn trai sau một chuỗi cười giòn.
Đã chín giờ.
Cô đi loanh quang hơn một tiếng. Từ rạp chiếu phim cô đi gần như giáp vòng các trục đường thị trấn. Và hai lần liền cô đi dạo ngang qua ủy ban phường. Lần thứ nhất cô khồng vào. Lần thứ hai trong đầu cô chợt lóe lên một tia hy vọng may rủi. Biết đâu anh ấy cũng đang luẩn quẩn tìm tới ủy ban phường…
Cô bước lên bậc thềm với một nụ cười kín đáo.
Cô là ủy viên ủy ban trực văn phòng. Hàng tuần cô thường trực vào các buổi sáng thứ hai, thứ tư, thứ sáu. Quy định thế thôi, nhưng công việc cứ dồn dập đến chủ nhật cũng không được nghỉ. Hôm nay là ngày chủ nhật duy nhất cô được nghỉ sau hai tuần theo dõi một lớp tập huấn quân sự.
Vừa bật điện, đẩy hé cửa sổ, tim cô chợt thót. Một nỗi sợ hãi làm tay cô run rẩy. Cái móc cửa rơi bật xuống. Hay cô bị quáng bóng điện. Nhưng mà ai thế kia? Không lẽ đúng là anh ấy…
Ngoài lối phố có một người đàn ông định rẽ khuất về bến kia ngã ba, chợt thấy có ánh điện ở trụ sở ủy ban phường, vội quay bật ngược lại. Anh ta bước hấp tấp, hăm hở. Toàn bộ dáng đi của anh ta toát lên một nỗi vui mừng mạnh mẽ đến ngạt thở.
Cô ngồi cứng đờ vào bàn giấy, run run lật những xếp tài liệu vừa mới được lôi vội từ trong tủ ra. Một phút trước đó, cô nhận ra người đàn ông kia chính là người lính cô gặp và cũng chính là anh ấy.
Đã ba năm nay, cô không nhận lời ai cả. Một năm về trước ít nhất một tháng cô gửi đi hai lá thư… anh ấy là lính xa Tổ quốc, anh ấy thiếu tình cảm. Thư viết dài mấy cô cũng cảm thấy viết chưa đủ cho anh. Và ngược lại, anh viết cho cô nhiều bao nhiêu cũng cảm thấy là còn thiếu hụt, mông mênh.
Anh bước qua bậc thềm và đứng sững trước mặt cô. Sắc mặt cô chợt tái nhợt rồi ửng dần lên trong màu đỏ kỳ ảo, bàng hoàng. Họ nhận ra nhau. Cả hai đều lúng túng. Anh lên tiếng trong thế đứng vụng về, cứng nhắc.
- Không lẽ cô cũng trực ở ủy ban phường sao?
- Dạ. Tối…
- Hình như cô…
- Dạ. Tôi hứa là ngày mai sẽ tìm giúp anh chị Mai Xinh… tiếng cô chợt lý nhí, như để cô nuốt lại không để bật thành lời:
- Anh không định ở lại một hai hôm nữa à?
Anh lính cảm nhận ra giọng cô run run như cố giấu một bí ẩn thầm kín. Mặc dù anh chưa có quyết định gì rõ rệt, quyết đi hay quyết ở lại trong ngày mai, nhưng anh lại muốn thử thăm dò cái gì đả xảy ra trong cô gái vừa quen.
- Vâng. Mai tôi phải đi thôi.
Dưới ánh sáng hư ảo của đèn ne-ong, sắc mặt cô nhợt nhạt hơn. Cô im lặng đứng lên, tìm ghế mời anh ngồi, rồi lặng lẽ tìm phích nước pha trà.
- Anh uống nước đi.
- Cảm ơn! Lúc nãy tôi ân hận là chưa kịp hỏi tên cô.
- Thế anh tìm đến đây để muốn biết tên tôi.
- Tên tôi là Lương. Đây, cô ấy… cô Mai Xinh ấy mà… vừa nói anh vừa sờ tay lên túi áo, rút ra tập thư dày cộm để lên bàn, trước mặt cô.
Hai má cô nóng ran. Làm sao cô không thể nhận ra được đó là những chiếc phong bì chính tay cô đã nắn nót từng nét chữ. Không phải từ miệng cô thốt ra nữa, mà đó chính là tiếng nói thầm thì của trái tim cô.
- Anh Lương… Chính em là Mai Xinh.
Trong giây khắc đó trái tim anh cũng lên tiếng
- Anh ngờ là vậy. Anh nhận ra em mà. Từ lúc nào? Anh cũng không biết nữa, có lẽ anh nhận ra em từ những năm tháng anh yêu em trên cuộc đời này…
Nhưng đồng thời, trong ngực anh cũng nhói lên một cơn đau dữ dội. Đúng vậy, trong mắt cô, anh đã nhận ra người yêu dấu mà anh cất công tìm kiếm. Nhưng đồng thời ánh mắt ấy còn chứa đựng cả trách móc hờn dỗi nặng nề.
Một năm nay anh không hề viết thư cho cô. Vì sao ư? Anh đứng lên bước một bước ngắn rời khỏi bàn bước đi ấy làm vai anh lạng đi. Anh cố đứng để tiếng giày khuơ nặng lên sàn nhà. Nhưng cô cũng đã nhận ra tiếng chân khác thường ấy, và cô bỗng hiểu tất cả.
Một nỗi đau đớn của sự cảm thông và cả của tình yêu như chợt bùng nở dữ dội từ bước đi hơi khập khễnh của anh làm nức nở trái tim câm lặng của cô. Từ giây khắc nào không hay cô nhận ra mình đứng tựa vào vai anh giấu nỗi niềm thổn thức, với những giọt nước mắt. Anh dỗ dành cô với một xúc động đến ngột thở…
- Cho anh xin lỗi! Chúng ta chưa hề gặp nhau. Khi anh bị thương… khi anh không còn lành lặn… thì anh không viết thư cho em… còn hôm nay anh có cảm tưởng là thế nào cũng tìm được em…
Có lẽ, đêm ấy tình yêu mới thực sự xảy ra với họ. Họ rời căn phòng ủy ban, bước ra đường phố tràn ngập ánh trăng.
Huế, tháng 10-1985
L.T.M
