Truyện ngắn

07/10/2021 lúc 10:07

N





gười đàn ông không rẽ vào đường Tràng Thi như Hương tưởng. Anh ta tụt xuống đằng sau Hương rồi qua bên phải đi song song với cô. Hương hơi ngạc nhiên về hành động này. Không lẽ anh ta lại đi theo cô? Một cô gái khẳng khiu, hao gầy từ khuôn mặt cho đến hình hài, như hiện thân của một nhành bàng trơ trụi trong mùa đông. Từ khi ý thức được mình cũng thuộc giới đàn bà, cô chưa từng thấy một người phía bên kia nào đi qua cô mà không dửng dưng, không thờ ơ như đi ngang qua một bà già đã tàn. Vậy mà giờ đây có một người đàn ông đã đi theo cô. Trái tim trống vắng của cô đang rung lên trước hiện tượng bất thường. Lẽ nào tình yêu đã bắt đầu gõ cửa cuộc đời mình? Hương gắng đem hết ý chí ra để giữ cho dáng vẻ của mình được bình tĩnh, tự nhiên. Cô vẫn đi theo hướng về nhà mình. Thẳng qua một ngã tư. Hai ngã tư. Rồi một ngã tư nữa. Cả một phố dài Quang Trung sắp trôi qua, họ vẫn đạp xe sát bên nhau, lặng lẽ cùng một tốc độ. Hương thấy mình mỗi lúc một tiến sâu hơn vào làn hương hoa sữa nồng nàn quá mức. Hương hoa đậm đặc gây cho cô cảm giác hăng hăng trong mũi, trong cổ, vừa ngột ngạt, vừa bồn chồn. Có lẽ đã quá khuya. Đường phố vắng teo, lạnh lẽo. Đó đây, vài bóng người vội vã guồng xe, cổ áo dựng lên chắn những ngọn gió lạnh mát đầu thu từ hồ Thuyền Quang thổi về. Không còn nén nổi tò mò, Hương khẽ đưa mắt liếc sang. Anh ta khoảng gần bốn mươi tuổi, mặc quần bò, áo bludông, giày thể thao. Anh ta vẫn to cao dù đã đi trên một chiếc xe Liên Xô nam. Dáng vẻ của một người đàng hoàng, tự tin...

07/10/2021 lúc 10:07

Rồng rắn lên mây
Có cây núc nác
Có cỏ Bồ Đề
 ...





T





ẹt ơi! Mày về đây tao bảo! Giỏi chưa! Con bé hốt hoảng vội tách ra từ đám trẻ con.
Lũ trẻ cười toe toét. Mẹ mày gọi về bú à? Con bé chổng mông nhìn lũ bạn qua hai chân. Rồi mai có đứa phải rúc háng tao! Mai chơi thì gọi tao nhé. Thôi về bú tí đi. Con bé chạy về nhà, hai cái tát đang chờ nó.
Mặt trời đỏ rực như hòn than loang lổ giữa những đám mây vàng vàng trăng trắng. Nắng đã thu mình đi khá xa, yếu ớt chọi với một vạt đồng những lúa ngô xơ xác. Con suối vòng vèo, rong dài khô từng mảng lớn trên những mô đất nhô lên giữa suối, hến thi nhau há mồm ra chết, mùi thum thủm bốc lên. Lâu rồi trời không khóc, nước suối chỉ tới mắt cá chân. Trời không khóc thì người than, chửi bố ông trời muốn giết họ không bằng gươm bằng giáo. Trời nhọ mặt người, mõ trâu lốc cốc rủ nhau về làng. Lũ nghé phởn chí gì mà động chút kà nhảy lẫng cẫng rồi cọ người vào bụng mẹ...

07/10/2021 lúc 10:07

I.
- Con của chúng mình sau này dù gái hay trai cũng đặt tên Hoà Bình anh nhé - Chị Liên vừa nói vừa đưa tay vuốt lên tóc chồng. Anh Biên không trả lời, miệng tủm tỉm cười, mắt hướng vào cõi xa xăm. Bỗng nhiên anh lật người lại, xiết chặt chị vào lòng, một tay làm gối, một tay xoa xoa lên lưng chị. Rồi anh lồm cồm bò dậy, áp tai vào bụng chị nghe ngóng:
- Con nó chòi mạnh quá, mình có đau lắm không?
Chị Liên lắc đầu, kéo bàn tay xuống để yên trên lưng chồng, còn anh Biên dứ dứ cái mũi vào bụng chị:
- Cưng của ba đây! Ừ ba sẽ đặt tên con là Hoà Bình con nhé!
- Ba xương…( thương )
Bây giờ thì chị thấy nhột không chịu được, đưa tay đẩy anh sang một bên, nhưng anh không chịu cứ hôn chùn chụt vào bụng chị khiến chị chới với, cảm giác bồng bềnh trong hạnh phúc dâng trào. Một lát thấy anh lặng yên, những giọt nước mắt lặng lẽ rơi xuống lườn bụng chị nóng ấm. Và người anh rung lên theo tiếng nấc. Chị hiểu tâm trạng của người chồng mình vì đợi chờ quá lâu, giờ đây hạnh phúc đến anh không thể nào nén nỗi xúc động. Chao ôi! Chị thương anh biết nhường nào! Đã bốn mươi tuổi đời giờ mới sắp có được một mụn con. Cưới nhau xong, anh lên đường nhập ngũ, đi biền biệt đến mười năm sau mới trở về. Vợ chồng lại ở với nhau đến năm năm mà vẫn không có con. Nếu anh như người khác chắc gì chị còn làm được người vợ sống bình yên trong những tháng năm qua, để rồi có những giờ phút thăng hoa hạnh phúc như hôm nay. Chị ấp tay lên má chồng khẽ mân mê lên bộ râu lún phún trên cằm anh, đổ giọng trêu đùa...

07/10/2021 lúc 10:07

M





ột năm có hai mùa gió. Và cứ đến mùa gió bấc thổi, là cái hang đá của lão Hồng lại ấm lên, sáng hẳn. Một đống của lớn đã được nhặt nhanh từ mùa hè, nào vẹt, sú khô cứng được chất đống dưới mái đá phía bên ngoài chìa ra như một mái hiên. Bà vợ già cứ lom khom, lom khom tiếp lửa. Lão Hồng thủ thỉ:
- Thêm vào cho ấm, cho đỏ mãi!
Và lão lại ngồi thừ ra, ngắm lửa rực cháy, liếm táp từng que củi một, Cái nhà của lão, cái hang này cứ lung linh chỗ tối, chỗ sáng và chập chờn như rung, như động. Gió lướt từng con ào ào mé biển, mé núi trên đầu lão. Sóng cũng hòa vào như làm nhịp đếm đều đều cho khúc giáo hưởng hoa vu kỳ lạ. Chốc chốc lại có tiếng rít, hú như tiếng sáng diều xa. Lão lặng im như pho tượng, những thứ tượng phật, tượng Thánh trong các đền chùa. Bất giác, lão mỉm cười, lão đâu có phải là Phật, là Thánh. Lão là thợ đá. Con lão bây giờ cũng là thợ đá.
- Từ bao giờ? Đôi khi lão tự hỏi mình "không biết từ bao giờ?" Nghĩa là xa, xa lắm! Lão là thợ đá! Lão biết thế, vì mãi tận bây giờ, lão vẫn là thợ đá. Con lãi cũng là thợ đá. Ngược lên ông nội lão, cha lão cũng đều là thợ đá. Cái gốc gác cổ xưa với lão cũng chỉ lần lên đến đời ông nội, xa hơn thì lão không nghe, và nếu có nghe chắc lão cũng không nhớ. Lão chỉ nhớ họ hàng nhà lão đã có nhiều thợ đá. Tưởng chừng như đá sinh ra cả dòng họ và làng xóm. Tất nhiên là lão cũng có một thời trai trẻ. Chính cái tuổi ấy đã để lại cho lão nhiều kỷ niệm mà mỗi lần trước gió bấc, trước ngọn lửa, dù xa xôi, thì, như ông nội, như cha lão đều hiện ra rõ mồn một. Gió bấc là gió quê hương thổi về. Lạnh đấy, lạnh da, lạnh thịt, nhưng lại ấm cả tấm lòng. Và ngọn lửa, ở đâu mà chả có lửa, nhưng ngọn lửa trước mặt ông nội, trước mặt cha, đều khác bao nhiêu ánh lửa mà lão từng thấy. Chỉ có ánh lửa mùa đông...

07/10/2021 lúc 10:07

B





a lại định múc canh mang sang cho bà Mừng à ? Con không cho đâu ! Không cho !
Thằng cu Cam nhoài người giành lại bát canh cua nổi gạch vàng hươm trên tay anh Nhã. Sợ đổ, anh phải đặt nó xuống bàn.
- Con sao thế ? - Anh Nhã kinh ngạc hỏi - Canh còn nhiều. nBa giã cả một giỏ bự, ăn sao hết ?
- Không hết cũng ứ cho. Ai bảo bà ấy mắng con là "đồ chuột nhắt". Mà con chỉ chiu qua vườn bà để bắt...chứ có...
- Ờ, thế cũng tại con một phần. Lẽ ra con phải theo lối cổng chính đi vào đoàng hoàng, chứ ai lại chiu như một con chuột nhắt vậy - Anh Nhã cười hề hề, đặt một cánh tay lên mái tóc vàng như râu ngô của cậu con trai. - Tuy vậy, ba cũng phải thưa lại với bà Mừng để từ rày bà lhông gọi con như thế nữa. Còn bây giờ chúng ta phải bưng canh sang biếu bà. Bà đang ốm, ăn cơm với rau luộc nuốt sao nổi.
Nhưng anh Nhã chưa kịp đặt tay vào bát canh, thằng cu Cam đã vồ ngay lấy, đổ vào nồi, rồi nhìn ba bằng ánh mắt vừa van xin vừa thách thức...

07/10/2021 lúc 10:07

1.





Hắn đã một lần gặp anh trong buổi giao lưu khán giả với Đoàn làm phim. Nhưng giáp mặt một cách tình cờ thì phải đến cái lần hắn chở anh trên một cuốc xích lô.
Hôm ấy, nắng cuối ngày hừng lên rồi để tắt, thứ nắng xứ Huế rót mật lên kinh thành cổ màu vàng nâu u hoài buồn muốn khóc. Mây cũng đổ bóng xuống sông Hương, nước ngừng trôi, sông cũng ngừng trôi. Cảm giác thất vọng cộng với không gian trầm mặc tù đọng, bí bách vô cùng. Anh lặng lẽ rời buổi tổng kết lúc nửa chừng. Chán quá! Ở cái nước mình dường như hội thảo, đại hội, trại sáng tác văn học, sân khấu, liên hoan phim..., cuộc nào cũng được định lượng là thành công. Mừng vui, hoan hỉ, người ta bắt tay, chúc tụng, khen nịnh không tiếc lời, ngập đầy thỏa mãn..., để rồi lần sau lại... thắng lợi, thành công hơn lần trước.
Tâm trạng tuyệt tình phim chiến tranh luôn ngự trị trong đầu anh. Phim trận mạc, lính tráng bò lên đánh lô cốt đầu cầu mà cái mông to như nồi đình cứ nhấp nhô phơi trước mũi súng địch; đánh nhau mặc quần áo mới tinh như đi duyệt binh, lành lặn, thơm tho, chẳng ám sạm chút khói đạn bom...

07/10/2021 lúc 10:07

A





nh tống đống quần áo của chị xuống nền nhà rồi giáng cây rựa thật mạnh, băm vằm. Những mảnh vải lìa ra từng mảng, từng mảng như hạnh phúc của chị. Con bé nép vào lòng mẹ, cặp mắt ngơ ngác sợ hãi. Nó chỉ biết là bố đang rất giận, chứ chưa đủ lớn để hiểu chuyện gì sắp xảy ra với gia đình nó. Mắt chị ráo hoảnh, duy chỉ gợn chút buồn ngủ vì đã say. Rượu thường làm ta buồn ngủ. Chị đẩy con bé sang một bên, định bỏ vào giường nằm. Anh kéo phắt lại, tát vào mặt chị: “Đồ con đĩ”.
Con bé ôm chầm lấy chân bố. Hét toáng lên.
Đó là lần đầu tiên cũng là duy nhất anh đánh vợ, chửi thậm tệ.
Gia đình anh sẽ êm ấm, hạnh phúc nếu chị không dở chứng đòi đi bán quán rau ở chợ xép. Từ khi cưới về, anh không để chị làm bất cứ một việc gì, ngoài cơm nước cho chồng con. Mọi chi phí sinh hoạt, đến các khoản đóng góp mình anh lo tất. Vì thế anh càng phải tất bật...

07/10/2021 lúc 10:07

C





ơn mưa đang vật vã, xối ào ào chen trong sấm chớp nhì nhằng rồi đột nhiên tạnh hẳn. Dòng nước đang tuôn trên mái yếu dần rồi tí tách rơi trên bậc thềm. Mưa rừng đến đột ngột và đi cũng đột ngột nhường cho ngọn gió đổ vào lòng thung lũng Moray nhưng vẫn không xua hết oi nồng ngột ngạt. Sa trở mình ngồi dậy vén mùng đi đến bàn nước. Giường bên Thắm vẫn chưa về dù giăng mùng sẵn nhưng đôi dép không có chỗ cũ. Con ranh này mãi chơi bên công ty với bọn trẻ ở các phòng ban. À, Sa lại bật cười vì trời đang đổ mưa làm sao nó về được.
Tiếng bước chân vội vã vào sân cùng tiếng gọi nhỏ. Sa bật điện mở cửa, khoảng sân sáng vệt dài lấp loá trong nước và Thắm đứng ngay trước mặt nói gấp gáp:...

07/10/2021 lúc 10:07

H





ạnh không ngờ rồi có một đêm mình lại thức trắng như thế này. Người ta bảo thức đêm mới biết đêm dài. Đêm rõ là quá dài ít ra đối với Hạnh như đêm nay. Mới hơn tám giờ tối đã lên giường, lấy cớ mình bị mệt, chị bắt đứa con gái mới tám tuổi cùng đi ngủ sớm. Con bé Trà tỏ ra phụng phịu vì không được sang nhà hàng xóm xem ti vi như mọi hôm, song khi chị quát “Đi thì đi nhưng chút nữa không ai thức để đi dẫn về được đâu” thì nó lủi thủi đứng dựa vào cột nhà một lát, sau đó với vẻ mặt buồn thiu, miễn cưỡng bước lên giường, nằm quay mặt vào tường.
Hạnh tắt đèn rồi giả bộ ngủ, nhưng đến khi con bé đã say giấc từ lâu chị vẫn chưa tài nào chợp mắt được. Hết trở người về bên này lại sang phía kia nhưng vô ích, người chị cứ vừa được tắm nước nóng xong, tỉnh táo đến kỳ lạ. Không biết đã bao nhiêu lần Hạnh tự nhủ thành lời “ngủ thôi” song cứ mỗi lần như thế, khi chị nhắm mắt thì khuôn mặt Khánh bỗng hiện ra trong tâm trí chị, kéo theo sự bực bội, khó chịu xen lẫn bao điều phán đoán. Hạnh biết rõ là do đâu mình lại rơi vào tình trạng này. Không phải đợi đến bây giờ mà từ chiều lòng chị đã nặng trĩu khi bé Trà từ bãi cát ngoài sông chạy về với vẻ mặt hăm hở, khoe...

07/10/2021 lúc 10:07

Đêm khuya. Gió bấc thổi u u. Phía chân trời đẫm một vầng trăng lạnh. Ánh trăng cuối tuần như không vội xuống núi, còn nán lại để chứng kiến hình ảnh một người đàn bà trong đêm giá lạnh. Chị đi từ bờ tre, xăm xăm vượt lên ngọn đồi trước làng, luồn lủi trong màn sương, tiến thẳng về phía thị xã...

07/10/2021 lúc 10:07

Ô





ng nhận được giấy mời về dự lễ tổng kết của công ty.
Cái giấy mời được in trên một nửa tờ giấy A4 và một phong bì bình thường người ta thường bán để gửi thư. Ông không hài lòng về hình thức của giấy mời, nó đơn sơ quá. Hồi ấy, là hồi của ông, khi sơ kết, tổng kết, đại hội công ty, công đoàn, thanh niên, phụ nữ… bao giờ cái giấy mời phải in bằng giấy cứng, trang trí bắt mắt. Cái phong bì cũng là giấy cứng, in màu, hoa văn ấn tượng. Có tốn bạc triệu cũng phải in vì đó, theo ông, là sự tôn trọng người được mời. Đằng này… Thôi thế cũng còn hơn không. Chắc là sạt nghiệp mới ky bo kiểu này. Hay là do ngu. Ngu gì đến nỗi.
Ông vẫn mừng, vẫn vui vì có cái giấy mời, cái bao nhiêu năm về hưu ông vẫn chờ đợi. Ông cho phong bì vào túi áo sơ mi, một nửa nhô lên ngoài túi. Qua nhà bạn bè, ông vổ vào túi khoe: “Ngày kia, 24, công ty Trường Long , cái công ty tôi đã làm giám đốc ấy, mời dự tổng kết”. Ngồi vào bữa cơm, ông vổ vào túi áo, khoe với cả nhà lần thứ ba: “Ngày mai, 24, công ty Trường Long, cái công ty ba làm giám đốc ấy, mời dự tổng kết.”
Đứa con gái có cái mồm chít chòe: “Gớm, ba nghỉ hưu những ba năm, bây giờ mới mời. Sợ tốn ăn.”
Anh con trai xốc lại cái cà vạt, mắng con em: “Mày thường nghĩ xấu về người khác. Mời hay không mời cũng tùy lúc, có ích hay không có ích.”
Ông nổi khùng định quát: “Thằng này láo, mày dám cho rằng họ không mời tao là vì không có ích”.
Chưa kịp mở mồm, vợ ông đã tiếp lời con trai: “Có chi mà xoắn xít, ông đã đứng bục hàng chục lễ tổng kết, đã được mời dự hàng trăm lễ tổng kết của các công ty, xí nghiệp, cơ quan, đằng đẵng hàng chục năm trời dự rồi dự, có ăn ai. Bây chừ thêm một cuộc dự nữa, cũng rứa mà thôi”.
Bà ấy lại tư duy theo lối cào bằng. Có phải “dự” nào cũng là “dự”, “tổng kết” nào cũng là “tổng kết”. Ba năm ông về hưu, những 1094 ngày, có ai mời? Cả những đơn vị thường viết: “Sự có mặt của giám đốc sẽ là vinh dự và thêm phần long trọng…” cũng quên ông. Bây giờ được mời, lại chính cái công ty, một đời ông là giám đốc.
Như mọi lần xưa ấy, sẽ là bà, bây giờ là ông. Ông tự chọn cho mình bộ vét sang trọng nhất, bằng vải gì đó ông không biết, của Pháp, cái cà vạt bằng lụa tơ tằm Hà Tây, đôi dày Ý bóng lộn. “Bà là cho tôi bộ vét ấy, cà vạt ấy, thật cẩn thận, thật phẳng. “Là thì là, cứ như đi bộ trưởng, đi cũng biết, ở nhà cũng biết. Ông sẽ được vỗ tay hoan hô vì sự có mặt. Nhưng không chắc kẻ vỗ tay đã trân trọng, hưu rồi! Ông sẽ ngồi nghe một bản báo cáo, thật có, dối có, như những đận ông đã đọc. Họ mời ông ăn một bữa cơm của đại hội, lút đầu bia. Họ có tặng ông một phong bì thì phong bì như hạt thóc lép, mở ra, chảy nước mắt. Hưu rồi!”
Hơi đâu mà tranh luận với bà ấy. Đàn bà, suy nghĩ quẩn quanh trong cái chảo rán cá. Ông phải trở lại công ty bằng sự uy nghi của một người đã hơn hai mươi năm uy nghi. Ông phải là niềm tự hào, sự tiếc nuối của cán bộ, công nhân viên ở đó. Người ta sẽ nói, nói nhỏ với ông: Giá như sếp ở lại làm việc vài năm nữa… để mấy ông, mấy bà kế cận cứng thêm lên. Mà cần gì phải nói nhỏ, họ sẽ nói to, to cho ông nghe, cho các tân lãnh đạo nghe, “Giá như sếp ở lại vài năm nữa…”
Ông cũng đã viết đơn xin tiếp tục làm việc, trực tiếp trình bày với tổ chức: “Đủ tuổi về hưu thì về hưu, không sao. Nhưng mà công ty tôi, cán bộ kế cận còn quá yếu. Họ chưa đủ năng lực để thay tôi, không đủ uy tín để đoàn kết. Đưa cho họ cầm lái, trong thời buổi suy thoái kinh tế toàn cầu, cái công ty này sẽ là một con thuyền lạc vào vòng xoáy gió bão, sẽ chìm. Với lại, các anh chọn người kế cận thiếu tin cậy...

07/10/2021 lúc 10:07

N





gười ta dựng vợ cho con thì vui mừng, còn bà lại thấy lo lo. Bà lo là phải. Đứa con trai của bà cũng gần ba mươi rồi, mấy ngày gần đây nó nằng nặc đòi bà cưới vợ. Trời đất! Không dưng lại đòi mẹ cưới vợ. Mà cưới ai bây giờ? Ai người ta chịu lấy con bà. Con ơi là con! Mẹ thương con, mẹ cũng muốn con có một cuộc sống như người ta nhưng mẹ biết làm cách nào bây giờ. Bà than trời kêu đất như có ai xát từng nắm muối vào bụng. Đau ơi là đau!
Buổi sáng, thấy đứa con mình cứ dậm chân thình thịch, miệng phụng phịu: “Không cưới vợ không đi chăn trâu…”, sau một hồi buồn nẫu ruột bà phải ngon ngọt dỗ dành: “Được rồi, để hôm nay mẹ xuống xóm Thượng xem có cô nào thật xinh, mẹ sẽ hỏi cưới cho con!” nó mới chịu lùa trâu ra đồng. Ngày mai cũng diễn ra như thế nhưng bà lại bảo với nó là xuống xóm Đông, ngày kia xóm Tây… Ruột bà đang đau thắt, bà có định khóc đâu nhưng nước mắt cứ ri rỉ bò ra. ới mấy cô xinh thật xinh ở xóm Thượng, xóm Đông, xóm Tây ơi, có cô nào lấy con trai tui không?!
Thằng con trai của bà đáng thương lắm! Bà sinh được hai đứa, một trai một gái. Như vậy là có nếp có tẻ rồi. Nhưng bà có mừng được lâu đâu. Càng lớn, thằng cả càng ngu ngơ, ngật ngờ. Nói năng thì độp đoạp, câu được câu chăng. Không lẽ cứ phải “con đầu không sâu thì điếc” mới được hay sao? Mà cũng đâu phải vậy, chắc tại do chồng bà hít phải cái chất độc quái gỡ ấy mà thôi. Thành ra con bà giờ mới ngô nghê như thế này đây. Ngày mới sinh, nó cũng bậm bạp lắm, trông rất đáng yêu nữa. Ông và bà lúc nào cũng đòi bế nó. Năm sau ông về phép thì sinh thêm đứa con gái. Rồi ông giao toàn bộ “tài sản” lại cho bà để vào chiến trường. Ông hăm hở ra đi, có biết đâu ở nhà bà cơ cực đến thế nào. Ông đi được vài năm thì có giấy báo tử về nhà; thêm nữa đứa con trai của bà càng lớn càng tỏ ra không bình thường. Bà như đứt từng khúc ruột, đêm nào cũng ôm hai đứa con và khóc. May mà niềm động viên duy nhất của bà là đứa con gái vẫn phát triển bình thường, lại còn tỏ ra thông minh nữa. Không biết có phải bao nhiêu tốt đẹp thằng anh đã nhường hết cho nó hay không?
Thằng anh lớn lên có biết làm việc gì đâu, chỉ biết đi chăn trâu cùng với mấy đứa trẻ con trong xóm. Quần áo mẹ và em gái cũng phải giặt cho. Vậy mà bây giờ lại đòi mẹ cưới vợ. Có phải ai đã xui nó nói như vậy không? Bà đã đau lòng lắm rồi, sao ai nỡ làm bà càng đau hơn. Nhưng thấy con mình cứ nằng nặc một hai đòi cưới vợ bà tin là không phải ai xui khiến nó.
Đã thế thì nỡ lòng nào bà lại để mặc con như vậy. Nhưng bà chẳng dám nói với ai, sợ người ta lại cười vào bà, vào đứa con ngây dại của mình. Bà chỉ biết sang hàng xóm, tỉ tê với người bạn già. Hàng xóm tắt đèn tối lửa có nhau, không giúp nhau những lúc như thế này thì còn lúc nào nữa. Bà vừa nói vừa lấy gấu áo chậm chậm nước mắt:
- Bà ơi! Có ai lại khổ như tui không hở bà? Cái thằng Huy nhà tui ấy, bây giờ nó lại đòi cưới vợ bà ạ!
Niềm xúc động dâng trào, xông lên mũi cay xè, nó chẹn ngay cổ họng khiến bà nói khó khăn hơn:
- Bà xem, nó mà bình thường, khôn khéo như người ta thì chẳng nói làm gì. Đằng này nó lại dở dở, ương ương, thích thì làm không lại đi chơi với mấy đứa trẻ con trong xóm. Bây giờ nó đòi cưới vợ. Ai người ta chịu lấy thằng Huy nhà tui đây hở bà? Thực sự tui đau ruột lắm bà ơi!
Nói đến đây thì bà khóc. Từ hai hốc mắt sâu hoắm của bà còn sót lại mấy giọt nước, giờ thi nhau bò ra. Cái xấu xa của con mình, người mẹ nào nỡ lòng đem kể với người ngoài. Bà Thu là chỗ tin tưởng vậy mà bà vẫn thấy lòng nhói đau. Thương con quá con ơi!
Bà Thu đưa miếng trầu cho bà rồi chậm rãi:
- Thôi bà ạ! Chuyện đến đây rồi thì cũng phải nhắm mắt đưa chân. Nồi nào úp vung nấy. Nhà mình nồi méo thì tìm vung méo.
- Thì cũng biết là vậy. Nhưng thử hỏi trong làng này có cô nào chịu lấy thằng Huy không, bà ơi!
- Trong làng không có thì ngoài làng. Tui có đứa cháu gái giỏi mai mối. Để hôm nào nó về, tui thử bảo nó xem sao.
- Trăm sự nhờ bà! Chứ tui thương con mà không biết làm thế nào, bà ạ!
Bà tróm trém nhai miếng trầu bà Thu đưa cho. Ngày thường bà nhai trầu có duyên lắm, miếng nào miếng nấy đỏ chon chót. Vậy mà chẳng hiểu sao hôm nay nó lại vừa cay vừa nồng đến lạ. Bà ăn mà mồ hôi vã cả ra...

07/10/2021 lúc 10:07

T





hực ra tên chị là Mai Thị Hiên, nhưng cùng phòng làm việc của chị cũng có một chị Hiên nữa, Lê Thị Hiên, nên mọi người gọi các chị là Mai Hiên và Lê Hiên cho tiện. Dần dà, ai cũng gọi theo. Thoạt đầu, mới nghe mọi người gán cho mình cái tên ấy, chị cũng ngường ngượng khi trả lời, cứ như mọi người vừa mới đặt cho chị một cái tên mỹ miều, chứ không phải vẫn cái tên của chị chỉ bớt đi chữ “thị”. Sau chị cũng quen đi. Và rồi hình như, hoặc là, Vân giàu trí tưởng tượng hơn mọi người, cô nhận thấy: cứ gọi chị là Mai Hiên thì tự chị lại trở nên mềm mại, dịu dàng, đầy vẻ phụ nữ. Còn gọi chị là “Hiên” không cụt lủn, thì vẫn là chị lại bỗng trở nên cứng nhắc và rắn đanh lại như một khẩu súng trường. Có lẽ cánh đàn ông phát hiện ra điểm đó sớm hơn cánh phụ nữ. Họ luôn miệng: “Em Mai Hiên ơi! Em Mai Hiên hỡi!” khi có việc gì cần nhờ đến chị. Ngay cả những cậu thanh niên chưa có vợ, có khi còn kém chị đến dăm bảy tuổi, cũng a dua theo. Nghe nói đường tình duyên của chị cũng đầy trắc trở. Chị rất hết lòng với giới mày râu, nhưng tụi đàn ông thường chỉ tòm tem với chị dăm bữa, nửa tháng, hứa hươu hứa vượn một hồi rồi biến mất.
Sau này, khi sự việc đáng tiếc xảy ra. Vân vẫn còn như thấy hiện ra trước mắt mình, rõ mồn một cái căn phòng bé xíu đó. Chị Mai Hiên một thân, một bóng ở gác xép tầng bốn, sát sân thượng. Hôm đó, nhà có khách. Vân đi ngủ nhờ nhà chị Mai Hiên. Hai người nằm úp thìa trên chiếc giường một. Khoảng nửa đêm, cô bỗng tỉnh giấc vì những tiếng thì thầm to nhỏ. Vân mở mắt ra nhìn, và thắt cả tim vì sợ hãi trước cảnh tượng đang diễn ra. Chị Mai Hiên đang ngồi sừng sững nơi cuối giường. Lúc ấy, bóng tối nhạt nhoà trong phòng. Trăng nghiêng chênh chếch qua cái khuôn cửa sổ nhỏ, chiếu xéo một luồng sáng, in lên trần nhà một mảng sáng to bằng hai trang báo. Nổi lên lồng lộng giữa khung cảnh mờ ảo ấy là khuôn mặt hư hư thực thực nhưng không thể nhầm lẫn được với bất cứ một khuôn mặt nào khác bởi một nốt ruồi to bằng hạt đậu xanh ngay giữa sống mũi gần sát trán của Mai Hiên. Chiếc nốt ruồi trên sống mũi cao thanh tú làm cho khuôn mặt chị lúc ánh lên một vẻ lạnh lùng, kiêu kỳ, sắc sảo như có một con mắt thứ ba xuyên thấu tâm can những người đối thoại, lúc lại làm cho khuôn mặt ấy tối sầm lại như một dấu ấn riêng quy định nỗi bất hạnh cho một số phận.
“Sao mà ta cô độc thế,- Mai Hiên bỗng thốt lên- Ta cô độc từ tháng này sang tháng khác. Đơn độc không phải chỉ từng ngày, từng giờ, mà còn đến từng phút giây, từng ý nghĩ. Nỗi cô quạnh cứ ngày một thêm quánh đặc… Ta khát khao đến một xáo đổi, một tiếng động bỗng vang lên trong căn buồng lạnh lẽo trống trải của ta, mỗi khi đi làm về…- Giọng Mai Hiên bỗng trở lên rờn rợn như trong cơn mê sảng-… Lẽ nào tôi không ở trong quy luật của muôn vàn sinh linh cây cỏ? Ta không bằng muông thú, ta chỉ có nửa mình. … Lẽ nào người tôi đợi lại nằm trong số hàng ngàn người con trai bỗng vĩnh viễn rời khỏi cuộc đời trong cuộc chiến tranh ác nghiệt, chẳng còn đến gặp được tôi như duyên kiếp đã định, bỏ mặc tôi lang thang trong cõi sống, đi tìm anh cả cuộc đời? Ôi, cái giấc mơ khủng khiếp! Cứ luôn luôn đơn độc đứng trước hoàng hôn là nỗi hãi hùng không biết đã lặp đi lặp lại bao lần. Mỗi lần choàng dậy được, mình lại sợ hãi đến cùng cực. Thực tế thì từ giấc mơ đến sự thật cũng không xa. Căn buồng này như một cái hộp, ngăn cách mình với mọi người..” Mai Hiên lại lầm rầm, lầm rầm, thì thào, thì thào.
Từ lúc nào, ánh trăng đã lùi qua góc đình màn, đến lưng chừng bức tường, chiếu một luồng sáng như dọi đèn pha vào chị, như một đoạn cận cảnh trong phim, sáng từ ngang vai Mai Hiên lên đến tận đỉnh đầu. Cả khuôn mặt chị trên chiếc cổ thon thả nổi lên trên nền tóc đen như dài ra, trắng nhợt. Trong ánh trăng, dường như… chị không có tuổi, những vết nhăn nơi vầng trán, khoé mép chìm mờ. Chiếc nốt ruồi bí ẩn lại ánh lên kiêu kỳ. Đôi mắt lùi sâu vào sau hàng mi đậm đen hướng nhìn vào mặt trăng với một vẻ buồn bã, mơ mộng, xen một nét gì man dại khó hiểu. Vân cảm thấy rờn rợn nơi gáy. Hình như người phụ nữ trước mặt không còn là chị Mai Hiên quen thuộc hàng ngày, vẫn ăn nói một cách bỗ bã, bốp chát nữa, tuy vẫn mặc bộ đồ trắng chấm hồng, cái bộ đồ cô đã mua hộ chị Mai Hiên trong chuyến đi công tác miền Nam lần trước. Hình như Mai Hiên đang nói hộ chính trái tim của chị ấy hoặc là đang nói với một cái gì đó ngoài tầm nhìn thấy của cô, như đang nói với không trung, với cái vĩnh hằng so với cuộc đời ngắn ngủi của con người trên mặt đất. “Hôm qua…- Giọng Mai Hiên lại đều đều, rành rọt vang lên trong không gian tĩnh lặng-… mình tỉnh dậy giữa lúc mưa to. Lúc đó, chưa bao giờ mình lại cảm thấy một cách rõ rệt đến thế chiều cao của căn buồng so với mặt đất. Mình cố kéo nó xuống, cố níu xuống, cố tự bảo mình rằng nó cách mặt đất chỉ khoảng mười bốn, mười lăm mét thôi. Và bên dưới căn buồng này là cả một toà nhà trong đó có bao nhiêu người vẫn đang sống. Vậy mà không. Giữa tiếng mưa tuôn âm âm, tiếng nước đập rào rào vào mặt kính cửa sổ, mình cứ thấy căn buồng bay lơ lửng giữa trời. Không dừng được, mặt đất cứ trôi tuồn tuộn tuột dưới mình. Y như mình đã bị đẩy ra khỏi trái đất. Lúc đó, mình ao ước có bên cạnh một người đàn ông vững vàng, có đủ ý chí và sức mạnh để che chở cho mình. Để mình có thể an tâm, nép đầu vào ngực người đó mà khóc cho khuây khoả…” Vân không hiểu Mai Hiên đã phát điên lên vì cô độc hay chị ta đã từng là ma quái. Có muốn hét lên vì sợ hãi. Nhưng cả hàm cô cứ cứng lại, không thốt nổi lên lời. Chân tay cô nặng trịch. Cô cảm thấy ngột ngạt quá. Rồi có lẽ cô đã ngất đi…
Sáng hôm sau cô dậy rất muộn, đầu cứ ong ong. Vội đi làm, cô cũng quên đi những chuyện đã xảy ra trong đêm. Sau này, lúc vui chuyện nhớ lại cô kể cho chồng nghe. Chồng cô cười sặc sụa rồi đùa cợt “Chắc em thấy chị ta đẹp quá, sợ anh sẽ mê, nên doạ chị ta là yêu tinh cho anh sợ chứ gì?” Cô phật ý: “Theo em, có lẽ tâm thần chị ấy không được ổn định. Nghe nói hồi trong chiến trường, cả tiểu đội thông tin con gái của chị ấy đều bị bom vùi chung trong một hầm, người ta chỉ bới ra và cứu sống được mỗi chị ấy. Nghĩ cũng tội. Quê quán thì xa. Hình như còn đi quá Kỳ Anh những gần trăm km. Cũng lạ, chẳng thấy họ hàng đến thăm nom bao giờ! Nghe đâu chị ấy mồ côi từ bé, lại là con một”.
Thực ra, Mai Hiên cứ tự gò mình vào nỗi cô đơn hiu quạnh đấy chứ. Riêng trong khu tập thể này, nữ quân nhân xuất ngũ và nữ thanh niên xung phong không kể chị Mai Hiên còn có ba chị nữa. Chị Hoa, bộ đội phục viên, ba mươi sáu tuổi mới lấy một ông thiếu tá cùng quê. Ông đã về hưu. Buồn một nỗi, tuy đã lấy nhau nhưng ông vẫn ở quê làm vườn, còn chị Hoa ở Hà Nội. Cứ thứ bảy hàng tuần, chị Hoa lại đạp xe đạp mười bảy km về thăm ông: “Vất vả thì cứ kể lể thế thôi, chứ trong cái khổ cũng có cái vui- Chị nói vậy- méo mó có hơn không!”. Cái vui của đàn bà kể cũng lạ: chỉ cần có ai đấy để mà chăm sóc, mà chiu chắt, vất vả vì người ta. Chẳng cần gì hơn là cảm thấy mình cũng có ích cho một ai đấy. Thế ra chị cũng hạnh phúc lắm đấy chứ. Vậy mà mọi người cứ nhìn chị bằng con mắt ái ngại, đầy “cảm thông”. Chị Thuý thì khác. Chẳng ai dám hé miệng một điều gì về chị. Năm nay chị ấy đã ba mươi lăm tuổi. Chẳng phải không có điều gì để mà nói, mà là nhỡ ra lời nói gió đưa, chị ấy lại xông thẳng đến nhà mà xỉa xói cho thì khốn. Đến bà vợ ông nhân tình của chị ấy đến đánh ghen mà còn phải kinh hồn bạt vía bỏ chạy nữa là. Chỉ có điều ông ta cũng mất hút luôn theo bà vợ. Đã mấy tháng rồi, chẳng ai thấy tăm hơi ông ta đâu nữa. Chị Xuân lại an phận thủ thường, đi xin cô em gái một đứa cháu về làm con nuôi. Nhưng thằng nhóc Toản thật là mất dạy. Suốt ngày nó hạch sách, đòi hỏi chị đủ điều. Toản là một nỗi kinh hoàng thất đảm cho tất cả các loại súc vật, gia cầm của khu tập thể. Chính Vân đã có lần chứng kiến tận mắt chú mèo con nhị thể của mình đang kêu gào thảm thiết trong chiếc xô cao bằng tôn, với những con cua bê bết bùn đất lủng lẳng trên mình. Còn thằng nhóc chín tuổi có chiếc trán dô vĩ đại dưới mái tóc đỏ quạch, một tay giúi con mèo xuống không cho nó nhảy ra khỏi xô cua, một tay cầm que tre kẹp xóc...

07/10/2021 lúc 10:07

R





a khỏi cửa hang, con thuyền nổ máy lướt đi trả du khách về với trời xanh, nắng vàng và gió sông Son lồng lộng. Dẫu vậy, tâm trí mọi người vẫn chưa dứt khỏi nỗi ám ảnh về những hình thù kì thú, những âm vang trầm sâu, những sắc màu lạ lùng của kỳ quan thiên nhiên Phong Nha nổi tiếng thế giới đang lùi dần lại sau lưng. Chúng tôi tiếp tục thả óc tưởng tượng theo bao câu chuyện huyền hoặc, hư ảo vừa được nghe qua trong lúc tham quan; càng nghĩ càng tò mò; cuối cùng đành ngỏ lời mong được bác chủ thuyền vốn dân gốc nơi đây kể cho nghe vài câu chuyện, ví như chuyện xưa có nàng tiên giáng thế, ghé chơi Phong Nha, tình cờ gặp chàng tiều phu, lại mến cảnh non bồng nơi trần gian thế rồi quên luôn đường về thượng giới…
Chủ thuyền, một người đàn ông trạc ngoài năm mươi, mặt phong trần, da cháy nắng vốn quen thờ ơ với chuyện dọc đường của du khách đang lơ đãng nhìn trời, quay lại mỉm cười:
- Phong Nha là nơi cất giữ rất nhiều huyền thoại, mà kho chuyện ấy vẫn đang ngày được làm giàu thêm đó, bởi mảnh đất này nó kỳ bí lắm… Chuyện xưa thì đã có mấy cuốn sách viết rất hay rồi, tìm mà đọc; còn nếu các cô các chú không từ chối, tôi sẽ kể cho nghe một câu chuyện không kém phần hấp dẫn ngay thời đánh Mỹ mà bản thân từng chứng kiến.
Dĩ nhiên chúng tôi đều đồng thanh nhất trí. Bác lái đưa con thuyền chạy tránh chiếc phao tiêu dập dềnh trên sóng một lúc, đoạn trao công việc lại cho cô con gái chừng mười sáu tuổi nãy giờ ngồi thêu thùa ngoài mũi thuyền, lần đến bên đám sinh viên bọn tôi, ngồi xuống sạp ván, chậm rãi kể câu chuyện sau đây.

Cuối năm 1965, đại đội thanh niên xung phong N.65 chúng tôi lúc đó đang phục vụ ở biên giới Việt Lào, thì trên điều về hợp lực cùng nhiều đơn vị bạn và bộ đội, giao thông có cả xe ủi, máy khoan đá ngày đêm làm việc để mở một con đường mới. Đó là đường 20, xuất phát từ Phong Nha, vượt non trăm cây số làm thành một cánh cung khổng lồ nối vào đường 9 trong hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh lịch sử. Thời bấy giờ cánh chúng tôi còn rất trẻ, tất cả đều ở độ tuổi đôi mươi nên Bộ tư lệnh Đoàn 559 đặt tên con đường lấy là “Con đường tuổi hai mươi”. Phải thừa nhận thằng giặc đánh hơi rất thính mọi hoạt động của ta: Chỉ khoảng một tuần, sau khi một vài nơi đất đỏ vừa được lật lên, là máy bay của chúng nhào tới. Từ bấy con đường làm đến đâu, là y như rằng hôm sau ở đó bị ném bom…
Nếu kể hết mọi chiến công và hy sinh, mất mát của hàng vạn con người từng lăn lộn trên đường 20 trong những tháng năm khốc liệt ấy, thì mất cả tháng; đây tôi chỉ kể câu chuyện có lẽ cũng liên quan đến điều các cô, các chú đang để tâm.
Nhiệm vụ của thanh niên xung phong ngày ấy là “chiến đấu, sản xuất và học tập”. Chiến đấu là đi khai mở và bảo vệ những con đường vào mặt trận, sản xuất là tăng gia tự túc, còn học tập là học thêm văn hoá theo chỉ thị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn. Đại đa số anh em chúng tôi bấy giờ đang học dở cấp I, hoặc cấp II, thậm chí nhiều người mù chữ. Không ai nghĩ vào đây để được học hành, vậy mà chúng tôi đã được “cắp sách tới trường”. Ty Giáo dục tỉnh điều năm mươi giáo viên cấp ii sung vào các đơn vị thanh niên xung phong. Đại đội tôi được đón hai thầy giáo, là thầy Phúc dạy Toán, Lý, Hoá và thầy Hùng dạy Văn, Sử, Địa. Cả hai cũng chỉ nhĩnh hơn chúng tôi một vài tuổi. Đến đơn vị, hai thầy bắt tay ngay vào việc tổ chức các lớp học: cũng sách vở, bảng đen, phấn trắng… nhưng có khi phấn phải dùng những viên đá màu nhặt dưới suối, giấy bút được phát nhưng thiếu là thường, có cậu quanh năm viết bút chì, phòng học được bố trí trong hầm song nhiều lúc học bên chiến hào, dưới tán cây… Có tới mấy lớp, bởi trình độ khác nhau, thế nên các thầy phải dạy liên tục không tuần không thứ.
Phải kiên trì lắm, giàu chữ tâm lắm các thầy mới “chiều” nổi đám “học trò” ấy, bởi cũng ma quỷ không vừa. Trong khi có người đi viện vẫn mang theo bài vở để học, thì có cậu ngồi vào lớp ngứa ngáy không chịu thấu, trốn vào rừng tìm ong, hái măng, thậm chí có cậu bẻ bút vứt đi! Thế là các thầy phải dỗ dành, động viên, tỉ tê hơn thiệt, phải cầm lấy bàn tay chai sạn hướng dẫn vẽ từng con chữ to đùng lên mặt giấy. Nhiều đêm bên ngọn đèn tù mù trong ngách hầm, các thầy vẫn thức cùng chúng tôi đánh vật với từng con toán, với những kiến thức xa lạ lần đầu chúng tôi được biết. Cũng lắm khi thật thơ mộng: bên bờ suối, dưới vừng trăng, thầy trò cùng nhau ca hát, ngâm thơ. Thầy Phúc có giọng ngâm cũng nghe được. Tôi còn nhớ thầy hay ngâm bài thơ của Bác Hồ: Tiếng suối trong như tiếng hát xa… Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa…
Kết quả sau bao năm học thật bất ngờ: nhiều anh, chị được xoá mù, nhiều người tốt nghịêp cấp I, tốt nghiệp cấp II; sau này trưởng thành lên, có người là giáo viên, kĩ sư, bác sỹ… Về bệnh viện trung tâm tỉnh, ta sẽ gặp một người, đó là nữ bác sỹ Minh Tâm vốn là thanh niên xung phong ngày ấy. Tôi nhắc tới Minh Tâm, là muốn nói tới công lao các thầy hồi đó, và không thể bỏ qua một nhân vật quan trọng trong câu chuyện này.
Minh Tâm, một cô gái nhỏ nhắn, trắng trẻo, lúc đi kháng chiến chỉ mới học xong lớp 6. Đó là một cô bé sáng dạ và khéo tay. Lúc các lớp học hình thành, thầy Phúc cử Tâm phụ trách chung, gọi nôm na là lớp trưởng.
- Eo ôi!... Em chẳng dám!
- Từ chối gì nữa! - Chúng tôi vỗ tay reo to, phần thấy thế là phải, phần nữa đã ma quỷ muốn cặp đôi ông thầy đẹp trai với “hoa khôi” của cả cái đám lấm lem mặt mày, đầu tóc, áo quần nhuộm cứng đất rừng của chúng tôi - Làm đi! Chúng ông ủng hộ, sẽ cho nghỉ mỗi tuần một ngày để “lo việc bàn giấy”.
Nghe thế, Minh Tâm la lên:
- Trời đất! Xin thầy cử người khác.
Nói vậy nhưng rồi Minh Tâm vẫn nhận vai lớp trưởng, và cô nàng không hề nghỉ lấy một buổi làm nào; còn các thầy, nhiệm vụ là giảng dạy song thỉnh thoảng vẫn cầm xẻng ra mặt đường, nhất là những lúc tình hình nguy cấp.
Trong hai thầy giáo, công bằng mà nói thì thầy Phúc giỏi hơn, tận tụy hơn, dạy đến đâu hiểu đến đó, chỗ nào khó là giảng đi giảng lại. Thầy là người yêu nghề, trong điều kiện rất khó khăn nhưng luôn tìm cách dạy gọi là có dụng cụ trực quan. Nhiều giờ dạy môn hình học chúng tôi được xem nào hình tam giác, hình thoi, hình chóp nón… làm bằng que thép; nhớ thầy từng quay vành bánh xe đạp chạy đi-na-mô phát điện trong giờ Vật lý… Thầy còn bồi giấy làm thành quả địa cầu tròn như quả bóng có đủ năm châu bốn biển cho thầy Hùng dạy bài Địa lý…

07/10/2021 lúc 10:07

M





ấy hôm ni trời mưa. Cứ rỉ rả ngày này sang ngày khác. Thủy đi học muộn. Sáng ni mạ ngủ quên không kịp luộc nồi khoai để Thủy ăn mà đi học cho sớm. Mạ khoác cho Thủy chéo ni long đã cũ, đội cho Thủy chiếc nón đã cời. Thủy vội vàng đi. Trèo qua "Cồ bại", đi qua những gốc mù u, những cây mưng quen thuộc, những cây dương cổ thụ đứng ủ rũ trong mưa, không thèm đung đưa cành lá chào đón Thủy như mọi khi. Thủy không để ý mà đi nhanh ra bãi biển. Cả một dãy bờ biển chạy dài từ làng Thử đến làng Liêm cứ hun hút, hun hút. May sao, không biết từ khi mô, người dân làng biển đã trồng lên đó cả rừng dương, không thì gió như ri cát đã thốc vào mắt, vào mũi Thủy rồi. Mãi nghĩ ngợi, Thủy đã ra đến bãi biển tự khi nào.
Nhìn trước nhìn sau chẳng có một bóng người. Thủy chạy gằn mà vẫn  không kịp đứa mô hết. Bọn bạn răng hôm ni đi học sớm rứa. Không thèm gọi. Không thèm đợi Thủy như mọi khi. Bỗng rầm...rầm...rầm... Tiếng sấm rền trong mưa, như nổ tung trên đầu Thủy. Gió bắt đầu thổi mạnh hơn. Mưa ào ào như trút. Thủy vẫn cứ chạy. Gió giật tung chiếc nón cời trên đầu Thủy bay lông lốc.. Thủy quay ngược lại đuổi theo chiếc nón, vừa chạy, vừa đưa tay vuốt nước mưa tuôn xối xả vào mặt. Biết không thể đuổi kịp chiếc nón, Thủy tủi thân, đứng lại khóc tức tưởi. Răng hôm nay Hiên cũng đi sớm. Hiên tệ rứa à. Nếu mà như mọi khi, Hiên đã xuất hiện, sẽ nhặt nón cho Thủy, và dỗ dành Thủy đừng khóc. Thế mà hôm nay cũng không thấy bóng dáng đâu. Thủy vừa nghĩ vừa đi như vô định trên bãi biển đầy gió mưa và sóng biển gào thét đang như muốn hất tung cả người Thủy ra biển.
Trường cấp hai của Thủy nép mình dưới rặng dương xanh. Mái tranh tre nứa lá, cách xa nhà hàng mấy cây số, sát với làng Liêm ị Quảng Bình. Cứ mỗi mùa mưa đến, Thủy và bạn bè lại chịu khổ sở vì gió mưa như thế. Hôm nay thì chỉ một mình Thủy đi học muộn. Thật là một ngày đen đủi. Rồi Thủy cũng đến lớp. Chậm mất mười lăm phút. Cô Ngoãn "mũi đỏ" dạy văn không trách mắng Thủy mà ngừng giảng bài, lấy khăn để Thủy lau mặt. Ao quần ướt bệt vào người, cô phải đi lấy cho Thủy mặc tạm áo quần của cô rộng thùng thình. Sau khi định thần vào chỗ ngồi, Thủy liếc xuống chỗ Hiên ngồi. Chỗ ngồi trống trơn. Hiên ốm hoặc bị làm sao mà không đến lớp rồi. Rứa mà chưa chi Thủy vội thầm trách Hiên cho tội nghiệp. Hiên ở làng Liêm, nhưng đi học ngoài nớ xa hơn vô trường cấp hai của Thủy ở làng Thử vì thế mà Hiên đi học trong này.
Làng Liêm ị Quảng Bình cách làng Thử ị Quảng Trị một troong nước (khe nước) chảy ra biển. Đó cũng là ranh giới của hai tỉnh. Không biết troong nước bắt nguồn tận đẩu tận đâu. Quanh năm suốt tháng chảy ra biển không hề cạn, cho dù chỉ là một lạch nước nhỏ, mùa hè có thể sải một bước là sang đến bờ bên kia. Ây thế mà mỗi lần mùa mưa đến, nước từ trên nguồn đổ về, sóng lớn từ ngoài biển vào. Những lúc như thế có thể nhìn thấy những con sóng cao bằng mái nhà đổ ụp xuống, tràn vào. Khe nước bé tẹo trở thành một dòng sông lớn hung dữ. Vì thế mà mỗi mùa mưa đến, Hiên lại vào nhà Vĩnh ở trọ.
Hiên cao to, mắt sáng, da ngăm ngăm mặn mòi của người làng biển. Thủy ngồi bàn đầu. Mỗi lần quay lui, lúc mô Thủy cũng thấy ánh mắt sáng của Hiên nhìn mình. Thủy thẹn thùng quay lên. Răng mà cứ nhìn người ta hoài rứa. Hiên và Thủy đều là những học sinh giỏi. Nhất là từ khi cả hai đứa cùng sinh hoạt trong đội cờ đỏ của trường, cùng đi thi học sinh giỏi toán, có điều kiện gần gũi, trao đổi bài học với nhau nên ngày càng thân thiết. Nhiều lần bắt gặp ánh mắt Hiên nhìn mình cháy sáng, Thủy lại thấy ngại ngùng, lẩn tránh. Mỗi lần đi học chưa lúc nào Hiên đi cùng Thủy đến lớp. Khi thì Hiên đi trước một quãng, lúc lại đi phía sau và bao giờ khoảng cách đó cũng không thay đổi. Năm nào cũng thế, mùa mưa đến, rều rác từ trên nguồn đổ ra biển rồi dạt vào, chứa chấp cả lũ rắn đẻn, cạp nong... Bọn con trai nghịch ngợm bắt rắn dọa, thế là tụi con gái chạy tóa lọa có khi vứt cả cặp sách mà chạy. Mỗi lần như thế, Thủy bao giờ cũng được Hiên che chở không cho bọn con trai bắt nạt. Rồi mỗi lần Thủy lỡ đi học muộn, vẫn Thấy Hiên đi từ từ đằng trước như chờ đợi. Cô đã quen như thế rồi. Vậy mà hôm nay, Hiên vắng vì lý do gì, Thủy không hay biết. Nhưng lòng vẫn thấy Hiên có lỗi, thầm trách Hiên tệ?
Cơn mưa vừa ngớt, thì cũng là lúc lớp học tan. Cả lớp ùa ra về, hò reo, trèo qua “Cồ bại”, đi qua những hàng dương, những cây mưng. Hôm nay trời mưa nên không đứa nào đùa nghịch, đứa nào đứa nấy im lặng đi. Chứ như những ngày nắng, dù trời trưa, bụng đói, cả bọn vẫn ùa vào “Cồ bại” mà chơi trốn tìm, đánh trận giả một hồi rồi mới ra về. Ra đến bãi biển, tất cả bọn Thủy đứng khựng lại. Có chuyện gì xảy ra vậy? Phía ngoài troong nước, người đứng đông nghịt hai bên bờ. Tiếng khóc đau thương rền cả một khúc sông. Cả lớp chạy đến. Trời ơi! Hiên! Hiên nằm bên bờ khe nước, trong vòng ôm của bà Lành. Mẹ Hiên ôm đứa con mềm oặt trên tay mà ngất xỉu. Thủy rụng rời tay chân, khuỵu xuống. Hiên ơi! Sao lại thế này. Thủy khóc nấc lên. Cả lớp Thủy òa khóc theo. Tiếng khóc rền trong tiếng gầm gào của sóng biển nghe tang tóc cả một đoạn dài bờ biển. Gợi lại cảm giác thời chiến tranh ác liệt, bom Mỹ dội xuống làm chết hàng loạt người dân. Khi đó thì lòng căm thù thằng Mỹ lấn át đi nỗi đau chết người mà họ không khóc. Còn bây giờ...
Thủy và bạn bè trên lớp không biết rằng, khi cả lớp đang chăm chú nghe cô Ngoãn giảng say sưa bài "Đoàn thuyền đánh cá" của nhà thơ Huy Cận. Ngợi ca sự giàu có của biển cả, ngợi ca cuộc sống ấm no của người dân biển, thì Hiên đang vật lộn với sóng dữ để cứu em Hồng và bác Dương... Bác Dương người làng Liêm, dẫn bé Hồng về làng Thử quê ngoại để ăn giỗ từ hôm trước, trở về, gặp lúc troong nước đầy sóng, bác chần chừ định quay lui. Nhưng bé Hồng không chịu. Bé đòi về để chiều kịp đến lớp. Bác Dương cõng bé Hồng vừa lội qua được một quãng thì trượt chân vào chỗ nước xoáy, cùng lúc sóng từ ngoài biển ào vào cuốn trôi hai cha con bác Dương ra biển. Hiên đi học từ sớm, chưa thấy Thủy nên đi từ từ có ý đợi. Từ xa thấy mất hút bóng người ở troong nước, biết có chuyện chẳng lành, Hiên chạy tới rồi ào ra biển giữa sóng lớn, giằng co với sóng cõng được em Hồng vào bờ. Hiên lại lao ra cứu bác Dương. Nhưng không kịp nữa rồi. Một con sóng hung dữ khác ập tới nuốt chững cả hai người. Bé Hồng van khóc khản giọng. Lúc mọi người chạy đến thì biển chỉ trả lại hai thi thể đã mềm oặt.
         
Thủy cứ day dứt không nguôi vì cái chết tang thương của Hiên. Cô không cắt nghĩa được vì sao làng Liêm của Hiên và làng Thử của c« lại khổ thế, có cái gì đó cứ na ná nhau. Bao nhiêu năm tháng, từ đời này sang đời khác, dân làng Thử và làng Liêm sống nghèo lắm. Biển bãi ngang ít được mùa. Cây khoai lang là lương thực chính. Người ta gọi đùa quê Thủy là quê "ăn cơm bữa diếp". Tức là ba ngày mới ăn được bữa cơm, còn là ăn khoai trừ bữa. Việc đó là thật. Vì thế mà Thủy không thấy giận, chỉ buồn...

07/10/2021 lúc 10:07

Q





uê Tôi là một thị trấn nhỏ thuộc một tỉnh nghèo ở miền Trung. Sau chiến tranh, thị trấn là một vùng đất hoang tàn. Tôi đã từng chứng kiến nỗi cực nhọc, vất vả của người dân trong cuộc mưu sinh. Tiếng là thị trấn nhưng nhìn lại thấy không bằng nông thôn nơi khác. Nhiều người đã rời quê nghèo vào nam làm ăn...
Khi quê tôi bước vào cơ chế thị trường thì tôi đã ra Hà Nội công tác, lấy vợ và định cư luôn ngoài đó. Bạn bè hồi cấp ba rất đông, chúng đều đi xa, có nghề nghiệp ổn định cả. Năm nào vợ chồng tôi cũng về quê ăn tết. Cứ mỗi lần về quê, tôi đều đến thăm vợ chồng thằng Lâm-đứa bạn thân nhất trong đời. Nhà nó ở ngoại vi thị trấn. Cũng như tôi, học xong cấp ba, Lâm thi đỗ vào trường đại học nông lâm. Tốt nghiệp, nó được phân về công tác tại phòng nông nghiệp của một huyện miền núi và yêu một cô gái người miền Bắc công tác ở huyện bên, làm nghề thú y. Thời bao cấp rất khổ. Anh chị cưới nhau được vài tháng là xin thôi việc, về sống với bố mẹ, sau đó xin đất làm nhà ở riêng. Vợ Lâm đẹp người đẹp nết, lặng lẽ về sống tại quê chồng, không hề oán trách số phận. Nhà nó chẳng dư dật gì, nhưng được cô vợ đảm đang nên lúc nào gia đình cũng ấm cúng, hạnh phúc. Vợ chồng Lâm làm đủ nghề: Chồng đi xe đạp thồ, ai thuê việc gì làm nấy, cốt có thu nhập hàng ngày là được. Vợ ở nhà nuôi lợn, làm một sào vườn và hai sào ruộng, chăm bẵm hai đứa con trai. So với cuộc sống của Lâm thì tôi khá hơn rất nhiều. Lâm ít nói, chí thú làm ăn. Cứ mỗi lần về quê, tôi được Lâm dẫn đi chơi nhà những người bạn nó mới quen sau này, toàn là những đứa giàu có. Thời những năm chín mươi của thế kỷ hai mươi, cái thị trấn nhỏ của tôi rải rác mọc lên những nhà cao tầng. Thế là họ tụ hội nhau thành lập Hội Nhà Tầng, hàng năm sinh hoạt một lần vào dịp tết. Lâm không có nhà tầng nhưng vẫn được họ mời đến chơi với hội, từ chối không được. Lần nào về quê, tôi cũng được Lâm rủ đi với hội nhà tầng. Tôi không đi, Lâm không chịu, dần dần thành quen cũng vui. 'Hội nhà tầng' toàn là những đứa nhiều tiền. Không hiểu tiền chúng kiếm đâu mà nhiều thế không biết? Trong số sáu 'đại gia' của hội, đáng chú ý một vị trạc tuổi tôi, ăn nói dõng dạc, coi tiền như rơm rác. Có một lần nhậu phê phê, anh ta tuyên bố:
- Sắp tới, hội chúng ta kết nạp thêm ba thành viên, như vậy hội có chín hội viên, con số trực sinh quá đẹp. Ba hội viên này là đàn em của tôi, sang năm về mua đất và làm nhà ở thị trấn này- Anh ta cười mãn nguyện và nói tiếp:
- Mấy đứa này giàu lắm, làm nghề buôn gỗ...
Tôi ghé tai Lâm hỏi:
- Cậu ta làm nghề gì?
Lâm úp miệng vào tai tôi:
- Cán bộ có chức quyền ngành kiểm lâm tỉnh.
Tôi à lên một tiếng và kịp im lặng ngay. Cũng lúc ấy, anh ta quay sang hỏi Lâm:
- Lâu nay làm ăn nhì nhằng có đủ sống không? Cần bao nhiêu tao cho mượn. Nếu thích, tao bày cho cách làm ăn rất nhiều tiền.
Lâm cười:
- Cũng tạm đủ sống. Chưa nghĩ kế hoạch gì cả.
Mấy 'đại gia ' cũng tỏ ra nhiệt tình muốn giúp Lâm về tiền bạc. Họ hưởng ứng theo lời của vị đàn anh kia. Lâm chỉ nói:
- Cảm ơn, có gì nhờ các cậu sau.
Những người giàu trong khi ngà ngà say, họ rất thực bụng và sẵn sàng hứa những lời to tát. Thực ra, họ có tiền nhờ mánh khóe, may mắn, nên có vung ra một ít cũng thấm tháp gì đâu?
Lâm kể cho tôi nghe nhân thân của từng thành viên 'Hội Nhà Tầng'. Nó chép miệng:
- 'Họ đều may trong cuộc đời, chả phải đau lưng mỏi cổ gì cả mà vẫn hái ra tiền. Ở vào hoàn cảnh khác thì bọn chúng cũng như tao bây giờ mà thôi.'
Qua lời kể của Lâm, tôi hiểu rằng: Họ đều làm những nghề lúc nào cũng gắn với tiền bạc trên trời rơi xuống. Chẳng hạn vị quan chức kiểm lâm thì luôn được đàn em cung phụng, tiền bạc dư dã, còn năm anh chàng kia làm các nghề: Cai đầu dài bọn đào đãi vàng, kỹ thuật giám định công trình thủy lợi thuộc các dự án, một số buôn hàng cấm qua cửa khẩu. Họ giàu là phải. Riêng tôi cứ ám ảnh một điều gì đó sau mỗi lần đến với hội nhà tầng. Ở thị trấn, người ta xì xào về cái hội này. Có người nói với tôi:
- Cậu ở xa không biết, mấy thằng gọi là giàu có đó chẳng qua chưa ai sờ  gáy thôi. Chúng ra mặt khinh thường mọi người xung quanh. Đó là cái hội ngạo mạn của những tên có tiền, thiếu văn hóa, chơi ngông. Ở thành phố, nhà tầng đầy rẫy mà có ai lập ra cái hội nhí nhố ấy đâu. Để xem...
Tôi nghe và biết vậy thôi, không bàn gì. Đi với cái hội này cũng hay hay, ăn nhậu thả sức. Tuy nhiên, tôi chợt nhớ đến lời nói của một tay trong cái hội kia lúc say lè nhè:
- Cứ mở toang cửa sổ tầng hai cho thoáng, hát ka-ra-ô-kê cho đã. Sợ đếch gì  mấy nhà hàng xóm thấp lẹt đẹt, nghèo kiết, cứ chõ miệng ngăn cản chúng ta vui vẻ. Có giỏi thì làm giàu như bọn này, còn khuya...

07/10/2021 lúc 10:07

“Đũ lờn Thạch Hón ơi chèo nhẹ
Đáy sông cũn đó bạn tôi nằm...” (1)





T





ùng về đến bờ sông Thạch Hón thỡ mặt trời đó khuất hẳn phớa bờn kia của dóy nỳi Mai Lĩnh. Khụng gian như ngưng lại êm ả, bóng chiều mờ sương, những tia sáng rụt rè, yếu ớt hắt lên những đám mây lơ lửng cuối trời hồng nhạt rồi nhoà dần. Tùng thẫn thờ nhỡn dũng sụng, thăm thẳm dừi theo những khúm hoa lục bỡnh tớm dập dờn trụi trờn súng nước; gió hiu hiu thổi lất phất mái tóc pha sương xoó xuống vầng trỏn rộng rồi mơn man lên da thịt, một cảm giác xốn xang, rạo rực, chờ mong ùa dâng lên trong anh.
Tùng thổn thức trong tiếng súng vỗ về: Hương ơi! Anh lại về với sông quê, về với bến cũ. Bao nhiêu lần rồi anh không cũn nhớ nữa. Chỉ biết rằng mỗi lần trở về là mỗi lần anh chất chứa, chở nặng thờm niềm khỏt khao, hy vọng, đợi chờ... Đất nước thống nhất đó ba mươi lăm năm rồi. Khoảng thời gian ấy có biết bao đổi thay trong cuộc đời và của mỗi con người, vậy mà anh và em vẫn cứ phải đi tỡm nhau trong cỏch xa biền biệt. Hương à! Anh vẫn nghe thỡ thào đâu đó trong gió, trong sóng nước xôn xao, lời em thủa nào: “... Em sẽ chờ anh ngày chiến thắng, ngày ấy em đi bộ chưa đầy một cây số là tới đây thôi, chỉ sợ anh chê con gái Quảng Trị đen đúa, xấu xí ...”. Chao ôi! Lời nói của em nghe sao mà dịu nhẹ, ngọt ngào, đằm thắm làm vậy, anh ngỡ như từng hơi thở nồng nàn, dập dồn, mê say rơi đậu vào nơi sâu kớn nhất của trỏi tim mỡnh. Anh đó uống lấy từng lời, từng ỏnh mắt ỏnh lờn trong đêm của em mà xúc cảm, mà dạt dào hạnh phúc. Hương ơi! em ở đâu? Anh đó đi qua bao năm tháng để tỡm em...
...Đêm ấy mỡnh đó ở bờn nhau ngay chớnh nơi bến sông này, thầm thỡ, e ấp, ấm nồng, quyến luyến tay trong tay. Trời tối như mực anh không nhỡn rừ được mặt em. Anh thèm qúa chừng một tia chớp cho dù đó là ánh hoả châu, đó  mười mấy ngày rồi ở bên nhau, gần kề bên nhau vậy mà mỡnh đó biết mặt nhau đâu. Anh liều quá phải thế khụng em? Vỡ lỳc ấy mỡnh đang ở trong hoàn cảnh hết sức hiểm nguy. Và đúng như vậy, vừa quàng chiếc bi đông vào người cho em (chiếc bi đông anh trao em làm kỷ niệm), thỡ nghe tiếng bước chân rào rạo của bọn lính nguỵ đi tuần. Em hoảng hốt “Anh đi đi” rồi vội vàng đẩy anh xuống sông, ngụp dưới những bụi hoa lục bỡnh, em nhanh như một con sóc, lao dọc theo bờ sông về phía hạ nguồn. Bước chạy em bỡ bừm, tiếng “Bong, bong...” của chiếc bi đông va vào những thân cây bên bờ sông, bọn lính rượt đuổi về phía em. Tiếng hũ hột, tiếng sỳng nổ... nỏo động cả màn đêm. Qua đến bên kia sông, anh vẫn cũn nhỡn thấy ỏnh đèn pin loang loáng lia đi, lia lại dọc bờ sông, trên mặt sông và những loạt đạn AR 15 chát chúa vang lên. Anh thở phào tin chắc là em đó chạy thoỏt, vỡ nếu bị trúng đạn, hoặc bị bắt thỡ bọn chỳng khụng truy đuổi em lâu như vậy. Nhưng anh vẫn khôn nguôi lo lắng về em, cứ lẩm nhẩm, khấn nguyện mói hoài cho em thoỏt khỏi vũng võy của địch...
                                                  
- Mạ! Mạ không tin con à - Hương nũng nịu nói với mẹ.
Bà Thanh dớ dớ ngún tay lờn trỏn cụ con gỏi - Con núi chi lạ rứa, mạ khụng hiểu?
- Thôi mạ đừng có giả bộ. Con không cũn nhỏ dại như mạ nghĩ nữa mô.
- Tổ cha mi, nhỏ nhỏ cỏi mồm...
Bà Thanh mắng yờu con gỏi rồi kộo cụ vào lũng. Quả thực, lỳc nào bà cũng thấy con gỏi mỡnh bộ bỏng, nhỏ dại. Bà nhớ ngày chồng đi tập kết, bế con ra bờ sông Thạch Hón tiễn chồng. Bà khúc, bộ Hương cũng oà khóc theo mẹ, nhỡn bố đưa tay vẫy vẫy trên con đũ chồng chềnh xa dần về phớa bờn kia sụng. Lỳc ấy bộ Hương mới lững chững biết đi, vậy mà đó mười bảy năm rồi. Bé Hương ngày nào bây giờ đó là nữ sinh Trường Nguyễn Hoàng duyên dáng, xinh xắn. Bà lẩm nhẩm: nó giống bố, giống quá chừng, từ vầng trán rộng, mái tóc dày đen, chiếc mũi sọc dừa đến nụ cười, ánh mắt ... chẳng lẫn vào đâu được.
- Mạ biết, mần răng mà dấu con được, chỉ vỡ khụng muốn con phải bận tõm, lo nghĩ thụi. Chỳ ấy là người đằng mỡnh con ạ! Chỳ bị bọn địa phương quân bắn bị thương rồi truy sát gấp quá, may mà vào được nhà mỡnh chớ khụng thỡ cũng chết như hai chú kia đêm bữa tê ở ngoài sông rồi. Thiệt tội cho hai chú đó, bị bắn chết nổi phỡnh trờn sụng mấy ngày mà bọn chỳng nhất quyết khụng cho đem đi chôn cất. Chúng cũn bảo: “Để mần mồi cho hà bá chớ thừa đất mà chôn Việt cộng à... có rứa mới làm gương cho đứa mô muốn đi theo Việt cộng, che dấu Việt cộng”. Sao trời không đánh, thánh không vật cái lũ bán nước, hại dân, tàn ác, dó man vụ nhõn tớnh ấy chớ...
Ngồi trong hầm bí mật, nghe hai mẹ con Hương nói với nhau, nước mắt Tùng ứa ra: “Vậy là Thạch và Nam đó hy sinh... Khụng biết xác hai đứa cũn nổi ngoài sụng, chỡm xuống đáy sông, hay trôi ra ngoài biển mất rồi...Thạch, Nam ơi! Tao biết phải làm thế nào bây giờ đây...” - Tùng nấc nở, đau thắt ở lồng ngực. Anh không ngờ hai đồng đội của mỡnh đó hy sinh như vậy.
Tổ ba người do Tùng làm tổ trưởng, nhận nhiệm vụ trinh sát Khu quân sự Thành Cổ để chuẩn bị cho một trận đánh lớn. Việc đột nhập vào Thành Cổ hết sức thuận lợi, nhưng khi trở ra bất ngờ gặp một trung đội lính Nguỵ đi càn về, không cũn cỏch nào khỏc, Tựng đành phải ra lệnh cho Thạch và Nam cùng đồng loạt nổ súng. Mấy tên đi đầu trúng đạn rống lên thảm hại, số cũn lại nằm rạp xuống đất, sau khi kịp hoàn hồn đó bắn như vói đạn về phía Tùng và đồng đội. Ba anh em vừa chiến đấu vừa rút lui theo hướng ra bờ sông để bơi qua sông trở về hậu cứ. Tùng là người ở phía sau cùng cầm chân địch cho Thạch và Nam qua sông trước. Tiếng súng AR 15 và AK nổ điên loạn, đan xen nhau, cả tiếng lựu đạn thỉnh thoảng lại bùm lên chói tai. Bỗng mắt Tựng hoa lờn, hai chõn rớu lại, loạng choạng, phía bên mông trái rần rật nóng rồi tê cứng, rờ tay thấy máu ướt đầm. Tùng khuỵu xuống lăn vào mấy bụi lau rậm bên đường rồi cứ thế trườn đi. Tiếng súng tiếp tục nổ, tiếng bước chân chạy huỳnh huỵch, tiếng hũ hột, thỳc dục tiến lờn dồn về phớa bờ sụng...
Tùng trườn dần theo những bụi cỏ lau, cố sức vượt qua một ao bèo lục bỡnh rộng, một bờ rào ken kớn cõy dứa tàu vào đến một khu vườn thỡ ngất xỉu... Thời gian trụi đi không biết bao lâu, khi tỉnh dậy Tùng đó thấy mỡnh nằm trong một căn hầm, bên cạnh là một chiếc đèn pin đang được bật sáng và một người phụ nữ không nhỡn thấy rừ mặt. Tựng bàng hoàng, sửng sốt, khụng hiểu mỡnh đang ở đâu, anh cố nghiêng mỡnh để ngồi dậy. Một bàn tay mềm mại đặt lên ngực Tùng:
- Con cứ nằm nghỉ cho khoẻ!
- Tôi... đang ở đâu? - Tùng ngơ ngác, tiếng hỏi đứt quóng.
- Con đang ở nhà mạ. Con bị thương, máu ra nhiều quá... Mạ đó đắp thuốc và băng bó vết thương rồi. Cũng may vết thương không su lắm, ở phần mềm thôi. Mà nhờ cái bi đông ni đây - Vừa nói người đàn bà vừa đưa chiếc bi đông bị thủng hai lỗ cho Tựng.
Tựng nhỡn rồi đưa tay đón lấy chiếc bi đông của mỡnh, anh đó hiểu và nhớ lại tất cả những gỡ đó xảy ra.
- Cám ơn mẹ đó cứu con!
- Thôi con ăn cháo, uống thuốc rồi nằm nghỉ, mạ phải lên chớ ở dưới ni lâu không được, bọn địch tuần tra, lựng sục dữ lắm.     

Căn hầm Tùng đang trú ẩn ở ngay trong nhà Hương. Cửa hầm nằm dưới bếp nấu ăn được ngăn cách bằng một tấm sắt dày trên để xoong, nồi và phủ đầy tro vỡ vậy rất bớ mật và an toàn. Đây là một trong năm căn hầm bí mật bà Thanh tự tay đào nuôi dấu cán bộ trong những năm tố Cộng đen tối của Mỹ - Nguỵ. Bốn chiếc kia không ở trong khuôn viên nhà và đó bị mưa lũ làm hư hỏng. Bà Thanh là người rất có kinh nghiệm trong việc đào và nguỵ trang hầm bí mật. Bà được mệnh danh là “Đảng viên đậy nắp hầm”, một trong những cơ sở cách mạng tin cậy nhất của khu vực Cổ Thành này. Thật may mắn cho Tùng và như trời định sẵn anh đó ngất xỉu ngay tại vườn của nhà Hương và được mẹ Hương đưa ẩn náu tại căn hầm bí mật này. Đêm đó Hương đi thăm một cô bạn cựng lớp bị ốm nằm ở bệnh viện tỉnh nờn mói đến hôm sau, khi mẹ bảo cảnh giới để chăm sóc vết thương cho Tùng thỡ cụ mới biết.
Tùng ở dưới hầm bí mật chật chội, ngột ngạt và ẩm mốc, cả ngày không biết làm gỡ, hết nằm rồi lại ngồi, hết quay bờn này lại quay bên kia, đầu óc căng lên như sợi dây đàn vặn hết cỡ, vết thương thỡ tấy sưng lên nhức nhối khiến anh hết sức khó chịu. Anh cảm giác như mỡnh đang nằm trong một nấm mồ vậy. Một điều làm Tùng rất xấu hổ và khó xử đó là mọi sinh hoạt của anh đều được gói gọn trong căn hầm bí mật, đặc biệt là việc vệ sinh. Biết được suy nghĩ của Tùng, bà Thanh động viên:
- Con cố gắng chịu đựng, đừng ngại chi hết...
- Mẹ à! Con ở đây nguy hiểm cho mẹ và em quá. Mẹ có cách nào đưa con ra khỏi đây không?...

07/10/2021 lúc 10:07

V





ợ ngăn cản không được, đâm ra giận hờn. Nàng tuyên bố xanh rờn “Nếu còn giao du với người ấy nữa thì sẽ cạch!”. Và nàng thực hiện thật. Như mọi bận, bao giờ tôi cũng tìm cách làm lành ngay. Nhưng lần này tôi lặng thinh. Thành thử một cuộc “chiến tranh lạnh” đã xảy ra giữa tôi với nàng. Tối đến, bao giờ nàng cũng chờ cho tôi đã ngủ rồi thì mới vào giường. Và ngược lại. Thực ra, nàng giận tôi cũng có cái lý đúng. Như những người có cùng một nhãn quan, một cách sống. Nàng thuộc về số nhiều. Nhưng chưa phải là tất cả. Ít nhất là trên đời này vẫn còn có tôi. Nàng có quyền riêng. Và tôi cũng vậy. Nàng không thể bắt tôi theo nàng được.
Tôi vẫn thân thiết với Y. Tôi gọi thế cho tiện, cũng là đã nhiễm cái thói của nhiều người ở trong làng vẫn quen mồm gọi Y là thằng, là cu! Người ta thường nói với nhau trong những câu chuyện phiếm “Nhà cu Y vừa bán được đàn lợn vào đúng lúc giá cao” Hay trong một lời khen “Thằng Y thế mà khéo chiều vợ ra phết”. Một sự cần đến “Việc này phải có tay của cu Y thì mới xong được”. Rồi có người rành rành là ít tuổi hơn Y nhiều, nhưng vẫn lớn tiếng sai con “Sang nhà cu Y hỏi xem mai có làm hộ hay không thì bảo”. Đại loại là như vậy. Người ta nói ở đằng sau và ngay cả trước mặt Y. Nhưng hình như Y chẳng hề bận tâm. Mà vẫn chỉ cười khì. Một tiếng cười đến là lành của một người đã bước vào cái tuổi sáu mươi.
Tôi thân thiết với Y. Lẽ thứ nhất là Y là hàng xóm, là tối lửa tắt đèn có nhau, là cái tình cái nghĩa của từ ngàn đời nay. Còn thêm lý do nào nữa thì tôi cũng chưa lý giải được. Chỉ biết, lâu không thấy Y lại đằng nhà tôi thì tôi sang bên nhà Y. Chúng tôi thường ngồi với nhau đến khuya. Đến khi các loại côn trùng nghỉ tấu nên bản hoà ca rỉ rả. Tất cả chìm sâu vào cõi lặng. Chỉ còn tôi với Y vẫn thức, vẫn ngồi bên nhau. Và nói chuyện…
                                        
Xưa, Y là một đứa trẻ bị thiệt thòi ngay từ thuở mới lọt lòng. Mẹ Y là một cô gái quê mãi dưới mạn Thái Bình. Năm đói kém đã trôi dạt đến làng này, vào làm mướn trong gia đình ông Cự Phú. Ông chủ lúc đó đã có tuổi, nhưng vẫn còn khoẻ và rất phong tình. Ông hay để ý đến cô gái có khuôn mặt tròn tròn, da trắng như trứng gà bóc, đôi mắt bồ câu luôn ngơ ngác buồn.
Từ vô tình đến cố ý, cô gái trẻ đem lòng yêu ông chủ. Rồi cô ngã vào vòng tay ông, lòng phơi phới nghĩ tới một cuộc đổi đời. Nhưng khi cô bước chân vào được nhà này, ông chủ đã có ba bà vợ. Người vợ Cả không biết sinh nở. Bà Hai ba cô con gái. Bà Ba năm cậu con trai. Quyền thu quyền phát trong nhà rơi vào tay bà Ba cả.
Còn với Cô, vẫn không hơn được cái thân phận của một con ở. Đã vậy, còn phải chịu thêm sự ghen tuông đến cay nghiệt của người đàn bà đầy uy quyền. Nhưng mẹ Y còn trẻ, lại là người biết nhẫn nhục và giầu nước mắt. Những giọt nước mắt trong vắt với một tình yêu nồng đượm làm cho ông chủ lay động, khơi dậy một chút lương tâm ở một người mà ở cửa miệng lúc nào cũng như có gang thép. Ông cho dỡ hai gian bếp chuyển đến dựng lên trên mảnh vườn ở cuối làng của một nhà vừa gán nợ. Mẹ con Y được chuyển đến đây ở. Cũng là một cơ ngơi, một giang sơn riêng. Yên ổn một bề.
Trong ký ức của Y vẫn còn in đậm cái thời thơ bé. Hai mẹ con sống lẻ loi ở khu vườn hoang vắng. Tối đến, đom đóm bay từng đàn dập dềnh trêu người như lũ ma chơi. Đêm đêm, tiếng cóc nhái ộp oạp, tiếng giun dế rên rỉ não nề. Nằm nhìn lên mái nhà, ánh mắt trẻ thơ chỉ thấy một màu đen kịt của bồ hóng phủ lên từ nóc nhà đến dui mè, xà ngang, xà dọc.
Khi giỗ, ngày Tết, Y cũng được mẹ mang về đằng nhà của bố. Y nen nét bám theo mẹ. Mẹ Y lặng lẽ lẫn vào đám người ăn kẻ ở trong nhà. Y chưa bào giờ dám bước qua cái ngưỡng cửa của toà nhà trên. Mà chỉ thập thò ở ngoài cửa để nhìn vào. Cả một thế giới xa lạ bày ra trước mắt. Nào là những hoành phi câu đối sơn son thiếp vàng, những sập gụ tủ chè bóng lộn…
Những người chị, người anh cùng bố với Y, coi Y như người dưng nước lã. Họ thì luôn tươi roi rói, sạch sẽ xinh đẹp, quần là áo lượt thơm tho. Cùng cái góc của một người cha sinh ra mà với Y lúc nào cũng lem luốc bẩn thỉu. Ai cũng xa lạ với Y. Ngay cả với người cha đẻ của mình. Y cũng chỉ nen nét nhìn trộm từ đằng xa. Hình như Y chưa được cha bồng bế bao giờ.
Những khi đến đây, Y chỉ thui thủi chơi ở góc sân, ngoài vườn hay bên cạnh bờ ao. Vẩn vơ buồn vui một mình. Còn có mấy con chó là có vẻ thân thiện vẫn bầu bạn với Y. Hình như chúng vẫn coi Y là một cậu chủ nhỏ. Dường như loài chó là chẳng bao giờ biết phân biệt.
Đến năm Y tám tuổi thì một sự kiện lớn đã xảy ra. Tất cả nhà cửa đất cát, ruộng vườn của bố Y bị tịch thu. Nhưng bà Ba đã nhanh tay hơn cả đội cải cách. Bà kịp bán tống bán tháo hết những thứ quý giá trong nhà rồi cùng với năm người con trai cuốn gói vào Nam. Còn bố Y với những người trong gia đình thì không đi.
Mẹ Y không bị quy thành địa chủ. Nhưng nằm trong diện “liên quan với địa chủ”. Với Y lúc đó, Y vẫn nhớ. Tâm trạng Y vui buồn lẫn lộn. Y cũng được theo đội thiếu nhi của làng đi tập hát sòn… sòn… sòn đô sòn…được đi đánh trống cổ động hô vang “Đả đảo địa chủ!” Cũng hoà vào cái không khí hừng hực sục sôi của những con người nghèo khổ, giờ như được trời cho của, được chia nhà cửa, ruộng vườn, được đứng lên làm chủ. Nhưng trong lòng Y cũng có chạnh buồn. Bao nhiêu nhà lớn nhà bé, toà ngang dẫy dọc của bố Y. Người ta chia nhau hết cả. Mẹ con Y không được hưởng một tý gì.
Y cũng đi xem mọi người đấu tố địa chủ. Nhìn bố bị trói, Y như một người được hả cơn hận. Nhưng ở trong lòng Y như có một cái gì đâm vào nhoi nhói. Y nuốt nước bọt, thấy đăng đắng nơi cổ họng.
Sau sửa sai, cuộc sống của làng xóm trở lại bình thường. Mẹ con Y vẫn được ở khu vườn cũ. Rồi Y được đi học. Y là một đứa trẻ sáng dạ, luôn đứng đầu lớp. Y bỏ xa những đứa bạn ở làng, lên huyện học cấp III.
Y tốt nghiệp lớp 10. Nhưng tất cả các trường Đại học đều đóng chặt cửa trước mặt Y.
Y về làng, sống lầm lụi cùng với những uất ức. Y đâm ra căm giận cái “lý lịch” của mình. Căm giận tất cả. Ở trong lòng đang cháy rực lên bao hoài bảo. Vậy mà…
Thời ấy, trai làng náo nức ra trận hết lớp này đến lớp khác. Y nhiều lần làm đơn, đã cắt tay lấy máu để viết đơn, nhưng đều bị từ chối. Y nhận thấy mình như là một người bị bỏ rơi. Đã bao lần Y thèm muốn được đứng vào hàng ngũ của những người ra đi. Khát khao được có những nụ cười, những cái vẫy tay với lời chào tạm biệt của họ ngay giữa sân đình làng. Một nỗi cô đơn, một nỗi buồn hoang vắng bao phủ lên lòng Y.
Mãi rồi, Y cũng được toại nguyện.
Hôm Y lên đường, người mẹ mổ gà làm mâm cơm cúng tổ tiên gia thần, cầu mong cho Y ra đi được chân cứng đá mềm. Bố Y cũng đến ăn cơm. Giờ ông đã là một ông già hiền lành. Lúc chia tay, hai bàn tay khô quắt cứ nắm chặt lấy tay Y. Trong khoé mắt ông ứa ra những giọt nước mắt long lanh “Con ra đi chuyến này, cố gắng để mang lại vinh quang về cho gia đình ta!”
Y được điều về một đơn vị vận tải. Nhưng Y muốn được ra mặt trận, muốn được xông pha nơi lửa đạn, để thoả cái chí nam nhi. Cán bộ đơn vị biết được ý nguyện của Y đã kịp thời động viên “Trong cuộc kháng chiến trường kỳ lớn lao này của dân tộc, làm bất kể một việc gì phục vụ cho kháng chiến đều là vinh quang cả!”.
Y yên tâm công tác. Y có thân hình cao lớn như hộ pháp, cơ bắp cuồn cuộn chắc như gỗ lim. Công việc dù nặng đến đâu Y làm cũng cứ nhẹ như tênh. Núi cao, suối sâu đều cúi đầu khuất phục dưới chân Y. Vai mang nặng nhưng lòng Y nhẹ tênh.
Đơn vị cũng nhiều lần phải đọ súng với bọn biệt kích và thám báo. Trong chiến đấu, Y là một người quả cảm. Y luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Được cấp trên khen ngợi, đồng đội tin yêu.
Ở giữa rừng Trường Sơn, những buổi chiều tà, hoàng hôn buông tím những đỉnh núi mờ sương. Những đêm mịt mùng, tiếng vượn hú gọi bầy dai dẳng…