LTS: Kỷ niệm 65 năm ngày truyền thống Vĩnh Linh 25/8 (1954 - 2019), Phóng viên tạp chí Cửa Việt có cuộc trao đổi với đồng chí Phan Ngọc Tư - TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Vĩnh Linh về những ký ức hào hùng nơi mảnh đất lũy thép cũng như những thành tựu thời kỳ đổi mới. Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn (đầu đề do Tòa soạn đặt).
PV: Chào đồng chí Phan Ngọc Tư. Có thể nói không nhiều địa phương cấp huyện có được ngày truyền thống. Riêng Vĩnh Linh, ngày 25/8 được xem là ngày truyền thống với những hoạt động lễ hội thường niên đã tạo nên dấu ấn riêng cho huyện nhà. Xin đồng chí cho biết về khởi nguồn của việc chọn ngày truyền thống Vĩnh Linh?
Đ/c Phan Ngọc Tư: Thi hành Hiệp định Giơ-ne-vơ, ngày 25/8/1954 tại Hồ Xá, đại diện quân đội Pháp đã buộc phải ký vào biên bản bàn giao vùng phía Bắc vĩ tuyến 17 cho phái đoàn ta, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta và ngày 25/8/1954 đã trở thành ngày truyền thống của quê hương Vĩnh Linh. Lúc này, Vĩnh Linh là huyện duy nhất của tỉnh Quảng Trị được giải phóng.
Từ ngày 25/8/1954, Đảng bộ, quân và dân Vĩnh Linh bước vào vị trí chiến đấu mới, nhận lãnh trước lịch sử dân tộc nhiệm vụ nặng nề nhưng rất cao cả là tiền đồn của miền Bắc XHCN, là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam và của Trị Thiên ruột thịt.
Do vai trò, vị trí đặc biệt của Vĩnh Linh, Trung ương Đảng và Chính phủ quyết định thành lập Khu vực đặc biệt trực thuộc Trung ương. Ngày 28/5/1955, BCH Trung ương Đảng ra Nghị quyết số 16-NQ/TW thành lập Đảng ủy Khu vực Vĩnh Linh. Tiếp đó, ngày 16/6/1955, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 551-NĐ/TTg thành lập Đặc khu Vĩnh Linh. Khu vực Vĩnh Linh thuộc tỉnh Quảng Trị từ đó được tổ chức thành một đơn vị hành chính riêng ngang với một tỉnh dưới sự chỉ đạo của Chính phủ Trung ương.
PV: Như vậy, ngay sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Vĩnh Linh trở thành “Tiền đồn miền Bắc XHCN”. Và trải dài suốt hơn 20 năm đất nước bị chia cắt, mảnh đất trên vĩ tuyến 17 này hẳn đã mang một sứ mệnh lịch sử lớn cho dân tộc. Phải chăng vì điều đó mà Vĩnh Linh được cả nước tin yêu, bạn bè quốc tế mến phục tặng thêm nhiều danh hiệu vẻ vang như: “Mảnh đất kim cương”, “Tuyến lửa anh hùng”, “Vĩnh Linh lũy thép”?
Đ/c Phan Ngọc Tư: Ngày 26/10/1955, bằng trò hề bầu cử bịp bợm, Ngô Đình Diệm phế truất Bảo Đại, lên làm Tổng thống bù nhìn ở miền Nam. Ngày 20/7/1956, Mỹ - Diệm không thực hiện Hiệp thương tổng tuyển cử và ngang nhiên phá hoại Hiệp định, giới tuyến quân sự tạm thời thành ranh giới chia cắt lâu dài đất nước ta. Được Trung ương trực tiếp chỉ đạo, Đảng ủy khu vực Vĩnh Linh đã động viên cán bộ, đảng viên và nhân dân đẩy mạnh phong trào đấu tranh đòi Hiệp thương tổng tuyển cử. Cuộc đấu tranh của chiến sỹ đồng bào ta ở dọc bờ sông Bến Hải diễn ra gay go, phức tạp, kéo dài vừa mang tính pháp lý vừa mang tính quần chúng trên cả hai mặt trận công khai và bí mật.
Đặc biệt ở đầu cầu Hiền Lương, lá cờ đỏ sao vàng bay phất phới đã trở thành điểm hội tụ tình cảm sâu lắng, thiết tha của đồng bào miền Nam hướng về miền Bắc, hướng về Bác Hồ kính yêu. Chiều cao của cột cờ không ngừng tăng lên để lá cờ của ta phải cao hơn, đẹp hơn lá cờ ngụy ở đầu cầu phía Nam. Năm 1962, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng thiết tha của cả nước, Chính phủ đã điều một đơn vị xây dựng giúp Vĩnh Linh dựng cột cờ mới bằng thép cao 38,6m, lá cờ rộng 108m2 kiêu hãnh tung bay trên bầu trời phía Bắc vĩ tuyến 17 cao hơn hẳn so với lá cờ của địch. Cuộc chiến đấu trên vĩ tuyến 17 bằng tiếng nói chính nghĩa và bằng ngọn cờ là biểu tượng của ý chí, khát vọng độc lập tự do, thống nhất non sông đã diễn ra từng ngày, từng giờ đầy gay go, quyết liệt.
Ngày 08/2/1965, đế quốc Mỹ huy động 82 lượt máy bay ồ ạt đánh phá thị trấn Hồ Xá đánh dấu bước leo thang quân sự của đế quốc Mỹ ở Vĩnh Linh. Với tinh thần cảnh giác cao độ, quân và dân Vĩnh Linh đã bắn rơi 06 máy bay Mỹ. Kể từ đây, Vĩnh Linh thực sự bước vào cuộc chiến đấu mới, trở thành nơi đọ sức quyết liệt nhất giữa ta và địch. Từ giữa năm 1966, sau khi thất bại trong chiến tranh đặc biệt buộc phải chuyển sang chiến tranh cục bộ, đế quốc Mỹ đã ồ ạt đưa hàng chục vạn quân với hàng triệu phương tiện chiến tranh vào miền Nam và lăm le tấn công bằng bộ binh ra phía Bắc vĩ tuyến 17. Vĩnh Linh trở thành tuyến lửa, nơi đối đầu khốc liệt giữa lực lượng cách mạng và phản cách mạng.
Song Vĩnh Linh đã chuẩn bị sẵn sàng, quyết giữ trọn lời thề son sắt, bảo vệ vững chắc tiền đồn miền Bắc XHCN. Không một thứ bom đạn nào của giặc Mỹ có thể khuất phục nổi ý chí và quyết tâm sắt đá của chiến sỹ và đồng bào Vĩnh Linh. Giặc Mỹ càng điên cuồng đánh phá, Vĩnh Linh càng nung nấu lòng căm thù giặc, càng dũng cảm bền bỉ bám đất, giữ làng, quyết tâm chiến đấu và chiến thắng quân thù giữ vững địa bàn và chi viện cho chiến trường Bắc Quảng Trị. Đồng thời, phục vụ hết sức mình đối với các đơn vị chủ lực chiến đấu tại địa phương và bảo vệ đảo Cồn Cỏ tiền tiêu bằng cả máu của mình với tinh thần “Còn đất liền, còn đảo”. Dưới mưa bom bão đạn của quân thù, Vĩnh Linh vẫn đẩy mạnh sản xuất, ổn định đời sống nhân dân, dốc lòng, dốc sức cho cuộc chiến đấu. Các hoạt động VHVN, TDTT, y tế, giáo dục vẫn được duy trì.
Trong cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, Vĩnh Linh đã chiến đấu và phối hợp cùng các đơn vị chủ lực bắn rơi 293 máy bay các loại, trong đó có 07 chiếc pháo đài bay B52, bắn chìm và bắn cháy 69 tàu chiến trong đó có chiến hạm Niu-dơ-ri trọng tải 100.000 tấn. Có trận chỉ trong một ngày (11/11/1966) Vĩnh Linh đã bắn rơi 06 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, buộc Tổng thống Mỹ phải thốt lên là “ngày đen tối nhất của không lực Hoa Kỳ”. Thắng lợi đó là kết quả của sức mạnh đoàn kết trên dưới một lòng, là tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của quân và dân Vĩnh Linh. Đồng bào Vân Kiều được mang họ Bác nơi núi rừng Trường Sơn xa xôi đến đồng bào miền xuôi dù gian khổ, hy sinh vẫn một lòng, một dạ hướng về ngọn cờ thiêng liêng nơi đầu cầu giới tuyến mà kiên trung chiến đấu và chiến thắng quân thù.
PV: Đất nước thống thất, vùng đất anh hùng Vĩnh Linh với ý chí cách mạng đã bắt tay xây dựng để từng bước hồi sinh. Và hôm nay, huyện nhà đã có những thành tựu nổi bật, từ miền cao đến miệt biển khởi sắc, nông thôn xanh và một đô thị trẻ Hồ Xá đang dần định hình. Xin đồng chí cho biết thêm những thành tựu cụ thể của huyện trong những năm gần đây?
Đ/c Phan Ngọc Tư: Gần 45 năm sau ngày hòa bình lập lại, đặc biệt là sau hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vĩnh Linh đã dành được nhiều thành quả hết sức to lớn, vươn lên trở thành một trong những địa phương phát triển năng động của tỉnh Quảng Trị.
Kinh tế có bước tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng ngành nông - lâm - ngư nghiệp, tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và thương mại, dịch vụ. Đến cuối năm 2018, tỷ trọng nông - lâm - ngư nghiệp chiếm khoảng 30,3%; công nghiệp - xây dựng chiếm khoảng 27,7%; dịch vụ chiếm khoảng 42% trong tổng giá trị sản xuất. Nhiều mô hình sản xuất mới có ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp đã xuất hiện ở nhiều địa phương như mô hình trồng rau sạch theo phương pháp thuỷ canh, dưa lưới trong nhà màng, dứa nguyên liệu, lúa hữu cơ, nuôi tôm theo công thức hai giai đoạn… Một số sản phẩm hàng hoá của Vĩnh Linh như cao su, hồ tiêu, lạc, môn khoai từ tía, dưa hấu, đậu xanh… đã được đăng ký thương hiệu, nhãn mác phục vụ cho tiêu dùng và xuất khẩu. Công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động được quan tâm, hàng năm tạo việc làm mới cho trên 1.300 lao động góp phần vào việc thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo của địa phương.
Huyện đã hoàn thành và giữ vững kết quả phổ cập giáo dục bậc tiểu học, THCS và trẻ mầm non 5 tuổi, từng bước hoàn thiện việc sáp nhập, sắp xếp lại các trường học ở các cấp học theo hướng tinh gọn, hoạt động có hiệu quả theo nội dung Nghị quyết số 19-NQ/TW của hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII.
Hệ thống di tích Lịch sử văn hoá oai hùng như Hiền Lương - Cửa Tùng - Vịnh Mốc - Rú Lịnh đang được kết nối, đầu tư hình thành các tour, tuyến du lịch quan trọng của huyện, tỉnh, thu hút đông đảo khách tham quan. Các thiết chế văn hoá được xây dựng hoàn chỉnh ở hầu hết các địa phương. Các công trình xây dựng như đập Bảo Đài, Sa Lung, La Ngà, cầu Cửa Tùng và khu dịch vụ nghề cá Cửa Tùng, hệ thống các chợ đầu mối, công viên văn hoá huyện, trụ sở hành chính của huyện được đầu tư xây dựng khang trang; hệ thống giao thông nông thôn, thị trấn với hàng trăm ki lô mét đã được bê tông hoá, nhựa hoá, đáp ứng nhu cầu đi lại, trao đổi hàng hoá, tô thêm vẻ đẹp của bộ mặt nông thôn mới.
Trên những trận địa đạn bom ác liệt ngày nào, giờ đây đang là những cánh đồng thẳng cánh cò bay, những trang trại, gia trại sản xuất, chăn nuôi tập trung mang lại thu nhập cao cho người dân. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững đạt được nhiều kết quả to lớn, đến cuối năm 2018 Vĩnh Linh có 15/19 xã về đích Nông thôn mới; sản lượng lương thực đạt trên 39 nghìn tấn; thu nhập bình quân đầu người đạt 46,2 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 5,26%; trên 90% người dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh và trên 91% người dân được tham gia bảo hiểm y tế.
Công tác chính sách xã hội, nhất là chính sách đối với người có công cách mạng, chính sách đối với người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện tốt. Hệ thống chính trị được xây dựng vững mạnh từ huyện đến cơ sở, đến nay toàn huyện có 48 TCCSĐ, 363 chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở, trên 8.831 đảng viên. Mối quan hệ gắn bó giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân thường xuyên được chăm lo vun đắp. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo tinh thần chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị đã trở thành việc làm thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên và thực sự lan toả sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân.
Với những thành tích xuất sắc trong sự nghiệp đổi mới, tháng 8/2007, cán bộ và nhân dân huyện Vĩnh Linh vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì tháng 11/2011 được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.
PV: Tự hào truyền thống trên quê hương cách mạng anh hùng, xin đồng chí cho biết thời gian tới Vĩnh Linh sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào để xứng đáng hơn nữa với danh hiệu Vĩnh Linh - lũy thép lũy hoa?
Đ/c Phan Ngọc Tư: Bám sát phương hướng, mục tiêu Nghị quyết Đại hội XVIII nhiệm kỳ 2015 - 2020, trên cơ sở kết quả đạt được trong thời gian qua, Đảng bộ và nhân dân toàn huyện chủ động tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, phát huy nội lực, tranh thủ sự giúp đỡ của toàn xã hội, tập trung huy động sức mạnh toàn dân quyết tâm phấn đấu xây dựng Vĩnh Linh trở thành địa phương có nền kinh tế phát triển toàn diện, chính trị xã hội ổn định, người dân được sống trong môi trường an toàn, hạnh phúc. Để đạt được mục tiêu đó, Đảng bộ huyện Vĩnh Linh xác định các nhóm giải pháp trọng tâm như sau:
Thứ nhất, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện quyết liệt, có hiệu quả việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi phù hợp với điều kiện sản xuất nhằm ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu. Chú trọng đến việc quảng bá cho các sản phẩm nông nghiệp truyền thống đã được đăng ký nhãn hiệu của huyện như khoai môn, ném, tiêu, đậu xanh, dưa hấu và tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định. Nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn huyện. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp, thương mại - dịch vụ; tăng cường mời gọi, thu hút đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế. Tiếp tục đề xuất với tỉnh có chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào Khu công nghiệp Tây Bắc Hồ Xá, Cụm công nghiệp Cửa Tùng, Khu du lịch Cửa Tùng, Địa đạo Vịnh Mốc, phê duyệt quy hoạch Cụm công nghiệp vùng Đông Bến Quan...
Thứ hai, xây dựng các Đề án nhằm hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp, HTX liên kết trong sản xuất, xây dựng thương hiệu hàng hóa gắn với việc giới thiệu quảng bá và tiêu thụ sản phẩm sạch. Huy động mọi nguồn lực đầu tư cho các địa phương đăng ký về đích NTM năm 2019, 2020 và các địa phương có các tiêu chí đạt thấp, phấn đấu đến cuối năm 2020 có 17/19 xã về đích NTM. Đồng thời chỉ đạo, hỗ trợ các địa phương đã phát động xây dựng NTM kiểu mẫu giai đoạn 2018 - 2020. Quan tâm đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng đối với 3 thị trấn trên địa bàn, phấn đấu xây dựng thị trấn Hồ Xá đạt tiêu chí đô thị loại IV, thị trấn Cửa Tùng và Bến Quan đạt đô thị loại V.
Thứ ba, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Đề án giảm nghèo bền vững giai đoạn 2017 - 2020 cho 11 bản khó khăn ở 3 xã Vĩnh Ô, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2017 - 2020; triển khai thực hiện tốt việc giao đất sản xuất cho đồng bào Vân Kiều thiếu đất sản xuất tại 2 xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà nhằm góp phần vào việc giảm tỷ lệ hộ nghèo của 3 xã từ 5 - 7%/năm.
Thứ tư, đẩy mạnh thực hiện và nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Giữ vững kết quả phổ cập giáo dục các bậc học. Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và công tác dân số trong tình hình mới. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, trong đó có chính sách đối với người có công cách mạng.
Thứ năm, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của các cấp chính quyền. Nâng cao trách nhiệm công tác, tinh thần phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, phát huy trách nhiệm, nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền các địa phương, đơn vị.
Thứ sáu, tăng cường xây dựng, củng cố TCCS Đảng, nâng cao chất lượng đảng viên. Xây dựng và phát triển đội ngũ đảng viên có chất lượng, có bản lĩnh chính trị, lập trường kiên định, có phẩm chất, đạo đức, lối sống tốt. Nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng theo hướng vừa mở rộng dân chủ, đảm bảo tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, khắc phục tính hình thức trong sinh hoạt Đảng. Chú trọng đến công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; quan tâm bố trí, bổ nhiệm cán bộ trẻ, cán bộ có năng lực nổi trội đảm nhận các chức vụ chủ chốt trong cơ quan Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở; tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện công tác điều động, luân chuyển cán bộ, nhất là luân chuyển ngang đối với cán bộ cấp huyện.
Những thành tựu đã đạt được trong suốt chặng đường 65 năm qua là sự tiếp nối từ truyền thống anh hùng của miền quê giàu bản sắc văn hoá, ý chí cách mạng; sự chịu thương, chịu khó, hy sinh máu xương của bao thế hệ để có một Vĩnh Linh tươi đẹp, năng động, sáng tạo được ví như luỹ hoa trong thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển.
PV: Trân trọng cám ơn đồng chí.
P.V (thực hiện)
