3/9/2019

• Thuỳ Liên

Tổng Biên tập – Trưởng Ban tổ chức cuộc thi

   Giữa thời đại công nghệ giải trí phát triển phong phú đa dạng, văn chương nghệ thuật đang dần bị lấn át. Gìn giữ hệ giá trị văn hóa thông qua tác phẩm văn chương đang trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Đó là đòi hỏi, cũng là trách nhiệm của những người yêu nghệ thuật, từ phía người viết và các tòa soạn báo.

Hướng đến Kỷ niệm 30 năm lập lại tỉnh Quảng Trị và chào mừng Cửa Việt tròn 300 số ấn hành, tạp chí Cửa Việt tổ chức cuộc thi Truyện ngắn và Bút ký năm 2018 - 2019. Cuộc thi nhằm thu hút những tác phẩm tốt để nâng cao chất lượng tạp chí; củng cố, khẳng định uy tín và giá trị của một ấn phẩm văn hóa - văn học nghệ thuật có mặt gần 30 năm; phát hiện và bồi dưỡng các tài năng trẻ, bổ sung thêm những tác giả mới cho đội ngũ văn nghệ sĩ tỉnh nhà.

1. Chủ đề của cuộc thi là “Văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ phát triển và hội nhập”. Theo đánh giá của bạn đọc, đây là một đề tài mở, biên độ khai thác rộng và có giá trị tư tưởng cao, bao phủ nhiều lĩnh vực đời sống, xã hội. Chính vì thế ngay từ khi phát động, ban tổ chức đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của người viết khắp mọi miền đất nước. Ban sơ khảo cuộc thi được thành lập để tiếp nhận tác phẩm dự thi, đánh giá và lựa chọn những tác phẩm chất lượng đăng tải.

Cuộc thi nhận bài ở hai thể loại văn học là Truyện ngắn và Bút ký. Đây là hai thể loại văn xuôi gần gũi và giao thoa nhau bởi nó đòi hỏi cả ba yếu tố: chất liệu hiện thực, sự hư cấu, tính tự sự. Một số tác giả tham gia dự thi ở cả hai thể loại và có những tác phẩm được đăng tải. Với tinh thần của cuộc thi là phát hiện và bồi dưỡng những nhân tố nghệ thuật mới, ban biên tập tòa soạn vui mừng khi nhận được sự tham gia của những cây bút mới vào nghề nhưng đã có những góc nhìn đời sống sâu sắc. Một số tác phẩm còn đôi chỗ non yếu được ban biên tập liên lạc với tác giả để hoàn thiện hơn.

Trong thời gian chưa đầy một năm, từ ngày phát động cuộc thi 01/8/2018 đến ngày kết thúc nhận bài 10/7/2019, ban tổ chức đã nhận được 156 tác phẩm của 108 tác giả. Ban biên tập đã chọn 70 tác phẩm đăng tải trên báo in và trang thông tin điện tử tổng hợp.

2. Những tác phẩm công bố được bạn đọc đón nhận và phản hồi tích cực. Nhiều lá thư của bạn đọc gửi về chia sẻ cảm xúc khi đọc tác phẩm dự thi, nhất là những tác phẩm về đề tài chiến tranh cách mạng. Đó cũng chính là mảng đề tài được nhiều tác giả khai thác và phản ánh bằng bút pháp mới.

Mảnh đất Quảng Trị đã đi qua những cuộc chiến khói lửa kiên cường, và những câu chuyện hậu chiến vẫn còn được kể bởi chính những người trong cuộc như cựu chiến binh Lê Bá Dương với bút ký Gio An - Linh địa diệu kỳ. Nghĩa tình của những người lính được kết nối bằng những sợi dây vô hình, trong không gian tâm linh và không gian mạng internet. Nhờ đó việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ được thuận lợi. Câu chuyện mang đến sự thấu cảm về mảnh đất chiến trường xưa và trân trọng nghĩa cử của những người được hưởng hòa bình. Tác giả viết bút ký tự nhiên, không cầu kỳ làm văn nhưng đầy cảm xúc. Mà cảm xúc cũng chính là văn đấy thôi, một bút ký văn học, suy cho cùng phải khiến người ta rung lên cảm xúc.

Mạch cảm hứng về lịch sử vẫn được những người trẻ kể tiếp, trên nền tư liệu và sử dụng bút pháp xuyên không, bút ký Dặm trường một đóa hồng phai Lê Vũ Trường Giang chiêm cảm về cuộc ra đi đổi lấy đất đai xứ sở Thuận Hóa của Huyền Trân Công Chúa. Bút ký của Lê Vũ Trường Giang thể hiện sự am hiểu sâu sắc về lịch sử, nối tiếp nghệ thuật viết ký của các nhà văn lớn đi trước và tiếp biến kỹ thuật viết đương đại, ngôn ngữ linh hoạt, đậm chất văn học.

Văn phong bút ký rất quan trọng, bởi nó sẽ kéo bạn đọc đi hết câu chuyện một cách tự nhiên. Những cây bút trẻ chứng tỏ có nghề trong cách sử dụng bút pháp thể ký. Trần Thanh Hải với bút ký Lênh đênh trên dòng Bến Hải như một du ký về hai chiều không - thời gian: xuôi dòng sông và ngược chiều lịch sử. Kể từ Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, vĩ tuyến 17 chia cắt hai miền đất nước, cũng chia cắt tỉnh Quảng Trị, từ đó Vĩnh Linh nhận lãnh sứ mệnh là tiền đồn miền Bắc, hậu phương trực tiếp của tiền tuyến miền Nam. Đằng đẵng 21 năm đau thương, quân và dân Vĩnh Linh đã làm nên bao huyền thoại trên tuyến lửa anh hùng. Lênh đênh trên dòng Bến Hải, ở quãng sông nào cũng gợi lại ký ức về những cuộc đối đầu quyết liệt hai bờ sông. Để rồi từ đó cầu Hiền Lương sông Bến Hải trở thành một biểu tượng của ý chí hợp nhất - khác bến chung dòng.

Văn chương nghệ thuật luôn bám sát đời sống. Cuộc thi lần này không nằm ngoài mục đích tìm kiếm những tác phẩm phản ánh các vấn đề mới trên lĩnh vực KT-XH địa phương, quảng bá hình ảnh tỉnh nhà, giới thiệu những tiềm năng triển vọng, đưa ra ý kiến đóng góp xây dựng quê hương. Có thể nhận thấy nỗi trăn trở về phát triển du lịch miền Tây Quảng Trị trong bút ký Gió vẫn thổi qua đại ngàn của Yên Mã Sơn. Hay nỗ lực đáng ghi nhận của những người trẻ yêu quê nhà, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương trong các bút ký Tản mạn về bát cơm ngon, bát cơm đầy của Đào Tâm Thanh, Đi lên từ đất của Tống Phước Trị.

Thể loại bút ký dự thi lần này đa số các tác phẩm chất lượng đến từ những cây bút Quảng Trị, hoặc những người gắn bó duyên nợ với Quảng Trị. Đó cũng là điều dễ hiểu, bởi với bút ký, đất sống chính là đất viết.

3. Ngược lại, với truyện ngắn, đa số các tác giả đến từ ngoài tỉnh. Ban tổ chức vui mừng nhận được sự hồ hởi tham gia của đông đảo người viết khắp mọi nơi. Sự phong phú của tác giả kéo theo sự đa dạng về phong cách, đề tài. Hiện thực đời sống được phản ánh khá đa diện: Từ đề tài lịch sử, chiến tranh, hậu chiến, đến mảng đề tài về đời sống đô thị hiện nay, những số phận và muôn mặt cuộc sống của con người đều được khắc họa rõ nét.

Điều đáng ghi nhận trong thể loại truyện ngắn ở cuộc thi này là có nhiều cách viết mới lạ, giàu suy tưởng và ẩn ý. Tác giả lấy hình tượng cụ thể để làm cái neo kể chuyện, thông qua biểu tượng để thể hiện tư tưởng. Cách tân không phải là mục đích duy nhất của văn chương, nhưng đó là một nhu cầu tự thân quan trọng của nghệ thuật.

Năm tôi bốn mươi chín tuổi của Bùi Việt Phương dùng hình ảnh con chó làm biểu tượng. Một con vật gần gũi với đời sống con người, nhưng ở đây, con chó trong truyện lại được sinh ra từ trong nhân vật chính, con chó dẫn đường cho thân tâm. Tác giả sắp đặt biểu tượng này vào truyện rất tự nhiên, cùng với thủ pháp dòng ý thức làm toát lên những ẩn ý triết học mà đằng sau đó là sự tha hóa của con người trong đời sống hiện đại. Tha hóa khiến con người bỏ quên các giá trị cốt lõi trong bản thể sự sống, bỏ quên chính người thân và bỏ quên luôn mình. Nói theo nguyên lý tảng băng trôi của Hemingway, thì truyện ngắn này có phần nổi, phần chìm, gợi những tò mò và nhiều cách hiểu khác nhau, đặt người đọc vào vai trò đồng sáng tạo.

Lại Văn Long lại sử dụng một biểu tượng có tính khoa học là Kính thiên văn. Thiết bị vật lý này cho phép nhìn thấy hình ảnh xa xăm nhưng lại bị đảo ngược. Bám vào nguyên lý đảo ảnh đó, tác giả đưa hiện thực vào truyện nhằm biểu đạt những trớ trêu nghịch lý của đời sống. Thật đúng như nhà khoa học người Ý Galileo Galilei từng nói “kính thiên văn là thứ tốt nhất hé lộ những thứ vô hình”, cái thứ vô hình về những suy thoái trong bản thức con người hôm nay.

Biểu tượng trong Về theo dấu nắng của Phát Dương là bông vạn thọ, loài hoa ẩn sâu những thứ thiêng liêng về tình người. Xoay quanh ba nhân vật trong một gia đình, Phát Dương đã gợi lên những trắc ẩn, sự vị tha. Tác giả chỉ mới hai mươi tuổi song bút pháp kể chuyện chững chạc, giọng văn Nam bộ, làm phong phú thêm cho cuộc thi lần này.

Trần Hoài trong Tận cùng mộng tưởng dùng viên đá màu đen làm biểu tượng. Viên đá xuất hiện lặp đi lặp lại trong truyện tạo ra không gian huyền ảo. Như thật lại như đùa về một cuộc vượt biên, truyện tái hiện một quãng thời gian đầy biến động trong lịch sử ít được nhắc đến. Qua đó, cho thấy thân phận con người mong manh trước sắp đặt của tạo hóa.

Lợi thế của truyện ngắn chính là… ngắn, phù hợp với quỹ thời gian ít ỏi và nhịp điệu gấp gáp của người đọc hiện đại. Ở cuộc thi lần này, việc giới hạn dung lượng 5.000 từ buộc các tác giả phải chọn chi tiết, chọn cách biểu đạt súc tích, nói những điều cần chuyển tải, viết những điều cần thể hiện, không dài dòng văn vẻ. Đa phần truyện dự thi đều có nhịp kể chuyện nhanh, dung lượng ngắn, nhưng ý tưởng vẫn đảm bảo và cốt truyện chặt chẽ.

Nhìn chung, hầu hết tác giả dự thi bút ký và truyện ngắn đã bắt nhịp cuộc sống, nghệ thuật viết tương thích với các kỹ thuật tự sự đương đại. Tác phẩm cuộc thi mang tính hiện thực cao và hòa nhập được với trào lưu nghệ thuật mới.

4. Thành công của mỗi cuộc thi đến từ phía tác giả tham dự. Bên cạnh những tác giả có thâm niên nghề viết, cuộc thi lần này đã quy tụ được đông đảo những người viết trẻ ở khắp mọi miền Tổ quốc. Đó là những cây bút tuổi đời chưa đầy ba mươi nhưng đã có được văn phong riêng như Lê Quang Trạng ở An Giang, Vũ Thị Huyền Trang ở Phú Thọ, Phan Đức Lộc ở Điện Biên, Phát Dương ở Bạc Liêu… Lớp tác giả trẻ trong tỉnh cũng đóng góp vào cuộc thi những tác phẩm nổi bật, mang nhiều hứa hẹn một thế hệ viết mới cho tỉnh nhà Quảng Trị như Yên Mã Sơn, Ngô Diệu Hằng, Lê Phong, Lê Thị Kim Nhạn… Trong đó tác giả Lê Phong có thể xem là một sự phát hiện mới, anh đang công tác tại Công an Quảng Trị. Là người trong nghề đảm bảo an ninh xã hội nên truyện của anh đi sâu vào những góc tối đời sống, phản ánh các vấn nạn nhức nhối hiện nay.

Quan điểm xuyên suốt cuộc thi của Ban biên tập và Hội đồng chấm giải rằng đây là cuộc chơi bình đẳng với tất cả, không phân biệt tác giả trong hay ngoài tỉnh; không gò buộc đề tài; chấp nhận mọi kỹ thuật viết, nhất là những trào lưu nghệ thuật mới. Chọn sự tinh túy, không chọn phong trào. Chấm trên tác phẩm, chứ không chấm tác giả. Vì thế nên có tác giả gửi nhiều vẫn không được vào chung khảo. Có tác giả chỉ gửi một tác phẩm lại được giải, thậm chí giải cao.

Ở vòng sơ khảo, các thành viên chấm phân loại 5 mức và lựa chọn các tác phẩm vào chung khảo. Hội đồng chung khảo phân tích đánh giá cụ thể từng tác phẩm và chấm điểm độc lập. Tuy chấm độc lập nhưng kết quả tổng hợp thể hiện tính đồng thuận cao của các thành viên. Những tác phẩm vào chung khảo không được giải đều khiến hội đồng chấm thi áy náy, tiếc nuối. Ban tổ chức quyết định trao đủ 22 giải thưởng (như thể lệ), trong đó có 2 giải A, 4 giải B, 6 giải C và 10 giải Khuyến khích.

Cũng cần nói thêm để có sự chia sẻ, việc tổ chức cuộc thi với một tạp chí văn nghệ địa phương như Cửa Việt là cả sự nỗ lực của tòa soạn. Từ chủ trương của UBND tỉnh, tạp chí đã thực hiện vận động nguồn kinh phí xã hội hóa để trao giải thưởng. Thay mặt Ban tổ chức, xin trân trọng cám ơn lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã tạo điều kiện cho cuộc thi được diễn ra; cám ơn các tác giả đã dành tình yêu cho Cửa Việt và gửi bài tham dự; cám ơn các thành viên hội đồng chấm thi đã làm việc công tâm; cám ơn các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã hỗ trợ giải thưởng.

Cuộc thi Truyện ngắn và Bút ký năm 2018 - 2019 trên tạp chí Cửa Việt đã khép lại thành công. Qua cuộc thi, tạp chí Cửa Việt đã thu được những tác phẩm chất lượng cao để đăng tải. Những tác phẩm chưa kịp in sẽ được ban biên tập chọn lựa để in trong các số báo sắp tới. Cuộc thi cũng đã kịp thời khích lệ các tác giả, đặc biệt là những người viết trẻ. Với sứ mệnh của mình, tạp chí Cửa Việt đã, đang và mãi đồng hành với niềm đam mê văn chương, nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật và chắp cánh cho những khát vọng sáng tạo.

T.L

26/8/2019

• Phan Ngọc Tư - Bí Thư Huyện Uỷ - Chủ Tịch Hđnd Huyện Vĩnh Linh

LTS: Kỷ niệm 65 năm ngày truyền thống Vĩnh Linh 25/8 (1954 - 2019), Phóng viên tạp chí Cửa Việt có cuộc trao đổi với đồng chí Phan Ngọc Tư - TUV, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Vĩnh Linh về những ký ức hào hùng nơi mảnh đất lũy thép cũng như những thành tựu thời kỳ đổi mới. Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn (đầu đề do Tòa soạn đặt).

PV: Chào đồng chí Phan Ngọc Tư. Có thể nói không nhiều địa phương cấp huyện có được ngày truyền thống. Riêng Vĩnh Linh, ngày 25/8 được xem là ngày truyền thống với những hoạt động lễ hội thường niên đã tạo nên dấu ấn riêng cho huyện nhà. Xin đồng chí cho biết về khởi nguồn của việc chọn ngày truyền thống Vĩnh Linh?

Đ/c Phan Ngọc Tư: Thi hành Hiệp định Giơ-ne-vơ, ngày 25/8/1954 tại Hồ Xá, đại diện quân đội Pháp đã buộc phải ký vào biên bản bàn giao vùng phía Bắc vĩ tuyến 17 cho phái đoàn ta, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân ta và ngày 25/8/1954 đã trở thành ngày truyền thống của quê hương Vĩnh Linh. Lúc này, Vĩnh Linh là huyện duy nhất của tỉnh Quảng Trị được giải phóng.

Từ ngày 25/8/1954, Đảng bộ, quân và dân Vĩnh Linh bước vào vị trí chiến đấu mới, nhận lãnh trước lịch sử dân tộc nhiệm vụ nặng nề nhưng rất cao cả là tiền đồn của miền Bắc XHCN, là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam và của Trị Thiên ruột thịt.

Do vai trò, vị trí đặc biệt của Vĩnh Linh, Trung ương Đảng và Chính phủ quyết định thành lập Khu vực đặc biệt trực thuộc Trung ương. Ngày 28/5/1955, BCH Trung ương Đảng ra Nghị quyết số 16-NQ/TW thành lập Đảng ủy Khu vực Vĩnh Linh. Tiếp đó, ngày 16/6/1955, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 551-NĐ/TTg thành lập Đặc khu Vĩnh Linh. Khu vực Vĩnh Linh thuộc tỉnh Quảng Trị từ đó được tổ chức thành một đơn vị hành chính riêng ngang với một tỉnh dưới sự chỉ đạo của Chính phủ Trung ương.

PV: Như vậy, ngay sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Vĩnh Linh trở thành “Tiền đồn miền Bắc XHCN”. Và trải dài suốt hơn 20 năm đất nước bị chia cắt, mảnh đất trên vĩ tuyến 17 này hẳn đã mang một sứ mệnh lịch sử lớn cho dân tộc. Phải chăng vì điều đó mà Vĩnh Linh được cả nước tin yêu, bạn bè quốc tế mến phục tặng thêm nhiều danh hiệu vẻ vang như: “Mảnh đất kim cương”, “Tuyến lửa anh hùng”, “Vĩnh Linh lũy thép”?

Đ/c Phan Ngọc Tư: Ngày 26/10/1955, bằng trò hề bầu cử bịp bợm, Ngô Đình Diệm phế truất Bảo Đại, lên làm Tổng thống bù nhìn ở miền Nam. Ngày 20/7/1956, Mỹ - Diệm không thực hiện Hiệp thương tổng tuyển cử và ngang nhiên phá hoại Hiệp định, giới tuyến quân sự tạm thời thành ranh giới chia cắt lâu dài đất nước ta. Được Trung ương trực tiếp chỉ đạo, Đảng ủy khu vực Vĩnh Linh đã động viên cán bộ, đảng viên và nhân dân đẩy mạnh phong trào đấu tranh đòi Hiệp thương tổng tuyển cử. Cuộc đấu tranh của chiến sỹ đồng bào ta ở dọc bờ sông Bến Hải diễn ra gay go, phức tạp, kéo dài vừa mang tính pháp lý vừa mang tính quần chúng trên cả hai mặt trận công khai và bí mật.

Đặc biệt ở đầu cầu Hiền Lương, lá cờ đỏ sao vàng bay phất phới đã trở thành điểm hội tụ tình cảm sâu lắng, thiết tha của đồng bào miền Nam hướng về miền Bắc, hướng về Bác Hồ kính yêu. Chiều cao của cột cờ không ngừng tăng lên để lá cờ của ta phải cao hơn, đẹp hơn lá cờ ngụy ở đầu cầu phía Nam. Năm 1962, đáp ứng yêu cầu và nguyện vọng thiết tha của cả nước, Chính phủ đã điều một đơn vị xây dựng giúp Vĩnh Linh dựng cột cờ mới bằng thép cao 38,6m, lá cờ rộng 108m² kiêu hãnh tung bay trên bầu trời phía Bắc vĩ tuyến 17 cao hơn hẳn so với lá cờ của địch. Cuộc chiến đấu trên vĩ tuyến 17 bằng tiếng nói chính nghĩa và bằng ngọn cờ là biểu tượng của ý chí, khát vọng độc lập tự do, thống nhất non sông đã diễn ra từng ngày, từng giờ đầy gay go, quyết liệt.

Ngày 08/2/1965, đế quốc Mỹ huy động 82 lượt máy bay ồ ạt đánh phá thị trấn Hồ Xá đánh dấu bước leo thang quân sự của đế quốc Mỹ ở Vĩnh Linh. Với tinh thần cảnh giác cao độ, quân và dân Vĩnh Linh đã bắn rơi 06 máy bay Mỹ. Kể từ đây, Vĩnh Linh thực sự bước vào cuộc chiến đấu mới, trở thành nơi đọ sức quyết liệt nhất giữa ta và địch. Từ giữa năm 1966, sau khi thất bại trong chiến tranh đặc biệt buộc phải chuyển sang chiến tranh cục bộ, đế quốc Mỹ đã ồ ạt đưa hàng chục vạn quân với hàng triệu phương tiện chiến tranh vào miền Nam và lăm le tấn công bằng bộ binh ra phía Bắc vĩ tuyến 17. Vĩnh Linh trở thành tuyến lửa, nơi đối đầu khốc liệt giữa lực lượng cách mạng và phản cách mạng.

Song Vĩnh Linh đã chuẩn bị sẵn sàng, quyết giữ trọn lời thề son sắt, bảo vệ vững chắc tiền đồn miền Bắc XHCN. Không một thứ bom đạn nào của giặc Mỹ có thể khuất phục nổi ý chí và quyết tâm sắt đá của chiến sỹ và đồng bào Vĩnh Linh. Giặc Mỹ càng điên cuồng đánh phá, Vĩnh Linh càng nung nấu lòng căm thù giặc, càng dũng cảm bền bỉ bám đất, giữ làng, quyết tâm chiến đấu và chiến thắng quân thù; giữ vững địa bàn và chi viện cho chiến trường Bắc Quảng Trị. Đồng thời, phục vụ hết sức mình đối với các đơn vị chủ lực chiến đấu tại địa phương và bảo vệ đảo Cồn Cỏ tiền tiêu bằng cả máu của mình với tinh thần “Còn đất liền, còn đảo”. Dưới mưa bom bão đạn của quân thù, Vĩnh Linh vẫn đẩy mạnh sản xuất, ổn định đời sống nhân dân, dốc lòng, dốc sức cho cuộc chiến đấu. Các hoạt động VHVN, TDTT, y tế, giáo dục vẫn được duy trì.

Trong cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, Vĩnh Linh đã chiến đấu và phối hợp cùng các đơn vị chủ lực bắn rơi 293 máy bay các loại, trong đó có 07 chiếc pháo đài bay B52, bắn chìm và bắn cháy 69 tàu chiến trong đó có chiến hạm Niu-dơ-ri trọng tải 100.000 tấn. Có trận chỉ trong một ngày (11/11/1966) Vĩnh Linh đã bắn rơi 06 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, buộc Tổng thống Mỹ phải thốt lên là “ngày đen tối nhất của không lực Hoa Kỳ”. Thắng lợi đó là kết quả của sức mạnh đoàn kết trên dưới một lòng, là tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của quân và dân Vĩnh Linh. Đồng bào Vân Kiều được mang họ Bác nơi núi rừng Trường Sơn xa xôi đến đồng bào miền xuôi dù gian khổ, hy sinh vẫn một lòng, một dạ hướng về ngọn cờ thiêng liêng nơi đầu cầu giới tuyến mà kiên trung chiến đấu và chiến thắng quân thù.

PV: Đất nước thống thất, vùng đất anh hùng Vĩnh Linh với ý chí cách mạng đã bắt tay xây dựng để từng bước hồi sinh. Và hôm nay, huyện nhà đã có những thành tựu nổi bật, từ miền cao đến miệt biển khởi sắc, nông thôn xanh và một đô thị trẻ Hồ Xá đang dần định hình. Xin đồng chí cho biết thêm những thành tựu cụ thể của huyện trong những năm gần đây?

Đ/c Phan Ngọc Tư: Gần 45 năm sau ngày hòa bình lập lại, đặc biệt là sau hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vĩnh Linh đã dành được nhiều thành quả hết sức to lớn, vươn lên trở thành một trong những địa phương phát triển năng động của tỉnh Quảng Trị.

Kinh tế có bước tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng ngành nông - lâm - ngư nghiệp, tăng dần tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và thương mại, dịch vụ. Đến cuối năm 2018, tỷ trọng nông - lâm - ngư nghiệp chiếm khoảng 30,3%; công nghiệp - xây dựng chiếm khoảng 27,7%; dịch vụ chiếm khoảng 42% trong tổng giá trị sản xuất. Nhiều mô hình sản xuất mới có ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp đã xuất hiện ở nhiều địa phương như mô hình trồng rau sạch theo phương pháp thuỷ canh, dưa lưới trong nhà màng, dứa nguyên liệu, lúa hữu cơ, nuôi tôm theo công thức hai giai đoạn… Một số sản phẩm hàng hoá của Vĩnh Linh như cao su, hồ tiêu, lạc, môn khoai từ tía, dưa hấu, đậu xanh… đã được đăng ký thương hiệu, nhãn mác phục vụ cho tiêu dùng và xuất khẩu. Công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người lao động được quan tâm, hàng năm tạo việc làm mới cho trên 1.300 lao động góp phần vào việc thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo của địa phương.

Huyện đã hoàn thành và giữ vững kết quả phổ cập giáo dục bậc tiểu học, THCS và trẻ mầm non 5 tuổi, từng bước hoàn thiện việc sáp nhập, sắp xếp lại các trường học ở các cấp học theo hướng tinh gọn, hoạt động có hiệu quả theo nội dung Nghị quyết số 19-NQ/TW của hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII.

Hệ thống di tích Lịch sử văn hoá oai hùng như Hiền Lương - Cửa Tùng - Vịnh Mốc - Rú Lịnh đang được kết nối, đầu tư hình thành các tour, tuyến du lịch quan trọng của huyện, tỉnh, thu hút đông đảo khách tham quan. Các thiết chế văn hoá được xây dựng hoàn chỉnh ở hầu hết các địa phương. Các công trình xây dựng như đập Bảo Đài, Sa Lung, La Ngà, cầu Cửa Tùng và khu dịch vụ nghề cá Cửa Tùng, hệ thống các chợ đầu mối, công viên văn hoá huyện, trụ sở hành chính của huyện được đầu tư xây dựng khang trang; hệ thống giao thông nông thôn, thị trấn với hàng trăm ki lô mét đã được bê tông hoá, nhựa hoá, đáp ứng nhu cầu đi lại, trao đổi hàng hoá, tô thêm vẻ đẹp của bộ mặt nông thôn mới.

Trên những trận địa đạn bom ác liệt ngày nào, giờ đây đang là những cánh đồng thẳng cánh cò bay, những trang trại, gia trại sản xuất, chăn nuôi tập trung mang lại thu nhập cao cho người dân. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững đạt được nhiều kết quả to lớn, đến cuối năm 2018 Vĩnh Linh có 15/19 xã về đích Nông thôn mới; sản lượng lương thực đạt trên 39 nghìn tấn; thu nhập bình quân đầu người đạt 46,2 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 5,26%; trên 90% người dân sử dụng nước sạch hợp vệ sinh và trên 91% người dân được tham gia bảo hiểm y tế.

Công tác chính sách xã hội, nhất là chính sách đối với người có công cách mạng, chính sách đối với người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện tốt. Hệ thống chính trị được xây dựng vững mạnh từ huyện đến cơ sở, đến nay toàn huyện có 48 TCCSĐ, 363 chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở, trên 8.831 đảng viên. Mối quan hệ gắn bó giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân thường xuyên được chăm lo vun đắp. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo tinh thần chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị đã trở thành việc làm thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên và thực sự lan toả sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân.

Với những thành tích xuất sắc trong sự nghiệp đổi mới, tháng 8/2007, cán bộ và nhân dân huyện Vĩnh Linh vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì; tháng 11/2011 được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

PV: Tự hào truyền thống trên quê hương cách mạng anh hùng, xin đồng chí cho biết thời gian tới Vĩnh Linh sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm nào để xứng đáng hơn nữa với danh hiệu Vĩnh Linh - lũy thép lũy hoa?

Đ/c Phan Ngọc Tư: Bám sát phương hướng, mục tiêu Nghị quyết Đại hội XVIII nhiệm kỳ 2015 - 2020, trên cơ sở kết quả đạt được trong thời gian qua, Đảng bộ và nhân dân toàn huyện chủ động tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, phát huy nội lực, tranh thủ sự giúp đỡ của toàn xã hội, tập trung huy động sức mạnh toàn dân quyết tâm phấn đấu xây dựng Vĩnh Linh trở thành địa phương có nền kinh tế phát triển toàn diện, chính trị xã hội ổn định, người dân được sống trong môi trường an toàn, hạnh phúc. Để đạt được mục tiêu đó, Đảng bộ huyện Vĩnh Linh xác định các nhóm giải pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện quyết liệt, có hiệu quả việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con nuôi phù hợp với điều kiện sản xuất nhằm ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu. Chú trọng đến việc quảng bá cho các sản phẩm nông nghiệp truyền thống đã được đăng ký nhãn hiệu của huyện như khoai môn, ném, tiêu, đậu xanh, dưa hấu và tìm kiếm thị trường tiêu thụ ổn định. Nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn huyện. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp, thương mại - dịch vụ; tăng cường mời gọi, thu hút đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế. Tiếp tục đề xuất với tỉnh có chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào Khu công nghiệp Tây Bắc Hồ Xá, Cụm công nghiệp Cửa Tùng, Khu du lịch Cửa Tùng, Địa đạo Vịnh Mốc, phê duyệt quy hoạch Cụm công nghiệp vùng Đông Bến Quan...

Thứ hai, xây dựng các Đề án nhằm hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp, HTX liên kết trong sản xuất, xây dựng thương hiệu hàng hóa gắn với việc giới thiệu quảng bá và tiêu thụ sản phẩm sạch. Huy động mọi nguồn lực đầu tư cho các địa phương đăng ký về đích NTM năm 2019, 2020 và các địa phương có các tiêu chí đạt thấp, phấn đấu đến cuối năm 2020 có 17/19 xã về đích NTM. Đồng thời chỉ đạo, hỗ trợ các địa phương đã phát động xây dựng NTM kiểu mẫu giai đoạn 2018 - 2020. Quan tâm đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng đối với 3 thị trấn trên địa bàn, phấn đấu xây dựng thị trấn Hồ Xá đạt tiêu chí đô thị loại IV, thị trấn Cửa Tùng và Bến Quan đạt đô thị loại V.

Thứ ba, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả Đề án giảm nghèo bền vững giai đoạn 2017 - 2020 cho 11 bản khó khăn ở 3 xã Vĩnh Ô, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2017 - 2020; triển khai thực hiện tốt việc giao đất sản xuất cho đồng bào Vân Kiều thiếu đất sản xuất tại 2 xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà nhằm góp phần vào việc giảm tỷ lệ hộ nghèo của 3 xã từ 5 - 7%/năm.

Thứ tư, đẩy mạnh thực hiện và nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Giữ vững kết quả phổ cập giáo dục các bậc học. Tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và công tác dân số trong tình hình mới. Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, trong đó có chính sách đối với người có công cách mạng.

Thứ năm, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của các cấp chính quyền. Nâng cao trách nhiệm công tác, tinh thần phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, phát huy trách nhiệm, nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền các địa phương, đơn vị.

Thứ sáu, tăng cường xây dựng, củng cố TCCS Đảng, nâng cao chất lượng đảng viên. Xây dựng và phát triển đội ngũ đảng viên có chất lượng, có bản lĩnh chính trị, lập trường kiên định, có phẩm chất, đạo đức, lối sống tốt. Nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng theo hướng vừa mở rộng dân chủ, đảm bảo tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, khắc phục tính hình thức trong sinh hoạt Đảng. Chú trọng đến công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; quan tâm bố trí, bổ nhiệm cán bộ trẻ, cán bộ có năng lực nổi trội đảm nhận các chức vụ chủ chốt trong cơ quan Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể từ huyện đến cơ sở; tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện công tác điều động, luân chuyển cán bộ, nhất là luân chuyển ngang đối với cán bộ cấp huyện.

Những thành tựu đã đạt được trong suốt chặng đường 65 năm qua là sự tiếp nối từ truyền thống anh hùng của miền quê giàu bản sắc văn hoá, ý chí cách mạng; sự chịu thương, chịu khó, hy sinh máu xương của bao thế hệ để có một Vĩnh Linh tươi đẹp, năng động, sáng tạo được ví như luỹ hoa trong thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển.

PV: Trân trọng cám ơn đồng chí.

P.V (thực hiện)

10/7/2019

• Phóng viên

LTS: Trước thềm Lễ kỷ niệm 30 năm ngày lập lại tỉnh Quảng Trị (1/7/1989 - 1/7/2019), phóng viên tạp chí Cửa Việt có cuộc trao đổi với đồng chí Nguyễn Đức Chính - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh về những thành tựu quan trọng của tỉnh nhà đạt được trong quá trình tái thiết, xây dựng quê hương, và triển vọng phát triển thời gian tới. Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn (đầu đề do Tòa soạn đặt).

PV: Thưa đồng chí, vậy là 30 năm đã trôi qua kể từ ngày tỉnh Quảng Trị được lập lại, được trở về với tên gọi thân thương của mình. Nhìn lại chặng đường nỗ lực xây dựng và phát triển, tỉnh ta đã đạt được những thành tựu nổi bật gì?

Đồng chí Nguyễn Đức Chính: Tỉnh Quảng Trị tái lập theo Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII ngày 30 tháng 6 năm 1989. Nhớ lại buổi đầu tỉnh nhà được lập lại, chồng chất những khó khăn, thách thức, đó là điểm xuất phát của nền kinh tế quá thấp, cơ sở hạ tầng nghèo nàn và xuống cấp, tất cả đều “vạn sự khởi đầu nan”. Phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với khát vọng và ý chí vươn lên, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh qua các thời kỳ, sự nỗ lực phấn đấu của cả hệ thống chính trị, của các tầng lớp nhân dân; sau 30 năm xây dựng và phát triển, tỉnh Quảng Trị đã vươn lên mạnh mẽ và đạt được những thành tựu rất đáng tự hào.

Nhìn tổng thể, nền kinh tế tăng trưởng khá, GRDP bình quân đạt 7,8%/năm. Trong đó khu vực công nghiệp - xây dựng tăng 14,5%; khu vực dịch vụ tăng 9%, nông - lâm nghiệp - thủy sản tăng 3,6%; Quy mô nền kinh tế tăng 188 lần, thu nhập bình quân đầu người năm 2018 tăng gấp 7,6 lần so với năm 1989.

Nông nghiệp từ chỗ canh tác lạc hậu, năng suất thấp, đến nay đã áp dụng mạnh mẽ cơ giới hóa và tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Bước đầu hình thành các vùng chuyên canh gắn với công nghiệp chế biến, phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá, tạo ra một số sản phẩm mang tính đặc thù, có thương hiệu và lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và xuất khẩu. Trong những năm gần đây, tỉnh đã tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, xây dựng chuỗi liên kết giữa từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị gia tăng và thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp bền vững.

Sản xuất công nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần thúc đẩy nền kinh tế tỉnh nhà phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tỉnh đã tập trung làm tốt công tác quy hoạch, xúc tiến đầu tư vào các lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế như vật liệu xây dựng, công nghiệp năng lượng nhất là lĩnh vực năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách địa phương. Hiện nay đã có 02 nhà máy sản xuất gỗ MDF có công suất 200.000 m3/năm, hàng chục nhà máy gỗ ghép thanh, 02 nhà máy sản xuất bia, nước giải khát và nhiều nhà máy sản xuất khác đang hoạt động; đặc biệt có 08 nhà máy thủy điện, 01 nhà máy điện gió, với tổng công suất 153,9 MW đi vào hoạt động. Trong năm 2019 sẽ đưa vào vận hành 01 nhà máy điện gió và 01 nhà máy điện mặt trời với công suất 79,5 MW; đã cấp chủ trương đầu tư 11 dự án điện gió, 02 dự án điện mặt trời với tổng công suất 381 MW; đã trình Bộ Công thương phê duyệt bổ sung quy hoạch 35 dự án điện gió và 05 dự án điện mặt trời.

Du lịch được xác định là ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, những năm qua, hạ tầng các khu, cụm, điểm du lịch được quan tâm đầu tư. Đã từng bước xây dựng và phát triển các sản phẩm, thương hiệu du lịch địa phương có thế mạnh như: Tour du lịch “Hoài niệm chiến trường xưa và đồng đội”, tour Khu phi quân sự (DMZ), du lịch tâm linh, du lịch biển, đảo..., bước đầu kết nối có hiệu quả các tour du lịch trên Hành lang kinh tế Đông - Tây và các tỉnh Bắc miền Trung. Đặc biệt trong thời gian gần đây, đã có nhiều nhà đầu tư chiến lược đến khảo sát và xây dựng các công trình phục vụ du lịch hứa hẹn tạo thêm nhiều động lực phát triển mới cho du lịch Quảng Trị.

Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội có bước phát triển quan trọng, nhất là hệ thống giao thông. Từ nhiều nguồn lực, tỉnh đã tiến hành đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp gần 7.200 km đường lộ, xây dựng nhiều cây cầu lớn, đường nhựa đã kết nối đến tất cả các trung tâm xã trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện giao thương phát triển sản xuất, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Đặc biệt, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng quy hoạch và hình thành 2 khu kinh tế, 3 khu công nghiệp, 17 cụm công nghiệp. Thành phố Đông Hà là đô thị loại III đang tích cực hoàn thiện các tiêu chí theo quy định để trở thành đô thị loại II trước năm 2020.

Cơ sở vật chất ngành Giáo dục đào tạo, Khoa học công nghệ, Thông tin Truyền thông, Y tế, Văn hóa xã hội, Du lịch, Thể dục thể thao và các ngành dịch vụ khác đều được tăng cường đầu tư đáp ứng được nhu cầu tiếp cận các dịch vụ cơ bản cho người dân. Hệ thống cơ sở hạ tầng ở nông thôn có bước phát triển khá nhanh. Tính đến năm 2018, 100% số xã có đường ô tô đến tận trung tâm; 100% xã có trạm y tế xã và có 97,9% số xã đạt chuẩn quốc gia về y tế; 100% xã có trường tiểu học; 100% thôn, bản có điện lưới quốc gia, 101/141 xã có nhà văn hóa - trung tâm thể thao. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới đã đạt được những kết quả toàn diện và thiết thực, đến nay đã có 52/117 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,5%. Hệ thống thông tin liên lạc, báo chí ngày càng phát triển.

Công tác an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 9,77% năm 2018. Diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, cùng với việc thực hiện chính sách dân tộc, tỉnh đã ưu tiên kinh phí, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho các xã đặc biệt khó khăn và triển khai các hoạt động hỗ trợ cho đồng bào định canh, định cư, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Là tỉnh chịu nhiều mất mát đau thương trong chiến tranh, vì vậy Quảng Trị luôn quan tâm chăm lo và thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người có công và đối tượng chính sách xã hội. Các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” diễn ra sâu rộng và có hiệu quả thiết thực. Hầu hết các nghĩa trang được xây dựng, nâng cấp đảm bảo sự tôn nghiêm, khang trang và sạch đẹp. Quảng Trị đã thay mặt cả nước chăm sóc gần 65.000 mộ liệt sỹ; việc đón tiếp các đoàn cựu chiến binh về thăm chiến trường xưa, đón tiếp các thân nhân liệt sỹ cả nước về Quảng Trị được thực hiện chu đáo, nghĩa tình.

PV: Văn hóa là động lực thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế xã hội. Xin đồng chí cho biết lĩnh vực văn hóa - văn học nghệ thuật của tỉnh ta 30 năm qua đã đạt được kết quả gì nổi bật?

Đồng chí Nguyễn Đức Chính: Song song với việc phát triển kinh tế xã hội, 30 năm qua, sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa trên địa bàn tỉnh luôn được chú trọng. Đời sống văn hóa, môi trường văn hóa có bước chuyển biến tích cực; những giá trị văn hóa, bản sắc văn hóa được gìn giữ và phát huy.

Quảng Trị có hệ thống di tích khá dày đặc về mật độ, phong phú về loại hình, tầm cỡ về nội dung và quy mô. Trong những năm qua, hệ thống di tích, danh thắng trên địa bàn tỉnh đã được quan tâm, đầu tư bảo tồn, tôn tạo, chống xuống cấp có hiệu quả. Đến nay, Quảng Trị có 523 di tích, trong đó có 4 di tích Quốc gia đặc biệt, 21 di tích Quốc gia, còn lại là di tích cấp tỉnh đã và đang phát huy giá trị, trở thành tiềm năng phát triển du lịch.

Công tác sưu tầm để bảo tồn, phát huy nhằm làm sống lại những giá trị văn hoá phi vật thể đã làm được một số công trình có ý nghĩa như: Hội cù ở xã Gio Mỹ, Chuyện trạng Vĩnh Hoàng, Tục đi Sim của đồng bào Vân Kiều, Hò Như Lệ, Hội Bài chòi... Nhiều đề tài nghiên cứu văn học dân gian xuất bản công phu bổ ích phục vụ đồng bào công chúng, có các tập sách: Di tích lịch sử văn hoá và danh lam thắng cảnh Quảng Trị (1995); Âm nhạc cổ truyền Quảng Trị (1997); Lễ tang, cưới xin của các dân tộc Pa Kô, Vân Kiều; Dân ca Trị Thiên... là sự tiếp nối mạch nguồn văn học dân gian đã góp phần không nhỏ cho việc lưu truyền, bảo lưu những giá trị văn hoá phi vật thể, tạo cơ sở cho việc nghiên cứu, bảo tồn và phát huy những giá trị tư tưởng, học thuật và thẩm mỹ dân tộc.

Đã lập hồ sơ đưa vào danh mục kiểm kê 134 di sản văn hóa phi vật thể gồm các loại hình tiếng nói, ngữ văn dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội, lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền thống và tri thức dân gian. Trình Thủ tướng Chính phủ công nhận 03 bảo vật Quốc gia, gồm: 02 Phù điêu lá nhĩ, Tượng thần Uma Dương Lệ.

Công tác khôi phục, bảo tồn lễ hội truyền thống, hình thành lễ hội mới được quan tâm. Quảng Trị có 27 lễ hội với 3 loại hình chính: lễ hội dân gian truyền thống, lễ hội cách mạng và lễ hội tôn giáo. Nhiều hoạt động lễ hội mới hình thành, tạo nét riêng mang thương hiệu Quảng Trị như “Thống nhất non sông”, “Nhịp cầu xuyên Á”, “Hoa đăng trên dòng Thạch Hãn”... để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng đồng bào, chiến sỹ cả nước và bạn bè quốc tế.

Hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng phát triển sâu rộng trong nhân dân. Nhiều trò chơi, trò diễn dân gian truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa được khôi phục. Hoạt động sáng tạo văn học - nghệ thuật ngày càng khởi sắc, đạt được những thành quả đáng ghi nhận. Đội ngũ văn nghệ sỹ Quảng Trị luôn bám sát thực tiễn cuộc sống và sự nghiệp đổi mới của đất nước, quê hương, cho ra đời nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật. Hiện nay, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh có trên 200 hội viên, bên cạnh các văn nghệ sỹ trưởng thành trong kháng chiến đã hình thành lực lượng sáng tác trẻ nhiều triển vọng.

Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cơ sở” trước đây, nay là “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” phát triển sâu rộng và đạt kết quả tốt. Thông qua phong trào xây dựng gia đình văn hóa đã xuất hiện nhiều mô hình, tấm gương tiêu biểu về phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, những tấm gương hiếu học từ gia đình cho đến dòng họ. Người dân có ý thức chấp hành tốt các chủ trương chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, thông qua việc xây dựng và thực hiện Hương ước, Quy ước ở cộng đồng, đơn vị…

“Xây dựng nền văn hóa và con người Quảng Trị phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Xây dựng và phát triển văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững quê hương, đất nước”, là mục tiêu được đề ra trong Chương trình hành động của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI.

PV: Sau 30 năm lập lại tỉnh, chúng ta đã có thể nhìn rõ hơn tiềm năng, thế mạnh. Để Quảng Trị cất cánh đi lên cùng cả nước, xin đồng chí cho biết những định hướng phát triển để phát huy các lợi thế của tỉnh nhà?

Đồng chí Nguyễn Đức Chính: Có thể nói rằng, tỉnh Quảng Trị đang có nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn mới với nhiều tiềm năng, lợi thế.

Thứ nhất, Quảng Trị nằm ở giao điểm của trục kinh tế Bắc - Nam và Đông - Tây, khi giao thông phát triển, khoảng cách với các trung tâm kinh tế ở hai đầu đất nước sẽ được thu hẹp. Là tỉnh “đầu cầu” của Việt Nam trên tuyến Hành lang Kinh tế Đông Tây, tuyến đường xuyên Á ngắn nhất nối các nước trong khu vực từ Myanmar - Thái Lan - Lào qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo đến Biển Đông.

Thứ hai, Quảng Trị có nhiều vùng khí hậu, thổ nhưỡng khác nhau thích ứng với nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao. Vùng đất đỏ bazan thuận lợi cho phát triển cây ăn quả, cây dược liệu cao cấp, cây công nghiệp dài ngày. Vùng gò đồi rộng lớn rất hiệu quả trong phát triển gỗ rừng trồng, cây ăn quả, vùng đồng bằng chủ động tưới tiêu thuận lợi cho phát triển nông nghiệp và nhiều loại cây trồng ngắn ngày, cho giá trị cao, sản lượng lớn. Vùng cát ven biển có độ ẩm lý tưởng cho phát triển nông nghiệp công nghệ cao và nuôi trồng thủy hải sản.

Thứ ba, Quảng Trị là một địa phương ven biển, có nguồn cát thạch anh với trữ lượng dự báo khoảng 124 triệu tấn, thành phần SiO2 đạt trên 98%, đây là nguồn nguyên liệu quan trọng để sản xuất các sản phẩm thủy tinh cao cấp và các loại vật liệu xây dựng; Có tiềm năng rất lớn để phát triển năng lượng tái tạo theo chủ trương kêu gọi đầu tư của Chính phủ Việt Nam. Dự kiến tiềm năng phát triển điện gió khoảng 3.000 MW, điện mặt trời khoảng 600 MWp.

Thứ tư, Quảng Trị có tiềm năng và lợi thế rất lớn để phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái, du lịch biển, du lịch tham quan các di tích lịch sử cách mạng và du lịch tâm linh.

Thời gian qua lãnh tỉnh đã tập trung chỉ đạo, triển khai các giải pháp quảng bá, đối ngoại, xúc tiến thu hút đầu tư, cải thiện môi trường đầu tư bằng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cải cách các thủ tục hành chính, cải thiện cơ sở hạ tầng… Nhờ cơ chế chính sách ưu đãi, môi trường đầu tư thông thoáng, cởi mở, cùng với sự ủng hộ mạnh mẽ của Chính phủ, Quảng Trị đang và sẽ là điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Để Quảng Trị cất cánh đi lên cùng cả nước, trong thời gian tới, tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ; hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành của chính quyền các cấp; tranh thủ thời cơ, vận hội mới; nhân lên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; phát huy dân chủ, sức sáng tạo và khả năng cống hiến của cán bộ, nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Tập trung giải quyết đồng bộ nhiệm vụ tái cơ cấu nền kinh tế tỉnh gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng; coi phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới là nền tảng, chuyển mạnh nền nông nghiệp sang sản xuất hàng hóa, phát triển công nghiệp dựa vào tiềm năng, thế mạnh, nhất là công nghiệp năng lượng. Tập trung phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Cần có các giải pháp cụ thể để đẩy mạnh và nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư sản xuất, kinh doanh và nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh để Quảng Trị trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư. Tăng cường hội nhập, mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế quốc tế. Tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, chăm lo phát triển văn hóa - xã hội, quan tâm bảo vệ môi trường, sử dụng có hiệu quả tài nguyên đảm bảo cho phát triển nhanh và bền vững. Đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh nhà trong thời kỳ hội nhập.

Phấn khởi trước những thành tựu đạt được sau 30 năm lập lại tỉnh nhưng chúng ta không được thỏa mãn mà cần phải tiếp tục phấn đấu, trước mắt là phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, tạo tiền đề vững chắc để tiếp tục đưa Quảng Trị tiến lên trở thành tỉnh phát triển khá so với các tỉnh trong khu vực. Với bề dày truyền thống của một vùng đất anh hùng, tin tưởng rằng Quảng Trị chúng ta sẽ vượt qua khó khăn, vững bước đi lên cùng cả nước.

PV: Xin trân trọng cám ơn đồng chí.

P.V (thực hiện