Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị 29/03/2024 Danh sách tạp chí Hotline: 02333 852 458 Đặt báo Giới thiệu tạp chí

Tìm kiếm trên website chúng tôi

X

Cảm nhận Khe Sanh

B

uổi sáng, mặt trời vừa nhú lên ở phía biển. Sau một đêm nghỉ ngơi ở thành phố Đông Hà - thủ phủ của tỉnh Quảng Trị. 5h30’, đường phố vẫn còn lãng đãng chút sương mù, chúng tôi xuất phát, ngược đường 9 về Khe Sanh thăm chiến trường xưa.

Khe Sanh là một địa danh rất nổi tiếng trong chiến tranh Việt Nam. Ngày nay Khe Sanh là thị trấn, huyện lỵ của huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, cách Đông Hà 63 km về phía Tây. Khe Sanh được cả thế giới biết đến như là “Điện Biên Phủ thứ hai” hay là chốn “địa ngục trần gian” theo cách cảm nhận của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ trong 77 ngày bị vây hãm ở Khe Sanh từ 21 tháng 1 năm 1968 đến 8 tháng 4 năm 1968.

Vào những năm cuối thập kỷ 60 của thế kỉ trước (1968), chiến sự ở Việt Nam diễn ra rất khốc liệt với những trận đánh lớn ở khu vực đường 9 thuộc mặt trận Trị Thiên - Huế. Theo các nhà chiến lược, chiến trường Khe Sanh như là cái bẩy thu hút các lực lượng tinh nhuệ của Mỹ, tạo điều kiện cho quân dân miền Nam tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Đồng thời, đây là một cú đánh vào tâm lý các nhà lãnh đạo cao cấp của Hoa Kỳ và nhân dân Mỹ vốn hay hoài nghi về những báo cáo hoa mỹ của các tư lệnh chiến trường!

Dừng chân đôi phút bên cầu Đakrông thư giản. Cầu Đakrông bắc qua sông Sê Pôn điểm đầu của Quốc lộ 14 tại km 42 Quốc lộ 9. Quốc lộ 14 là một phần của đường Hồ Chí Minh và đường Xuyên Á. Trong chiến tranh chống Mỹ, đoạn sông Đakrông là điểm vượt bí mật của tuyến đường mòn Trường Sơn - Hồ Chí Minh với ba bến vượt: Khe Xom, cầu Cu Tiền và Xóm Rò...

“Tuy chúng ta đã ném cả danh dự nước Mỹ ra để giữ (Khe Sanh) và buộc hội đồng tham mưu trưởng liên quân cam kết bằng máu, nhưng cuối cùng cũng phải rút chạy” – Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James R.Schlesinger cay đắng  thốt lên  khi thất bại ở Khe Sanh vào năm 1968. "Chiến dịch Đường 9" hay "Trận Khe Sanh", là một  trận đánh thể hiện đỉnh cao nghệ thuật quân sự của Quân đội Nhân Dân Việt Nam, trong đó các chiến thuật như: nghi binh, tập kích, vận động chiến, công kiên chiến, tiền pháo hậu xung, tâm lý chiến, du kích chiến đều được áp dụng rất biến hóa, linh động! Quân Mỹ bị bức rút khỏi Khe Sanh sau một thời gian 170 ngày cầm cự trong tình thế hoang mang, lo sợ một “Điện Biên Phủ thứ hai” sẽ xảy ra với họ.

Từ đường 9 rẽ vào đường Hồ Chí Minh (Tây) một đoạn, chúng tôi đến sân bay Tà Cơn. Khu di tích sân bay Tà Cơn thuộc địa phận thôn Hòa Thành, xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa. Cách thị trấn Khe Sanh khoảng 5km đã được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là di tích lịch sử theo Quyết định số 236/QĐ-BVHTT ngày 12/12/1986.

Chúng tôi được cán bộ khu di tích giới thiệu sơ lược về cụm cứ điểm Khe Sanh – Tà Cơn:

Căn cứ Khe Sanh là trung tâm của hệ thống hàng rào điện tử McNamara chạy dài từ nam vĩ tuyến 17 đến đường 9, chiều dài trên 100 km rộng khoảng 20 km, song song với sông Bến Hải từ biển Đông đến Sê Pôn (Lào). Do đó, Khe Sanh được Mỹ xây dựng  thành cụm cứ điểm  kiên cố, phòng ngự mạnh, liên hoàn, gồm các căn cứ Làng Vây, Chi khu quân sự Hướng Hóa, cụm cứ điểm phòng ngự sân bay Tà Cơn. Căn cứ Tà Cơn là trung tâm chỉ huy của tập đoàn phòng ngự Khe Sanh, có chiều dài khoảng 2 km, rộng khoảng 1 km với một đường băng dã chiến dành cho các máy bay vận tải khổng lồ C-130 Hercules và một số trực thăng vũ trang có thể hạ cánh, lên xuống dễ dàng. Hệ thống công sự chiến đấu bằng bê tông đúc sẵn, hệ thống giao thông hào, chiến hào liên hoàn; bao bọc xung quanh căn cứ có từ 6 đến 10 hàng rào dây kẽm gai các loại, các bãi mìn dày đặc, xen kẽ rải "cây nhiệt đới" (thiết bị thu tin điện tử) khắp các nơi. Ở tại căn cứ Tà Cơn và các cứ điểm xung quanh có trên 6.000 lính Thủy quân Lục chiến Mỹ và chừng 500 lính Biệt động quân Sài Gòn.

Theo nhiều tư liệu, trong thời gian diễn ra trận chiến Khe Sanh, Mỹ đã sử dụng hơn 2.000 máy bay cùng 3.300 trực thăng để ném vào khu vực này hơn 114.000 tấn bom. Pháo binh Mỹ đã bắn chi viện 159.000 viên đạn pháo các cỡ. Ngày 15.7 những lính Mỹ cuối cùng đã vội vã rút chạy khỏi Khe Sanh. Hướng Hóa Khe Sanh hoàn toàn giải phóng.

…Chúng tôi thong thả dạo chơi, tham quan trên đường băng của sân bay Tà Cơn năm nào mà dấu vết chỉ còn lại vài cái vỉ sắt hoen rỉ! Một số khí tài quân sự của quân đội Mỹ bỏ lại khi rút chạy khỏi Khe Sanh là những xác máy bay vỡ vụn. Một chiếc trực thăng vũ trang UH1A nằm chơ vơ có hai chú khuyển “giữ máy bay” núp nắng, thè lưỡi nhìn khách! Xác mấy chiếc xe tăng, xe bọc thép bị cháy trơ khung, đứt xích. Có một di vật tương đối còn khá nguyên vẹn, ấy là chiếc máy bay vận tải khổng lồ Hercule C130 nằm trên những tấm vỉ sắt dã chiến. Chiếc máy bay này khi sinh thời, nó làm nhiệm vụ tiếp tế cho quân trú phòng. Ngày 11.2.1968 nó bị trúng đạn pháo kích và cháy khi đang hạ cánh xuống sân bay Tà Cơn, toàn bộ phi hành đoàn sáu người đã thiệt mạng. Khách đến tham quan Khe Sanh thường rất thích chụp ảnh lưu niệm bên chiếc máy bay này, có lẽ nó là biểu tượng cho sự thất bại của không lực Hoa Kỳ mà giới quân sự Mỹ thường hay rất khoa trương, tự hào!

Chúng tôi đi tiếp đến bộ chỉ huy căn cứ Khe Sanh. Đó là hai căn nhà mái tôn, vách gỗ ghép, xung quanh có những lớp bao cát che chắn. Đây là nơi đại tá David E. Lownds  (chỉ huy tại chỗ) nhận mệnh lệnh tác chiến từ Đại tướng Westmoreland – Tổng tư lệnh quân đội viễn chinh Mỹ tại miền Nam Việt Nam. Căn nhà chỉ huy kép kín, không ai ở trong đó, có chăng chỉ là bóng dáng của quá khứ như còn lẩn khuất đâu đây, quanh những công sự, hầm hào, bên những xác xe, pháo, máy bay nằm phơi mình giữa những bãi cỏ xanh dưới bầu trời đầy mây trắng của đại ngàn Trường Sơn mênh mông, hùng vĩ! 

Buổi trưa, ngồi dưới bóng mát của những cây ka-nia gần khu di tích, thưởng thức cà-phê Khe Sanh giá chỉ 10.000đ/ly. Cà phê ở đây thật sự nguyên chất, không bị pha “bắp rang, đậu nành, cau khô” và hương hóa chất như một vài nơi dưới xuôi! Cà phê hạt pha bằng máy (xay tại chỗ), có màu nâu nhạt, sủi tăm bọt tự nhiên. Anh bạn Hồ Chư - người Vân Kiều - cho biết:

Huyện Hướng Hóa hiện có gần 5.000 ha cà phê Arabica. Hiệp hội Cà phê- Ca cao Việt Nam đã chọn Khe Sanh làm nơi thử nghiệm mô hình sản xuất cà phê chất lượng cao, mong muốn biến Khe Sanh thành một trung tâm sản xuất cà phê của miền Trung. Cà phê Arabica rất được người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng. Tôi bỗng có ý nghĩ: Ngày xưa người Mỹ đem bom đạn đến cày xới Khe Sanh. Ngày nay Khe Sanh đem cà phê ngon đến cho người Mỹ! Ân oán đến thế thì khỏi phải nói! Đã có rất nhiều cựu chiến binh Hoa Kỳ về thăm lại chiến trường xưa. Có người dẫn cả vợ con, bạn bè, người thân theo. Họ vô cùng cảm xúc khi nhìn lại cảnh cũ nhưng nay đã vắng bóng người xưa. Đôi khi họ cũng gặp lại những “Vi-Xi”, cựu chiến binh của “Quân Giải Phóng Miền Nam” tham dự trận Khe Sanh ngày ấy – những người đã chiến đấu rất dũng cảm chống lại một đội quân được vũ trang mạnh hơn họ gấp nhiều lần. Quá khứ giờ đây được nhắc đến và cũng được khép lại như là những kỉ niệm thời chiến tranh. Và, để có được ngày hôm nay, chỉ riêng mặt trận đường 9, Nam Lào đã có hơn một vạn anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống. Phía Mỹ cũng có trên mười ngàn quân thương vong. Mọi người ai cũng bồi hồi cảm xúc và cảm nhận được cái giá phải trả  của chiến tranh!

Đêm Khe Sanh mùa hè. Bầu trời đầy sao. Đồi Động Tri sừng sững, xanh biếc nhô lên như ngực người con gái Pa-Kô tràn đầy sức sống. Tôi nằm trên cánh võng, giữa đại ngàn Trường Sơn. Nghe đâu đây ai hát: “Mùa xuân đến rồi bản làng ơi… Thư Bác gọi dậy vang  non sông… Kèn tiến công vang dội khắp hai miền… Bác Hồ gọi ấy là mùa xuân đến… Ơi người con gái Pa-Cô …”

Đ.H.T

 

ĐẶNG HOÀNG THÁM
Bài viết đăng trên Tạp chí Cửa Việt số 231 tháng 12/2013

Mới nhất

Chiều không tắt nắng

27/03/2024 lúc 16:33

Truyện ngắn của THỦY VI

Hội VHNT tỉnh trao tặng sách và tác phẩm ảnh triển lãm “Trường Sa - Quảng Trị: Sắc màu biên cương”

23/03/2024 lúc 16:22

TCCVO - Chiều 22/3, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Trị tổ chức trao tặng sách và tác phẩm ảnh triển lãm

Khu kinh tế thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo - Densavan: Từ ý tưởng đến hiện thực

18/03/2024 lúc 00:07

TCCVO - Chiều 15/3, tại thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, UBND tỉnh Quảng Trị và Ủy ban chính quyền tỉnh Savannakhet (Lào) phối hợp tổ chức Hội thảo “Khu kinh tế thương mại xuyên biên giới chung Lao Bảo - Densavan: Từ ý tưởng đến hiện thực”.

Liên hoan dân vũ chủ đề: "Nữ công Công đoàn viên chức tỉnh Quảng Trị tự tin, tỏa sáng"

16/03/2024 lúc 06:02

Chào mừng kỷ niệm 114 năm ngày Quốc tế phụ nữ (08/3/1910 - 08/3/2024), 1984 năm Khởi nghĩa Hai Bà Trưng; Hướng đến kỷ niệm những sự kiện lớn của quê hương đất nước; kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929-28/7-2024), Sáng ngày 07/3/2024, Công đoàn viên chức tỉnh tổ chức Liên hoan dân vũ trong nữ Công chức, viên chức, người lao động (CCVCLĐ) năm 2024 với chủ đề “Nữ công Công đoàn viên chức tỉnh Quảng Trị tự tin, tỏa sáng”.

Phát huy vai trò “báo chí kiến tạo, báo chí giải pháp”

15/03/2024 lúc 07:05

TCCVO - Sáng ngày 13/3/2024, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh tổ chức hội nghị giao ban công tác báo chí tháng 1 và 2 năm 2024 và định hướng một số nhiệm vụ trọng tâm tuyên truyền trong thời gian tới. Đồng chí Hồ Đại Nam, UVBTVTU, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì hội nghị.

Tạp chí số cũ
Câu chuyện du lịch
tư tưởng Hồ Chí Minh

Thời tiết

Quảng Trị

Hiện tại

26°

Mưa

30/03

25° - 27°

Mưa

31/03

24° - 26°

Mưa

01/04

23° - 26°

Mưa

Nguồn: Weathers Underground