Văn hóa thời đại

17/04/2014 lúc 14:51

I. Trí thức trong lịch sử công thương, chấn hưng đất nước: Ở thế kỷ XVIII, những cải cách táo bạo ngang tầm thời đại của vương triều Quang Trung đều thành công rực rỡ là nhờ đâu? -  Nhờ tầm nhìn kinh tế xa rộng, đường lối dân vi bản “để giữ chặt lòng người” (Chiếu lên ngôi), chính sách “cầu hiền tài”, “chiếu khuyến nông”, tư tưởng “thông thương tiến bộ”, mở cửa biên giới đối với nhà Thanh, tăng cường quan hệ kinh doanh với thuyền buôn các nước tư bản phương Tây. Chủ trương chấn hưng công, thương nghiệp của vị minh quân Quang Trung được thể hiện ở sắc lệnh “khoan thư” sức dân, mở cửa ải, thông thương buôn bán, khiến cho các hàng hoá không ngưng đọng, cốt làm lợi cho dân chúng. Đối với trí thức, nho sĩ, kể cả quan lại trong vương triều cũ tài năng đều được thuyết phục, sử dụng vào bộ máy Nhà nước, ở những chức vụ cao xứng đáng với tài năng của họ. Ngô Thị Nhậm, Phan Huy Ích, Nguyễn Thiếp là những bậc thâm Nho, đại bút có nhiều kế sách để xây dựng nền kinh tế hàng hoá, nền giáo dục, học thuật giàu bản sắc văn hiến, với ý thức tự chủ, tự cường rất cao. Dưới thời Nguyễn, thủ công nghiệp trong nhân dân khá phát triển; nhưng vì chính sách “trọng nông ức thương” đã ảnh hưởng xấu tới phát triển nội, ngoại thương, thiếu những doanh nhân giàu có đứng ra kinh doanh các mặt hàng quan trọng (xây dựng, nghề sành sứ, dệt tơ lụa) làm cơ sở cho sự ra đời các công trường thủ công tư bản chủ nghĩa. Hiện tượng nhà kinh doanh Chu Văn Hổ tự bỏ vốn, xin Nhà nước cho khai thác mỏ kẽm Bản Sơn Thái Nguyên với nhiều công nhân được chuyên môn hoá chỉ là cá biệt....

22/01/2014 lúc 08:46

L ịch sử Việt Nam là lịch sử trận mạc. Con người Việt Nam dẫu không muốn cũng là con người trận mạc. Số phận con người gắn liền với số phận cộng đồng. Số phận người lính gắn kết với số phận dân tộc. Chưa bao giờ trong các mốc son chói lọi của lịch sử chống ngoại xâm cận đại của nhân dân ta, hình ảnh người lính lại được tôn vinh, được nổi lên đến thế. Mốc son Phai Khắt Nà Ngần, mốc son Điện Biên Phủ, mốc son 68 Mậu Thân, mốc son 75 mùa xuân đại thắng và mốc son Quảng Trị những năm binh lửa 72- 73.   Phải chăng đã từng là một người lính có mặt trên hầu hết các chiến trường, phải chăng đề tài Thành Cổ Quảng Trị mấy năm gần đây cứ ám ảnh, hút chặt, bám dính lấy tâm hồn, cũng phải chăng lâu nay bỗng dưng đánh mất thói quen đọc tiểu thuyết mà chỉ thích đọc ký sự, hồi ký, hồi ký quân sự, hồi ký chính trị, hồi ký chính khách, hồi ký quân nhân bên này bên kia… nên khi cuốn hồi ức Một thời Quảng Trị của tướng Nguyễn Huy Hiệu lọt vào tay, tôi đã đón nhận một cách trân trọng và hồ hởi để rồi sau đó không buông rời ra được nữa. Cuốn sách không chỉ là một biên niên sử chiến trận sinh động, lấp lánh của một vùng đất, của một chiến dịch, của một chủ nghĩa anh hùng hào sảng, của một quy luật thắng thua, hơn thế nó còn là số phận một con người,...

22/01/2014 lúc 08:45

C hủ tịch Hồ Chí Minh là hiện thân của văn hoá dân tộc Việt Nam, của tư tưởng tiến bộ, của tình cảm cách mạng, của lòng nhân ái vô biên, của đạo đức, của văn minh, có sức cuốn hút mãnh liệt quần chúng nhân dân và đội ngũ văn nghệ sĩ. Khi cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc được phát động, tuyệt đại bộ phận văn nghệ sĩ, với những tên tuổi lớn thời bấy giờ, với những quan niệm và phong cách nghệ thuật khác nhau đã nhất tề đi theo Đảng, theo Bác Hồ, dấn thân vào cuộc trường chinh vô cùng ác liệt và gian khổ, sáng tạo nên những tác phẩm có sức cổ động và giáo dục mạnh mẽ. Thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Phải lấy hạnh phúc của đồng bào, lấy sự nghiệp đấu tranh của dân tộc làm nội dung phản ánh”, văn học nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng đã có những đóng góp quan trọng, to lớn vào sự nghiệp chiến đấu, bảo vệ và xây dựng đất nước. Bên cạnh đó, các nhạc sĩ đã xây dựng hình tượng Hồ Chí Minh, tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong ca khúc nhằm ngợi ca và tuyên truyền rộng rãi trong quần chúng nhân dân. Nhà thơ Xuân Diệu có lần nói: “Người Việt Nam ai cũng có thể vẽ được Bác Hồ vì Bác đã nhập vào núi sông, vào lịch sử và lòng mỗi người dân Việt Nam”. Vậy nên, tư tưởng, đạo đức và nhân cách của Bác đã ảnh hưởng sâu sắc đến nếp nghĩ, cách ứng xử của các nhạc sĩ, buộc họ phải viết ra để thể hiện sự tâm đắc và thực hiện theo tấm gương đạo đức của Người...

17/04/2014 lúc 14:51

T ừ ngày luồng gió đổi mới thổi ùa vào xã hội, mọi ngõ ngách của đời sống đều có những xáo động, nhiều xáo động đến ngỡ ngàng. Riêng trong đời sống văn học đã có những bước ngoặt rất đáng khích lệ. Sáng tác đã có dấu hiệu chuyển mình. Rõ nhất là thái độ tiếp cận hiện thực ở nhiều chiều, nhiều góc độ, dấu vết cái tôi của nhà văn càng ngày càng rõ thêm ra. Xu hướng đi tìm cái mới trong phương pháp sáng tác cũng khá sôi động. Cùng với đó, trong lý luận phê bình, người ta bắt đầu có thái độ khoa học hơn khi nhận chân lại những giá trị trong quá khứ. Nhiều giá trị do hoàn cảnh lịch sử mà trước đây chưa được ghi nhận thì nay đang được đặt lên bàn xem xét một cách bình đẳng, ví như bộ phận văn học miền nam trước 1975, văn học của cộng đồng người Việt ở nước ngoài v..v..Theo tôi, đó là những dấu hiệu khoa học tích cực và rất đáng khuyến khích. Tuy nhiên, không hiểu từ đâu, lại xuất hiện xu hướng sám hối và hầu như trở thành “mốt” khi ai đó muốn chứng tỏ mình là con người tiến kịp trào lưu mới thì phải tự sám hối, thậm chí phải tự lên án phỉ báng vào mình và vào tất cả những giá trị có thật đã làm nên một nÒn văn học Cách mạng song hành cùng cuộc sống của dân tộc trong suốt chiều dài đấu tranh giải phóng đất nước...

22/01/2014 lúc 08:37

N hận được cuốn Phùng Quán còn đây cùng đĩa CD Phùng Quán đọc thơ do Nhà xuất bản văn nghệ gửi tặng, tôi rất xúc động nhớ lại đã từng khi ăn cùng mâm, ngủ cùng giường với anh, và như gặp lại giọng thơ cuốn hút của anh với những câu thơ tài hoa; và thú thật, cũng không khỏi trăn trở về một bài thơ của anh lâu nay không ít người thấy chưa thoả đáng. Đó là bài Hoa Sen, với những vần thơ nặng lời phê phán bài ca dao viết về một loài hoa vốn rất dễ thương và quen thuộc trong dân gian: Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Phùng Quán cho đây không phải là tiếng nói của người lao động, mà là giọng phản trắc của bọn vốn con nhà nghèo, sau khi học hành đỗ đạt, “chòi lên cuộc đời vóc lụa vàng son”, đã quay lại coi khinh cha mẹ từng sinh nở, dưỡng dục mình nên người ! Bọn vô ơn tự xem mình là bông hoa sen thơm ngát, rực rỡ, tuy “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”!...

06/02/2014 lúc 23:13

V ăn học Việt Nam đang ở trong không khí "tức mưa" chờ đợi có một cuộc trút nước ào ạt mang ý nghĩa cách tân cho sức sống mới, tầm cao mới. Đặc biệt đối với giới viết trẻ, thời đại đã trang bị cho họ đủ tri thức để có khả năng vượt khỏi rào cản của cách viết cũ, tung hoành theo cảm xúc, bùng phát ý tưởng mới, bứt phá trong cấu trúc, khởi sắc trong âm điệu cũng như sự biến hóa khôn lường và vẻ tân kỳ của ngôn ngữ, làm nảy nở trong người đọc những cảm thức, nhận thức mới. Tuy nhiên bên cạnh đó, vẫn còn không ít những cây bút sáo ngữ, phù phiếm đang xuất hiện trên văn đàn... Phạm Minh Quốc thuộc phái nào trong giới viết trẻ? Trước hết xin giới thiệu đôi nét về anh: Quê quán: Triệu Phong, Quảng Trị; Tốt nghiệp  Khoa Văn- Đại học Khoa học Huế và Học viện Báo chí- Tuyên truyền Hà Nội; thuộc thế hệ 7 X; những tác phẩm đầu tay xuất hiện trên Báo Tiền Phong  với bút danh: Phạm Thị Kim Oanh...

17/04/2014 lúc 14:51

none

17/04/2014 lúc 14:54

T rí thức là tầng lớp người chuyên làm việc bằng lao động trí óc và có trí thức chuyên môn cần thiết trong các lĩnh vực sáng tạo: khoa học xã hội, khoa học tự nhiên và khoa học công nghệ, thông thường có học vấn và bằng cấp từ cử nhân trở lên, có hoạt động thực tiễn ít nhất cũng từ trên -  dưới mười năm. Tầng lớp trí thức có nhiều cấp độ: có bộ phận được coi là tinh hoa, còn đại bộ phận dù đạo đức và tài năng khác nhau, phẩm chất và cống hiến xã hội không giống nhau, nhưng tất cả họ đều có một lý tưởng chung: Phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Vì vậy, có thể nói: Trí thức là linh hồn của văn hoá dân tộc. Trí thức văn nghệ sĩ là một bộ phận của giới trí thức nói chung. Trong hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, giới trí thức khoa học, văn hoá đóng vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ và chấn hưng đất nước. Không phải ngẫu nhiên mà nhà bác học Lê Quý Đôn quả quyết: “Phi trí bất hưng”(1). Từ ngày có Đảng, nhất là từ khi giành được chính quyền về tay nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những quyết sách hào phóng, trọng dụng, biệt đãi những trí thức nhân tài trưởng thành dưới chế độ cũ hoặc từ các nước tư bản chủ nghĩa song song việc tạo một tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa luôn luôn trung thành với lý tưởng: Độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội. Ngay từ bấy giờ...

06/02/2014 lúc 23:24

T rong dòng chảy của âm nhạc, đề tài phụ nẽ đã được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, rất sống động và giàu chất hiện thực. Trên con đường Trường Sơn của những năm kháng chiến chống Mỹ, hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam nói chúng đã là chất liệu quý, là nguồn cảm hứng để các nhạc sĩ cho ra đời những bài hát hay. Đó là những “Cô gái mở đường” của Xuân Giáo, “Đường Trường Sơn xe anh qua” (Văn Dung), “Nổi lửa lên em” (Huy Du), “Chào em cô gái Lam Hồng” (Ánh Dương), “Cô gái vót chông” (Hoàng Hiệp)... và với riêng nhạc sĩ Huy Thục, ông có hai bài hát để đời viết về người thiếu nữ Vân Kiều, PaKô trên quê hương Quảng Trị mãi xanh cùng năm tháng. Năm 1966, Huy Thục xung phong đi vào chiến trường với bút danh Lê Anh Chiến (tên người con trai của ông). Hòa vào đoàn quân trên đường ra trận với khí thế “Xẻ dọc Trường Sơn cứu nước”, cảm nhận trực tiếp cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, trên mảnh đất Quảng Trị ông đã cho ra đời các ca khúc “Tiếng hát trên đường quê hương”, “Chào Đường Chín anh hùng”, “Ơi dòng suối La La”, “Chiến thắng trên đồi Động Tri” và đặc biệt là “Tiếng đàn ta lư” và “Cô giá Pakô”...

27/02/2014 lúc 15:19

T ạp chí Cửa Việt ra đời mang khát vọng văn hóa của một vùng đất. Ngoài mục đích phục vụ cho phong trào sáng tác, “bà đỡ” cho những tác phẩm của các cây bút địa phương, Cửa Việt còn là diễn đàn của hội viên và bạn đọc, bạn viết trong tỉnh và các tỉnh bạn. Trải qua bao bước thăng trầm, Cửa Việt luôn để lại trong lòng bạn đọc, bạn viết một tình cảm yêu mến và quý trọng. Để có được tình cảm đó không dễ một sớm một chiều mà Cửa Việt phải vượt lên chính mình để xứng đáng với tên gọi của một vùng đất lịch sử. Hòa trong dòng chảy văn học của nước nhà, đề cập nhiều mặt của cuộc sống và xã hội, Cửa Việt vẫn mang một nét riêng, sắc thái riêng để bạn đọc dễ dàng nhận thấy có một Quảng Trị trong Cửa Việt. Cũng giống như các tờ Tạp chí Văn nghệ trong cả nước, Tạp chí Cửa Việt luôn trăn trở làm thế nào để nâng cao chất lượng tờ tạp chí, vừa hay vừa đúng định hướng, đúng tôn chỉ mục đích, đồng thời có màu sắc, tính chất riêng biệt so với tờ báo bạn. Làm thế nào để tồn tại và phát triển trong điều kiện kinh tế thị trường nhưng không sa vào khuynh hướng thương mại hóa, biến tạp chí thành một phương tiện quảng cáo bình thường, làm thế nào để tập hợp cũng như có sức quyến rũ của một tờ báo Văn nghệ đối với đông đảo bạn đọc, bạn viết. Mười bảy số, rồi một trăm sáu mươi bảy số… xin hãy khoan nói đến những điều to tát, những nhận định về nội dung và hình thức, thì việc lo bài vở, lo phát hành, làm sao để tăng têra tờ báo, đến với được đông đảo bạn đọc, bạn viết đã khiến chúng ra yêu mến và trân trọng biết chừng nào. Muốn làm được điều đó, Cửa Việt ngoài việc tổng hợp nhiều yếu tố của một tờ báo văn nghệ, trong đó bản sắc văn hóa của vùng đất góp một phần không nhỏ tạo nên chất lượng tờ Tạp chí. Sắc thái địa phương có thể được thể hiện trên nhiều khía cạnh, nhiều vấn đề, trong bài viết này chỉ đề cập một vài ý kiến nhỏ về vùng đất vùng văn hóa mà tờ báo đại diện đội ngũ cộng tác viên và một số chuyên mục trên tạp chí. Nói đến sắc thái địa phương là đề cập đến bản sắc văn hóa. Bản sắc văn hóa dân tộc, không thể một lúc, một sớm một chiều mà người nghệ sỹ đã có được. Hàng ngàn năm mới tồn tại dân ca Thanh Hóa, hát ví dặm Nghệ Tĩnh, vài trăm năm mới có ca Huế, hò giã gạo Quảng Trị… Bản sắc văn hóa, nhà nghiên cứu có thể đưa ra tiêu chí 1,2,3… Nhưng người sáng tạo đâu chỉ có học thuộc lòng tiêu chí đó mà có ngay “bản sắc”… Bản sắc đó là quê hương gắn bó với mỗi người trong khuynh hướng sáng tạo. Trong thực tiễn sáng tác văn học, bản sắc đó góp phần không nhỏ tạo nên những giá trị thẩm mỹ, bộc lộ tính riêng biệt, độc đáo những giá trị văn hóa văn nghệ của từng vùng đất trong cộng đồng bản sắc Việt Nam. Cửa Việt trong những năm qua luôn là mảnh đất để đăng tải và giới thiệu kịp thời những bài viết chất lượng, đậm đà sắc thái địa phương. Các tác giả, tác phẩm VHNT tiêu biểu ở địa phương cũng tự khẳng định vị trí, tên tuổi của mình trên văn đàn cả nước thông qua Cửa Việt. Quảng Trị là vùng đất dày chứng tích, vùng đất hiến dâng, chia cắt và khát vọng. Một vùng đất luôn mang khát vọng hóa thân thành những giá trị văn hóa cho con người. Những ai đọc Tạp chí Cửa Việt đều cảm nhận được dòng chảy cuộc sống ở mảnh đất này với một mạch thời gian không ngừng nghỉ từ xưa đến nay, từ quá khứ đến hiện tại với những bước thăng trầm không kể xiết, đó chính là một sắc thái riêng của vùng Quảng Trị. Tạp chí Cửa Việt, tờ báo văn nghệ của địa phương đã làm tròn chức năng nhiệm vụ của mình là tái hiện chân thành, hiện thực hào hùng cũng như huyền thoại không kém phần bi thương nhân bản của mảnh đất tuyến đầu ác liệt. Trải qua hai cuộc kháng chiến cứu nước vĩ đại của dân tộc, Quảng Trị là một bảo tàng phong phú để sáng tác về đề tài chiến tranh, nơi đầy ắp biết bao sự kiện, biết bao số phận làm xúc động lòng người. Những địa chỉ, những vùng đất được nhắc đến nhiều lần trong các bài viết trên Tạp chí Cửa Việt luôn gợi lại những nỗi đau và một thời hào hùng của dân tộc. Ví như con sông tuyến (Hiền Lương), Thành Cổ Quảng Trị, Khe Sanh, Dốc Miếu Cồn Tiên, những trận đánh ở bãi biển Cửa Việt đã có hàng trăm bài báo, hàng chục bút ký, bản nhạc được đăng tải trên tạp chí. Tương tự, những địa danh Cồn Cỏ, Vĩnh Linh với địa đạo làng hầm, Cửa Tùng, Thành Cổ, Nghĩa trang Trường Sơn, Nghĩa trang Đường Chín, Đường Trường Sơn huyền thoại…rồi những danh lam thắng cảnh, phong tục tập quán… là những đề tài được nhiều tác giả đề cập, phản ánh trên Tạp chí. Sự góp mặt của nhiều tác phẩm, tác giả khác nhau tạo nên một diện mạo văn học nghệ thuật vừa đa dạng, vừa phong phú, thể hiện đậm nét văn hóa của một vùng đất Quảng Trị. Vì thế mà tờ Tạp chí Cửa Việt luôn gây được ấn tượng, lôi cuốn người đọc vì không những ở các tác phẩm chất lượng mà còn có những tác phẩm đặc sắc về mảnh đất và con người Quảng Trị được nhiều người biết đến....

17/04/2014 lúc 14:54

C ảm giác đầu tiên gặp Văn Bốn (Văn Xương), với tôi, anh là một chàng thư sinh mảnh khảnh. Tất nhiên về tướng mạo học, củi khô quắt queo nhưng thường cháy đượm hơn củi tươi. Và đó là đặc tính của tinh thần, càng gầy gò quắt queo thì càng rực cháy. Những nhà văn như Cao Hạnh ở Quảng Trị, Sương Nguyệt Minh bên Quân đội giới thiệu: “Văn Bốn là một cây bút viết văn xuôi ở Quảng Trị”. Tôi giật mình. Bao giờ cũng vậy, mỗi khi ai đó được giới thiệu là “Cây bút văn xuôi”, thi tôi đều giật mình. Chắc các bạn cũng hiểu cảm giác này của tôi, nước ta là nước “Tam nông”: Nông thôn, nông nghiệp, nông dân. Nước ta cũng được dân ta tự mệnh danh là “Thi quốc”, cả nước làm thơ. Người người làm thơ, làng làng làm thơ, nhà nhà làm thơ. Nói một cách nghiêm túc thế này: Bói mãi trong lịch sử văn học Việt Nam, mới tìm được cuốn tiểu thuyết lịch sử hàng vừa “Hoàng Lê nhất thống chí” của Ngô Thì Chí…

19/01/2014 lúc 23:26

V ăn học huyền ảo ra đời mang lại một thành tựu của phương pháp sáng tác. Một bước chuyển tiếp sau hàng thế kỷ từ cổ điển, lãng mạn, rồi hiện thực. Văn học huyền ảo với đường biên rộng mà sự giao thoa, hay nói cách khác, sự tiếp thu có chọn lọc các phương pháp sáng tác trước nó để mở một trào lưu mới. Sở dĩ gọi là thành tựu, bởi vì do sự bế tắc trong các xu hướng tìm tòi, sự phong toả từ đơn đặt hàng cứng nhắc của từng thời đại lịch sử, sự lỗi thời nhàm chán khi văn chương và hiện thực được đúc chung từ một khuôn mẫu, thì Văn học huyền ảo với yếu tố phi lí làm chủ đạo, đã trình bày một thế giới huyễn tưởng khá xa lạ. Thật ra Văn học huyền ảo không có nghĩa xa rời tất cả, như một sản phẩm của trí tưởng tượng, trở thành thứ hoang tưởng đối lập với con người, trái lại nó gắn với hiện thực rất chặt chẽ, nó mang trong mình bản chất cốt lõi của hiện thực. Thiên sứ, Thực đơn chủ nhật của Phạm Thi Hoài trước đây, ngày hoàng đạo của Nguyễn Đình Chính gần đây là những tác phẩm thể hiện xu hướng Văn học huyền ảo. Sự dè dặt và cẩn trọng của một số nhà văn khác trên đường tiếp nhận và thử nghiệm, cho thấy văn học huyền ảo vẫn còn xa lạ với Việt Nam...

19/01/2014 lúc 23:25

T rong lịch sử thi ca dân tộc Việt Nam, ngay dưới chế độ phong kiến, khi quan niệm trọng nam khinh nữ còn nặng nề, đã xuất hiện một lớp các nhà thơ nữ lên tiếng bênh vực người phụ nữ. Những trang viết của họ đã có nhiều đóng góp cho nền văn chương nước nhà, để lại nhiều tên tuổi lớn. Bước sang thời kỳ văn học hiện đại, một lực lượng đông đảo các cây bút nữ xuất hiện. Những sáng tác của họ đã góp phần tạo nên sự phong phú đa dạng cho sự phát triển của nền thơ ca Việt Nam. Thơ của họ đã gây ấn tượng cho người đọc, được dư luận khẳng định và đã được giới thiệu ra nhiều nước trên thế giới. Thơ của các cây bút nữ trẻ xuất hiện từ khoảng 10 năm trở lại đây chịu sự ảnh hưởng của những mạch nguồn thơ nữ trước đó, từ thế hệ các tác giả trưởng thành trong chiến tranh như Xuân Quỳnh, ý Nhi, Phan Thị Thanh Nhàn, Đoàn Thị Lam Luyến, Nguyễn Thị Hồng Ngát, Lâm Thị Mỹ Dạ, Thúy Bắc, Lê Thị Mây… cho đến Thu Nguyệt, Tuyết Nga, Lê Thị Kim, Đỗ Bạch Mai, Thảo Phương, Phi Tuyết Ba, Nguyễn Thị Thuý Quỳnh, Đoàn Ngọc Thu, Đặng Thị Thanh Hương … Cùng với việc tiếp tục khai thác hướng đề tài cũ nói về thân phận người đàn bà, về tình yêu, về lòng thuỷ chung son sắt, tình mẹ con, bầu bạn, những tác giả thơ nữ trẻ đi sâu khai phá những đề tài mới đầy những biến động của đời sống, những va đập của đời thường...

17/04/2014 lúc 15:02

K hi đề cập đến đạo đức cách mạng, Hồ Chí Minh bao giờ cũng nói đến “Kiệm”, Cần kiệm. Theo Bác “Kiệm là thế nào? là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi. Cần với Kiệm phải đi đôi với nhau, như hai chân của con người” (1); rằng “Tiết kiệm nghĩa là: 1 giờ làm xong công việc của 2, 3 giờ. 1 người làm bằng 2, 3 người. 1 đồng dùng giá trị 2, 3 đồng” (2). Người ý thức rõ mỗi một vật phẩm dù nhỏ đến lớn đều thấm đẫm mồ hôi, công sức của nhân dân. “một hột gạo, một đồng tiền, tức là một số mồ hôi nước mắt của đồng bào. Vì vậy, ta phải ra sức tiết kiệm. Hoang phí là một tội ác” (3). Tiết kiệm là nét đẹp văn hoá, là phẩm chất, phong cách cần có của người cán bộ cách mạng, bởi theo Hồ Chí Minh có tiết kiệm, không hoang phí xa xỉ, thì mới giữ được liêm khiết, trong sạch. Người đã tiên lượng cảnh báo “Nếu hoang phí xa xỉ, thì ắt phải tìm cách xoay tiền” (4); “Sinh hoạt xa hoa, tiêu xài bừa bãi. Tiền bạc đó ở đâu ra? Không xoay của Đảng thì xoay của đồng bào” (5). Bác trăn trở không hài lòng trước một thực tế “Còn một số đảng viên, cán bộ đang còn xa xỉ, tham ô, lãng phí, không biết tiếc, biết tôn trọng của công, không biết thương tiếc của cải do mồ hôi nước mắt đồng bào làm ra” (6)...

19/01/2014 lúc 23:10

Đ ã hàng ngàn năm nay người Việt Nam, dưới ảnh hưởng văn hoá Trung Hoa, sử dụng thường xuyên các cách đối đáp ngôn từ trong thơ phú và trong lối ăn nói hàng ngày. Những câu đối bằng mực Tàu giấy đỏ bên cạnh các loại tranh Đông hồ tạo nên quang cảnh ngày Tết. Ai cũng thấy rằng câu đối và các câu thơ theo Đường luật là một trò chơi văn chương lí thú. Làm được một câu đối hay, một bài thất ngôn bát cú hoàn chỉnh tạo cho ta cảm giác phấn chấn như vừa giải được một bài toán khó, phát hiện ra một định lí toán học, hay một qui luật vật lý bổ ích. Lịch sử để lại cho ta những câu đối nổi tiếng: Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã Sơn hà thiên cổ điện kim âu                        (Trần Nhân Tông, 1288) Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ Người khôn người tới chốn lao xao                              (Nguyễn Bỉnh Khiêm) Nhà nát ba gian, một thầy một cô một chó cái Học trò dăm đứa, nửa người nửa ngợm nửa đười ươi                                                       (Cao Bá Quát) hoặc những câu thơ mà ai cũng thuộc lòng...

19/01/2014 lúc 23:08

T iểu thuyết Việt Nam sau thời kỳ đổi mới không chỉ mở rộng biên độ hiện thực khách quan mà còn chuyển dần sang địa hạt tâm linh: “Các cây bút từ sau thời kỳ đổi mới đã đi sâu vào thế giới nội tâm để khám phá chiều sâu tâm linh nhằm nhận diện hình ảnh con người đích thực. Sự xuất hiện con người tâm linh biểu hiện sự đổi mới trong quan niệm nghệ thuật về con người trong văn học” . Đó là một thế giới vô tận với những biểu hiện đa dạng của nó, là một tầng văn hoá không thể thiếu trong đời sống tinh thần bên trong con người. Nó tham gia kiến tạo ý thức ngầm hay cõi vô thức. Hiện thực tâm linh đó gắn liền với tín ngưỡng, niềm tin vào lực lượng siêu hình cùng các mối quan hệ bí ẩn của con người, những sức mạnh thuộc về “trực giác”, “linh giác”, những khả năng kỳ lạ mà cho đến nay lý giải nó là điều vượt xa khả năng của con người. Với quan niệm nghệ thuật mới, tiểu thuyết đương đại cố gắng thoát ra khỏi kiểu “phản ánh hiện thực” được hiểu một cách thông tục như trước. Các nhà văn đương đại đã có ý thức thay đổi hình thức biểu đạt, là những nhân tố quyết định hướng các nhà văn đến với “ địa hạt của các yếu tố kỳ ảo huyền thảo”. Yếu tố kỳ ảo là hình thức “đắc dụng” giúp nhà văn đi sâu khám phá thế giới tâm linh hết sức trừu tượng khó nắm bắt của con người. Vì thế, nó trở thành một mảng hiện thực đặc sắc trong quan niệm về hiện thực của một số nhà văn hôm nay như Nguyễn Minh Châu, Ma Văn Kháng, Bảo Ninh, Nguyễn Huy Thiệp, Ngô Tự Lập, Võ Thị Hảo, Hồ Anh Thái…

19/01/2014 lúc 23:08

N hà xuất bản Văn học vừa ấn hành tập thơ Cõi lặng của Nguyễn Khoa Điềm. Cõi lặng gồm 56 bài, đa phần được viết sau khi tác giả nghỉ hưu. Điều đó cũng là lẽ thường. Các nhà thơ như Nguyễn Trãi, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Khuyến...đều như thế cả. Khi đương chức họ bận trăm công nghìn việc. Phải đến lúc nghỉ hưu họ mới sống thoải mái hơn, dành nhiều thời gian cho thơ hơn. Đọc Cõi lặng ta mới thấu hiểu tâm trạng của nhà thơ, mới nghe được nhịp đập của một trái tim nhiều trăn trở. Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ tài năng. Điều đó đã được công chúng thừa nhận. Chương Đất nước trong trường ca Mặt đường khát vọng và Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ của anh đã đi vào tâm thức của nhiều thế hệ học sinh, sinh viên. Với Cõi lặng một lần nữa Nguyễn Khoa Điềm lại thu hút được sự chú ý của độc giả. Chỉ vài bài thơ trong Cõi lặng vừa được công bố mọi người đã bàn tán xôn xao. Khen có, chê có, suy diễn, chụp mũ có...

17/04/2014 lúc 15:02

N ghĩ cũng lạ thật, sau mấy chục năm binh nghiệp, chẳng gì cũng đã thành tướng thành tá rồi, nay được nghỉ hưu về quây quần cùng gia đình thì phải lấy làm vui mới đúng, vậy mà nhà văn thiếu tướng Nguyễn Chu Phác không hiểu vì sao vẫn thấy buồn bã, nhiều hôm bưng bát cơm lên tay mà bụng dạ vẫn để ở đâu, vợ con giục đến mỏi mồm vẫn khó nuốt nổi lấy một miếng. Cái miệng mình dạo này làm sao ấy, nghe như nhạt nhẽo thế nào. Đêm nằm trằn trọc, đến lúc chợp mắt thì mộng mị, trong mơ toàn gặp lại những thằng bạn đã chết từ ngày nảo ngày nào, đứa đang nằm ở Đông Bắc, đứa đang nằm ở Tây Bắc. Mắt nổi quầng chỗ thâm chỗ đỏ, đứng ngồi không yên, vợ con hỏi dồn vậy đau ở chỗ nào thì nhăn nhó xua tay không rõ, chỉ biết là đau, còn đau ở đâu chưa thể nói được. Vào Quân y viện 108 gặp đủ các giáo sư tiến sĩ kiệt xuất, họ nghe họ chụp họ soi, họ thì thầm gật đầu lắc đầu với nhau chán rồi mới nói, gan ruột đều tốt, tim phổi cũng vậy, tất cả bình thường, có lẽ vấn đề là ở tinh thần có chỗ bất an, nhưng bất an cũng không có nghĩa là bệnh...