Bút ký

28/01/2025 lúc 23:02

Từ “Thư viện” thùng đạn...
Thời chiến, cánh lính tráng chúng tôi ở chiến trường, trang bị gọn nhẹ được chừng nào quý chừng ấy, thường thì chỉ giữ lại những thứ gì tối cần thiết cho chiến đấu và cuộc sống; còn thì chẳng ai dại gì mà mang thêm bất cứ thứ khác ngoài súng, đạn, tăng, võng, cuốc xẻng, bi đông nước... ấy vậy mà có một người luôn kè kè thêm bên mình một vỏ thùng đạn đại liên đựng toàn sách, báo cũ khắp mặt trận B5 của chúng tôi hồi đó đông tới hàng vạn quân, chỉ có một...

28/01/2025 lúc 23:02

none

28/01/2025 lúc 23:02

“Trại Cùa họp giữa vòng máy bay quần liệng
Bế mạc rồi hai đứa xuống Thanh Hương
Anh đi vào miệt Đại Lược Vĩnh Xương
Tôi trở ra vùng Kim Giao Cổ Lũy
Giặc vừa càn mất bao nhiêu đồng bào đồng chí
Ta đem thơ về rịt vết thương đau”.
 





Đ





ó là bài thơ của Lương An (1920 - 1985) “Anh đến là chúng ta đang thắng” viết tặng nhà thơ Thanh Hải tháng 10 năm 1962 khi năm đó chúng tôi cùng nhau đi đón Thanh Hải từ miền Nam ra thăm miền Bắc, “Cách nhau chỉ một mái chèo. Mà đi trăm núi vạn đèo đến đây”. Theo lộ trình, Thanh Hải phải sang Trung Quốc trở về Mục Nam Quan rồi mới xuôi về Hà Nội.
...........

28/01/2025 lúc 23:02

Với nhiều du khách quốc tế, nhắc tới Việt Nam nhiều người vẫn hình dung về một đất nước với quá khứ chiến tranh khốc liệt nhiều hơn là hiểu biết về một hình ảnh Việt Nam đang trên đường phát triển và hội nhập. Và nói tới quá khứ chiến tranh bi tráng của dân tộc, mảnh đất Quảng Trị là một điển hình - ở đây có quá nhiều những chứng tích của cuộc kháng chiến trường kỳ 20 năm với những địa danh đã đi vào sách sử: Cầu Hiền Lương – sông Bến Hải, Thành Cổ Quảng Trị, Khe Sanh – đường 9, 
 

28/01/2025 lúc 23:02

C





ách mạng Tháng Tám 1945 là bước ngoặt trọng đại trong tiến trình lịch sử nước nhà. Là dấu chấm hết cho một thời kỳ đen tối dưới ách thống trị thực dân, đồng thời cũng là sự kết thúc vĩnh viễn một hình thái xã hội phong kiến đã quá mệt mỏi kéo dài suốt mười thế kỷ.
Một chân trời mới mở ra với nền Cộng hòa non trẻ nhiều hứa hẹn. Đứng đầu nhà nước này là một vị Chủ tịch giàu cốt cách gánh vác, dường như ở đây đã có sự chuẩn bị mang ý nghĩa cơ trời vận đất, một thiên tài được lịch sử lựa chọn từ lâu để đến một ngày đứng ra nắm giữ sứ mệnh dẫn đường. Đó chính là cụ Hồ Chí Minh, là Bác Hồ muôn vàn yêu kính.
Những ngày tháng đẹp nhất trong những ngày tháng đẹp, để hôm nay ngoảnh lại chiêm nghiệm mỗi người trong chúng ta vẫn còn chưa hết rưng rưng. ..
 

28/01/2025 lúc 23:02

    I.





Ở





 cái  thời điểm nhớ nhung đau đáu  độ này, khi trời phương Nam se se lạnh sẽ thấy ai ai cũng chộn rộn chuyện tàu xe, giở tờ nhật trình nào cũng ầm ào chuyện dân kêu ca với tấm vé về thăm quê. Cho dù anh là ai, người đi bán dạo mấy món đồ như kiếng mát, bấm móng tay, hay anh là thợ giày da, cô công nhân dệt nhuộm, là công chức  hay doanh nhân…Tất cả đều một chữ “về” thao thức, về cho kịp chiều 30 tết đi cúng ông bà, cho kịp sáng mùng một đi dâng hương nhà thờ nội ngoại. Về quê, về quê, về quê… như một tiếng gọi âm vang từ cội rễ thâm sâu.

28/01/2025 lúc 23:02

C





on đường dài gần 10 km từ cầu Khe Van, Quốc lộ 9 vào thôn Kreng, Đá Ngồi, xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông (Quảng Trị) sau mấy đợt mưa đầu mùa đã trở thành nổi ám ảnh lớn đối với những ai qua lại. Đường trơn tuột như tráng mỡ và lổm ngổm đá khiến chiếc Uoát chuyên dụng đang gầm rú trườn tới bỗng đột nhiên loạng choạng xoay ngang mặt đường, tuôn khói khét lẹt khiến anh lái xe luống tuổi vốn kiệm lời suốt chuyến đi cũng phải luôn miệng phàn nàn mổi khi dồn số, đánh lái. 
Hoài, cô phóng viên trẻ của chuyên mục Truyền hình thanh niên thuộc Trung ương Đoàn vào làm phóng sự về làng thanh niên lập nghiệp Hướng Hiệp hồi sáng còn vui vẻ, luôn miệng nói cười bây giờ lả người, tay bám chặt vào thành ghế để chống lại những cú xóc nảy người. 
Chuông điện thoại reo. Hồ Văn Hiếu, Chủ tịch UBND xã Hướng Hiệp báo tin: Già làng Pả Chiến mời mấy anh em chiều nay ghé nhà uống rượu. Chưa kịp hỏi Pả Chiến có điện thoại di động từ bao giờ thì Hiếu giải thích: Bố Chiến biết tin anh em hôm nay vào làng nên nhờ đứa cháu điện thoại nhắn giúp. Già làng Pả Chiến gần 70 tuổi nhưng trực tính và mang đậm vẻ hồn hậu, chân chất của người Vân kiều vốn là chỗ thân tình của mấy anh em Tổng đội thanh niên xung phong Quảng Trị từ 2 năm nay. ......
 

28/01/2025 lúc 23:02

Ngày nhà thơ Thái Ngọc San còn làm báo Thanh Niên, anh lên huyện Hướng Hoá (tỉnh Quảng Trị) công tác, ghé thăm nhà ba mạ tôi ở đó. Ngày hai bữa ăn cơm với môn tím hái trong vườn, xắt mỏng bóp với muối, chấm nước mắm do mạ tôi làm, bữa nào anh cũng khen ngon và nói ăn ri mãi cũng được.

28/01/2025 lúc 23:02

1





.Buổi chiều tháng ba. Khi tiếng bom của liên quân dội về từ đất nước Libya xa xôi đêm qua như báo hiệu cho tương lai loài người đang sống trong thế giới đi kèm với sự phát triển là bất ổn, biến động bởi chiến tranh, thiên tai… thì những người bạn đến từ “xứ sở hoa tuylip” mặc từng cơn mưa lưa thưa mang theo cái rét ngọt cứ lặng lẽ đi thăm từng phần mộ liệt sĩ ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện Gio Linh chỉ để hỏi anh hướng dẫn viên tại sao lại có nhiều hàng chữ trên bia mộ giống nhau đến thế. Để rồi, khi anh hướng dẫn viên phiên dịch ra tiếng Hà Lan dòng chữ Việt trên tấm bia mộ, họ đã xót xa thốt lên: “chiến tranh là thế này đây. Ôi những con người yêu chuộng hòa bình phải từ giã cái tên họ mà mẹ cha kỳ vọng đặt cho để nhận lấy phần mình dòng chữ “liệt sĩ chưa biết tên” khi Tổ quốc cần”. Tôi biết họ chỉ vô tình ghé chân trên dặm dài thiên lý Bắc – Nam để tìm hiểu con người, thăm thú danh lam, thắng cảnh của đất Việt. Và tình cờ chiều nay tôi gặp họ bởi sự tò mò xen lẫn chút lạ lẫm trước cảnh nhiều người khách nước ngoài vào thăm Nghĩa trang liệt sĩ huyện Gio Linh và sau đó là chụp ảnh lưu niệm bên chiếc xe tăng gãy gục nòng pháo bên đồi Dốc Miếu.
.....
 

28/01/2025 lúc 23:02

T





rong vô vàn sự kiện buồn vui đi qua cuộc đời của một con người, có nhiều sự kiện dù chỉ mới xảy ra nhưng đã vội nhạt nhoà; ngược lại, có kỷ niệm dù trải qua đằng đẵng tháng năm nhưng lớp lớp thời gian vẫn không thể nào che lấp; cứ mãi mãi tinh khôi, lộng lẫy, sống động trong ký ức để mỗi lần nhớ đến là trái tim ấm nồng lên những cảm xúc thật bình yên, hạnh phúc. May mắn biết bao khi cuộc đời đã dành tặng cho cô những khoảnh khắc thật ngọt ngào và diệu kỳ -Ấy là lúc cô  được gặp Bác Hồ.
Nghệ sỹ ưu tú Kim Quý vừa nói vừa dẫn tôi đến bên bức ảnh đen trắng phóng to, treo trên tường; một bức hình đã cũ, in hằn dấu vết thời gian. 
- Đây là Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đây là Kim Phú, Bích Hường, Châu Dinh, Thu Lưỡng, Ngọc Dậu, Sỹ Cừ, Mai Sơn, Hồng Tuyết, Trần Thị Lý, Mộng Điệp….
 

28/01/2025 lúc 23:02

T





ình cờ tôi được tham gia cùng Đoàn công tác của Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất tỉnh Ninh Bình và Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đô thị xanh (GUD) đi khảo sát núi Rockpile và khu thung lũng đầu nguồn sông Hiếu (thuộc xã Cam Thành, Cam Tuyền, huyện Cam Lộ và xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông) để quy hoạch xây dựng Khu Du lịch Văn hoá tâm linh, an dưỡng cao cấp và bảo tồn sinh thái tự nhiên Tuyền Lâm. Chuyến đi hết sức vất vả nhưng đã để lại trong tôi nhiều dấu ấn sâu sắc, và thực sự đó là một cuộc lần tìm về quá khứ cội nguồn …Để càng trân trọng và nhận thức rõ hơn những giá trị đích thực về mảnh đất và con người Quảng Trị, về lịch sử của dân tộc, những tài sản vô giá mà cha ông ta đã trải qua bao dặm dài lịch sử với biết bao biến cố thăng trầm dâu bể, máu xương xây đắp và gìn giữ...
 Phải nói rằng, tôi không nhớ đã đi về qua con đường 9, đã nhìn thấy ngọn núi Rockpile uy nghi, sừng sững, xanh thẳm, nghe những giai thoại về nó bao nhiêu lần rồi. Vậy mà cho đến bây giờ tôi mới được in dấu chân mình lên đỉnh núi Rockpile - Thật là muộn màng và đáng trách. Tôi thầm cám ơn Đoàn khảo sát đã cho tôi được cơ duyên này.
         ........
 

28/01/2025 lúc 23:02

C





ho đến hôm nay tôi vẫn còn thấy tiếc rằng tại sao ngày được ra thăm giàn khoan lại không đăng ký ngủ lại qua đêm trên biển. Những cán bộ của Công ty Vietsov Petro nói với tôi rằng, chỉ có đêm xuống với ánh đèn dày đặc và lộng lẫy nhảy múa trên sóng biển mới thấy hết sự kì vĩ của giàn khoan..Lí do chúng tôi không ở qua đêm đơn giản là, chúng tôi hơi ngại. Cứ có cảm giác là đã lạm dụng lòng tốt của chủ nhà.
Đấy là dịp trại sáng tác kịch bản của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam tổ chức tại Nhà sáng tác Vũng Tàu. Thành phần dự trại bên cạnh một số tác giả chỉ chuyên viết kịch thì cũng còn có rất nhiều nhà văn tên tuổi, nhiều nhà báo khá thiện nghệ...Tuy nhiên, dù có là nhà gì thì công việc lúc đấy của chúng tôi là tập trung cao nhất để hoàn thành các kịch bản sân khấu đã có đề cương đăng kí trước. Công việc ấy có vẻ chẳng phù hợp chút nào với ân huệ của Công ty Vietsov Petro khi họ tạo điều kiện cho tám anh em trong trại được ra thăm giàn khoan. ......
 

28/01/2025 lúc 23:02

1





- Làm báo, cái gì duy nhất, cái gì khởi đầu, cái gì mới lạ... cũng đều neo lại trong tôi những ấn tượng thật đặc biệt. Giáo trình giảng dạy báo chí cũng vẫn thường chỉ ra rằng những thứ tươi mới, hấp dẫn, duy nhất...đều có thể là đối tượng phản ánh của báo chí, có lúc, những thứ tươi mới, duy nhất, hấp dẫn may mắn bắt gặp, nếu nhà báo có năng lực phát hiện đề tài, khai thác sự kiện, triển khai thể hiện tốt thì cũng có thể có một tác phẩm báo chí đọc được đấy...
2-Ở cái rẻo đất nhỏ nhoi có tên là Gio An, miền sơn cước của huyện Gio Linh, nếu không đến thì thôi, đến rồi mới thấy, sao lắm cái có thể dẫn dụ nhà báo đến vậy? nhiều sự kiện đến vậy? lâu lâu ở đây lại có một sự kiện. Có sự kiện tưởng như đã đi vào quá vãng, ngủ yên trong trang sử và tâm tưởng, bỗng một ngày được khơi dậy tươi mới trong nỗi xúc động trong ngần. Lại có sự kiện vừa mới xảy ra ngay hôm qua, hôm nay thôi, làm cho những ai được dịp chứng kiến không thể nguôi quên, luôn phải trăn trở và ám ảnh. Những sự kiện đôi lúc khiến người viết báo vừa mừng vui, vừa bần thần. Mừng vì trong tác nghiệp có cơ may được dịp khám phá, tiếp cận thêm nhiều chiều của một khối thông tin tươi nguyên. Bần thần vì chắc gì ta có đủ nội lực văn hóa, năng lực cảm nhận, khả năng huy động ngôn ngữ để diễn đạt cái mà ta may mắn một lần được tiếp cận trong đời...
3-Thoảng hoặc, cứ nghe một câu hát rộn rã và thân ...........
 

28/01/2025 lúc 23:02

Á





p Tết năm 1972, sau những trận đánh liên miên ở chiến trường Bắc Quảng Trị, đại đội đặc công chúng tôi hành quân về hậu cứ ở sườn tây dãy Sa Mù. Chẳng biết ai đặt tên cho núi mà suốt ngày đêm quanh đỉnh cứ mờ mịt sương bay. Những thân cây đại ngàn lù xù rêu đứng thấp thoáng trong màn sương, trông như những người khổng lồ mặc áo tơi khi ẩn, khi hiện. Họa hoằn lắm mới có một tia nắng nhợt nhạt loe lóe trên vòm lá dày dịt, làm cho muôn vàn hạt sương chợt sáng lên như những hạt ngọc đủ màu sắc. Những hạt ngọc ấy chuyển màu rất nhanh và cũng tan biến rất nhanh. Mỗi khi có làn gió ào qua, tán lá rung động. Những vệt sáng sương rơi dày xuống, tiếng rơi rất mềm và lạnh rồi mất hút trên nền đất nâu sẫm, ẩm ướt như một tấm đệm lò xo, ken bằng rễ cây…
Ngày ấy, tôi còn là anh lính mới tò te ra trận lần đầu. Một sáng, tò mò, tôi chui ra khỏi hầm xách súng đi về hòn đá đầu sư cuối bìa rừng. Nơi đó, tôi biết khi nắng lên, mây núi và sương mù tan đi, có thể nhìn rõ cả khu vực núi non, sông suối bao quanh núi. .....
 

28/01/2025 lúc 23:02

H





ôm tôi trở lại xã Hải Thái (huyện Gio Linh-Quảng Trị) đúng dịp ông Võ Viết Cương tổ chức làm đám cưới cho đứa con trai thứ hai của mình. Nhiều người là  bà con hàng xóm của ông, hơn 30 năm trước đã cùng lên lập nghiệp ở vùng đất này, vì quá ngán cảnh bom mìn khi khai hoang mở đất đã phải bỏ xứ tìm đường vào Nam sinh sống. Hôm nay về lại quê xưa theo lời mời dự đám cưới của gia đình ông Cương, không ít người ngạc nhiên trước ngôi nhà lầu của gia đình ông vừa cất khang trang bề thế, tựa lưng vào mái đồi. Tất cả cơ ngơi này và con số thu nhập hơn nửa tỷ đồng mỗi năm của gia đình ông Cương trên vùng đất là bãi mìn ngày xưa, với nhiều người còn hơn cả chuyện cổ tích. Và đấy là chuyện cổ tích có thật.
Bom mìn và máu.
Nếu Quảng Trị là vùng đất trứ danh về mật độ bom đạn do vị trí “giới tuyến” của mình thì vùng Gio Linh chính là cái huyện địa đầu với một ma trận bom mìn và các thiết bị trợ vi tối tân khác để chống xâm nhập được gọi “hàng rào điện tử Mc Namara”.
Đây là những gì mà Wikipedia viết ngắn gọn về nó : Hàng rào điện tử McNamara được quyết định xây dựng từ tháng 6 năm 1966 dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ  Robert McNamara, bao gồm hệ thống 17 căn cứ quân sự, kết hợp với hệ thống vật cản (hàng rào dây thép gai, bãi mìn...), các thiết bị trinh sát điện tử mặt đất và trên không (rađa, máy cảm ứng âm thanh, cảm ứng địa chấn...), được bố trí liên hoàn trong khu vực có chiều rộng 10– 20 km, dài khoảng 100 km từ cảng Cửa Việt lên đường 9, tới biên giới Việt Nam - Lào, sang Mường Phìn (Lào). Công trình tiêu tốn 2 tỉ USD.
Còn với người dân ở vùng đất này thì nó cụ thể bằng hàng triệu quả mìn, đủ chủng loại, như một sưu tập đầy đủ nhất về thứ vũ khí giết người này. Những quả mìn tiếp tục cướp đi sinh mạng hàng trăm người khác ở những ngôi làng nghèo khó, dù hòa bình đã đi qua hơn 30 năm.
Sau ngày 30-4-1975, gia đình ông Cương cùng với hàng trăm hộ gia đình ở huyện Hải Lăng được đưa đi xây dựng vùng “kinh tế mới”. Bởi khi đó quê nhà đất chật, người đông, mỗi gia đình phải chia làm hai. Thường thì một số người con ở lại với mẹ, làm lụng cùng mảnh ruộng ở quê. Vài người con khác sẽ theo bố đi kinh tế mới. Ông Cương, năm đó mới 15 tuổi, đi theo cha mình cùng với một người chị gái tên Diệu và đứa em út tên Vương. Những chuyến xe hỗ trợ chở dân từ Hải Lăng lên, đổ xuống những ngọn đồi miền tây  đang ràn rạt gió, lùa qua bát ngát trảng cỏ tranh.
Cứ thế, vài chục hộ quây thành một thôn. Với tiêu chuẩn “sáu tháng lương thực” được nhà nước hỗ trợ buổi ban đầu, người dân tự mình đi bứt tranh, kiếm cột để dựng nhà để ở. Vỡ đất để khai hoang đất trồng khoai, sắn. Hết sáu tháng, nghĩa là tự mình đã có lương thực để sống, nhà nước cắt số gạo viện trợ...
 
 
 

28/01/2025 lúc 23:02

N





gày xưa, mỗi làng có một cái giếng chung, người dân đến đó gánh nước về dùng. Dần dà mỗi nhà cũng đào được một cái giếng. Rồi đến nước giếng khoan ống bơm lên. Đến bây giờ, một số vùng quê đã được đấu nối ống nước từ thành thị về. Nước có sạch hơn, tiện hơn, nhưng có lẽ cái vị ngọt của nước sẽ không còn nguyên chất nữa.
1. Gần nhà tôi có một cái giếng cũ, thành giếng từ dưới lên đều xếp bằng gạch thẻ đất nung. Người ta quen gọi là giếng làng nhưng thực chất đấy chỉ là giếng của xóm. Qua năm qua tháng, thời gian điểm tên mình bằng thứ rêu xanh và ít cây rêu dương xỉ len mọc giữa các nếp gạch như một minh chứng kiên trì của sự trường tồn….

28/01/2025 lúc 23:02

Á





p Tết năm 1972, sau những trận đánh liên miên ở chiến trường Bắc Quảng Trị, đại đội đặc công chúng tôi hành quân về hậu cứ ở sườn tây dãy Sa Mù. Chẳng biết ai đặt tên cho núi mà suốt ngày đêm quanh đỉnh cứ mờ mịt sương bay. Những thân cây đại ngàn lù xù rêu đứng thấp thoáng trong màn sương, trông như những người khổng lồ mặc áo tơi khi ẩn, khi hiện. Họa hoằn lắm mới có một tia nắng nhợt nhạt loe lóe trên vòm lá dày dịt, làm cho muôn vàn hạt sương chợt sáng lên như những hạt ngọc đủ màu sắc. Những hạt ngọc ấy chuyển màu rất nhanh và cũng tan biến rất nhanh. Mỗi khi có làn gió ào qua, tán lá rung động. Những vệt sáng sương rơi dày xuống, tiếng rơi rất mềm và lạnh rồi mất hút trên nền đất nâu sẫm, ẩm ướt như một tấm đệm lò xo, ken bằng rễ cây…
Ngày ấy, tôi còn là anh lính mới tò te ra trận lần đầu. Một sáng, tò mò, tôi chui ra khỏi hầm xách súng đi về hòn đá đầu sư cuối bìa rừng. Nơi đó, tôi biết khi nắng lên, mây núi và sương mù tan đi, có thể nhìn rõ cả khu vực núi non, sông suối bao quanh núi. Quả thật, vừa đến nơi, ngồi xuống hòn đá, như có phép thần, màn sương đột ngột tan hẳn. Tôi ngẩn ngơ thấy trước mặt, như ngay dưới chân mình những cánh rừng hôm trước còn cháy trụi, xác xơ vì bom, pháo, chất độc hóa học, sớm nay bỗng biêng biếc một màu xanh non tơ, mát rượi. Dòng Xê-Băng-Hiêng mỏng tang như một sợi khói lam chiều bay lên từ cái màu xanh ấy, ngoằn ngoèo uốn lượn. Và bên dòng - sông - khói ấy, lốm đốm màu vàng lấp lóa của những rừng mai, ngỡ như những vầng mây ấm rừng rực sà xuống, đậu lại.
- Kỳ vĩ quá, phải không cậu? Không ngờ giữa vùng bom đạn hủy diệt này mà mùa xuân lại đẹp lạ lùng!
     Đang ngất ngây với cảnh sắc núi non, có tiếng nói sau sau lưng làm tôi bừng tỉnh. Quay lại, thì ra Cù Trọng Hòa, chiến sĩ “bê” 2. Hòa quê huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh, nhưng mẹ là người Vĩnh Linh. Hòa hay làm thơ. Cậu ta lấy hai chữ đầu của quê mẹ, quê cha làm bút danh Quảng Hà, nên được cánh lính trong đại đội tấn phong là “Quảng Hà thi sĩ”! Ngồi xuống bên tôi, tiếng Hòa như thầm thì:
- Gần Tết rồi, mình thấy nhớ nhà quá, cậu ạ. Quê mẹ mình ở gần đây, nhưng mình nào có về thăm được. Mà mình nghe nói ông bà ngoại đã tản cư ra tận ngoài Tân Kỳ, Nghệ An, các cậu, dì thì bận đánh giặc túi bụi, mình có về cũng đâu gặp được ai. Quê nội xa lăng lắc, cũng bom đạn rùng rùng. Cả tháng nay ngày ngủ, đêm xuất kích, bom đạn bời bời, mình chẳng còn cảm giác thời gian nữa. Bây giờ thấy mùa xuân đến ngay trước mặt, tự dưng lòng bỗng nôn nao…
- Ờ Tết mà! Là người Việt Nam mình khi Tết đến, ai chẳng nghĩ về sự sum họp, về nguồn cội, về gia đình, người thân…Ai mà chẳng nhớ…Dù sao so với cánh mình, cậu còn hạnh phúc chán vì được trở về chiến đấu trên quê mẹ của mình!
- Với người lính chúng ta, ở đâu trên Tổ quốc Việt Nam chẳng là quê hương! Cậu triết lý chán bỏ mẹ! - “Quảng Hà thi sĩ” hùng hồn - Lại nói chuyện Tết, không biết ở Nghi Xuân nhà cậu thế nào, chứ ở Vĩnh Linh hay Hương Sơn quê mình cứ đến ngày ông Táo chầu trời là nhộn nhịp cả lên rồi. Nào sắm sanh quần áo mới cho lũ trẻ, nào vào rừng hái lá dong, dựng cây đu, giã giò, gói bánh…Khi gói bánh chưng thế nào bố cũng riêng cho hai anh em mình mỗi đứa một chiếc bánh con, gọi là bánh đầu đày. Bánh này được mở ra ăn ngay lúc đón giao thừa. Đang đói, được ăn miếng bánh nóng hôi hổi, thơm phưng phức, úi giời ôi, cứ là lịm cả người. Sáng mồng một, vào cái thời khắc thiêng liêng ấy, mẹ mình pha một ấm trà thật đặc. Bố chuẩn bị bút, giấy, chọn giờ tốt, nghiêm trang ngồi vào bàn, thắp lên một nén hương rồi khai bút. Đã thành lệ, anh em mình cũng theo bố, khai bút lấy may. Mẹ mình là người Vĩnh Linh, nhưng từ khi bọn Mỹ gây chiến chưa bao giờ mình được ăn Tết ở quê mẹ cả. Giờ đang giặc giã, Tết chiến trường ra sao cậu nhỉ?...
 
 
 

28/01/2025 lúc 23:02

 





C





âu ca thì thế mà ngay từ sau hai bảy Tết, thầy vừa cho nghỉ học xong, đám trẻ học sách “Tam tự kinh” đã lần lượt nối nhau lễ mễ đội cỗ đến lễ nhà thầy.
Năm ấy tôi chưa bén sáu tuổi. Để khỏi quần cụt, phơi rốn, tím môi lêu đêu rong theo lũ trẻ chăn bò với đủ trò khăng, đáo… giữa cái rét đông, đầu tháng chạp ta, ông nội tôi xỏ mũi lôi tôi đến giao gửi cho thầy đồ. Tôi bắt đầu xếp bằng tròn, chăm chú vào mấy nét mực tàu, ngúc nga ngúc ngắc: Nhất là một, nhị là hai, tam là ba, tứ là bốn… Thằng bé ngồi cạnh to đầu hơn, phải nhai mấy chữ: Bất là chẳng, chi là chưng, nhân là người… màu tối, lẫn lộn mãi, mấy buổi cũng chẳng thuộc cứ bị roi song đét vào mông. Tôi sợ chiếc roi song còn hơn sợ cả ông “Ba bị chin quai”. Hai chín Tết rồi mà sao mẹ tôi vẫn cứ mải lo chợ búa, sắm sanh đủ thứ đâu đâu, chưa lo gì đến cái lễ thầy cho tôi cả, tôi bắt đầu mếu lên mếu xuống. Thì, ngày ba mươi Tết, ông nội tôi giao việc dọn dẹp nhà cửa, lau chùi bàn ghế, ấm chén cho các chú, rửa ráy mặt mũi chân tay sạch sẽ cho tôi, thắng cho tôi chiếc áo thâm dài mới mua còn thơm mùi hồ, chiếc quần vải thô trắng, rồi bắt tôi đội lên đầu một lưng thúng nhỏ gạo nếp chừng ba cân, một khổ thịt lợn to, một be rượu, dắt tôi đến lễ thầy. Khoan khoái và thú vị biết chừng nào khi đang được thực hành cái việc đạo lí trọng đại!
............